ก้าวข้ามขีดจำกัด “การรักษามะเร็งตับ” ด้วย Y-90 ไม่ต้องผ่าตัด

มะเร็งตับ ถือเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ และน่าเป็นห่วงของคนไทย เนื่องจากมีอัตราการเสียชีวิตสูง เป็นอันดับต้น ๆ ของประเทศ โดยข้อมูล 10 อันดับโรคมะเร็งในผู้ป่วยรายใหม่เพศชาย ของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ พ.ศ.2565 พบว่า “มะเร็งตับและท่อน้ำดี” มีจำนวนผู้ป่วยสูงมากเป็นอันดับสองรองจากมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก โดยความเสี่ยงจะยิ่งเพิ่มขึ้นในกลุ่มผู้ป่วยที่ดื่มแอลกอฮอล์ ผู้ป่วยตับแข็ง และผู้ป่วยที่เคยติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบางชนิด

เนื่องจากมะเร็งตับในระยะแรกมักไม่มีอาการ ผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มาพบแพทย์จึงมักเป็นมะเร็งตับในระยะลุกลามแล้ว ก้อนในตับมีขนาดใหญ่มากจนทำให้ตับมีขนาดใหญ่ขึ้นและแสดงอาการ เช่น ปวดท้องชายโครงขวา แน่นท้อง อ่อนเพลีย น้ำหนักลดไม่ทราบสาเหตุ คลำได้ก้อนที่ท้อง เป็นไข้บ่อยไม่ทราบสาเหตุ ในบางราย มีอาการของโรคตับแข็ง เช่น ตัวเหลืองตาเหลือง ดีซ่าน ท้องบวมน้ำ หรือท้องมาน

ในแง่ของการรักษา วิธีที่หวังผลให้หายขาดได้ดีที่สุดก็คือ การผ่าตัด แต่ใช่ว่าจะสามารถทำได้ทุกราย เพราะการผ่าตัดเหมาะกับก้อนมะเร็งที่มีขนาดเล็ก และเนื่องจากเป็นการผ่าตัดใหญ่ ต้องใช้เวลานานเกินสัปดาห์ กว่าร่างกายจะกลับมาฟื้นตัว และหลังการรักษาอาจมีผลข้างเคียงรุนแรงได้ ดังนั้น ในกรณีที่ผู้ป่วยมีก้อนขนาดใหญ่ แต่ยังไม่ลุกลามเข้าบริเวณเส้นเลือดของตับ แพทย์อาจพิจารณาการฉีดยาเคมีบำบัดเข้าไปยังเส้นเลือดตับร่วมกับ การอุดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงก้อนมะเร็ง หรือในผู้ป่วยที่ก้อนมะเร็งใหญ่มากจนลุกลามเข้าไปยังเส้นเลือดตับหรือกระจาย ไปบริเวณอื่นแล้ว แพทย์อาจให้ยามุ่งเป้า ยาเคมีบำบัด การฉายแสง อย่างไรก็ตาม มีวิธีการรักษามะเร็งตับอีกวิธีหนึ่ง ที่กำลังถูกพูดถึงมากขึ้นในไทยนั่นคือ การรักษาด้วย Yttrium 90 (Radioembolization) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Y90

โรงพยาบาลเมดพาร์ค เป็นโรงพยาบาลที่นำนวัตกรรมและเทคโนโลยีการรักษาใหม่ ๆ เข้ามาใช้ดูแลรักษาผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง โดยผู้ป่วยมะเร็งตับจะได้รับการวินิจฉัยอย่างละเอียด เพื่อวางแนวทางการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคล ภายใต้การดูแลอย่างใกล้ชิดจากแพทย์ โดย พญ. อัญชลา บัวทรัพย์ และ พญ. เอกอนงค์ วรกิตสิทธิสาธร แพทย์เฉพาะทางด้านรังสีร่วมรักษา ผู้มีประสบการณ์ในการรักษาผู้ป่วยในกลุ่มนี้ด้วย Y90 ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมไว้อย่างน่าสนใจ

“Y90 radioembolization เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการรักษามะเร็งตับ หรือมะเร็งที่แพร่กระจายมาที่ตับ ซึ่งมีความแม่นยำและครอบคลุมก้อนมะเร็งที่มีขนาดใหญ่ โดยแพทย์จะฉีดสารเภสัชรังสี Yttrium 90 ผ่านสายสวนหลอดเลือดแดงบริเวณขาหนีบ หรือข้อมือของผู้ป่วยไปยังหลอดเลือดแดงของตับ เมื่อตรวจเอกซเรย์หลอดเลือดในตับแล้ว จึงให้การรักษาด้วยการฉีดสารเภสัชรังสีไปยังก้อนมะเร็งโดยตรง เพื่อทำลายเซลล์มะเร็งบริเวณนั้น ๆ” พญ. เอกอนงค์ กล่าว

โดยหลักการทำงานของ Y90 คือ การปล่อยอนุภาคขนาดเล็ก ที่คงตัวอยู่ในหลอดเลือดที่มาเลี้ยงก้อนมะเร็ง และปล่อยรังสีเบตาออกมา เพื่อหวังผลให้ก้อนมะเร็งตายหรือให้มีขนาดเล็กลง ลดระยะของโรคจนสามารถกลับไปผ่าตัดได้ หรือในระยะลุกลามสามารถประคับประคอง ควบคุมโรคเฉพาะที่ได้ ทั้งนี้ กรณีที่มีการลุกลามไปที่อวัยวะอื่น การรักษาด้วย Y90 จะไม่สามารถควบคุมรอยโรคที่อื่น ๆ ได้ นอกจากเฉพาะในบริเวณเนื้อตับเท่านั้น

สำหรับใครที่กังวลว่าการนำรังสีเข้าสู่ร่างกายจะเป็นส่งผลเสียหรือไม่นั้น พญ. อัญชลา แนะนำเพิ่มเติมว่า “เราสามารถนำพาสารนี้เข้าไปที่เนื้องอกได้โดยไม่กระทบกระเทือนอวัยวะข้างเคียง เพราะรังสีเบตามีอำนาจ ทะลุทะลวงต่ำ และมีค่าครึ่งชีวิตสั้น ๆ ประมาณ 2.5 วัน จึงไม่อันตรายต่อคนใกล้ชิด สามารถใช้ชีวิต ร่วมกับคนในครอบครัว คนในที่ทำงาน หรือแม้แต่สามารถเดินทางโดยรถประจำทาง รถไฟฟ้าได้ตามปกติ”

การรักษาวิธีนี้มีผลข้างเคียงเพียงเล็กน้อย เช่น อาจมีอาการอ่อนเพลีย จุกแน่นท้อง หนึ่งถึงสองวันหลังการรักษา ซึงผลข้างเคียงนี้น้อยกว่าการให้ยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือดแดงตับอย่างมาก และเข้ารับการพักรักษาในโรงพยาบาล 1-2 วันก็สามารถกลับบ้านได้ หลังรับการรักษาแพทย์จะตรวจติดตามผลด้วยการทำ CT scan หรือ MRI รวมทั้งเจาะเลือดติดตาม ที่ 1-2 เดือน เพื่อประเมินผล

“การรักษานี้เหมาะกับผู้ป่วยมะเร็งตับในระยะกลางไปจนถึงระยะลุกลาม โดยเฉพาะเมื่อก้อนมะเร็ง มีขนาดใหญ่ไม่สามารถผ่าตัดได้ หรือผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดได้เพราะมีข้อจำกัดทางโรคประจำตัวอื่น หรือผู้ป่วยเคยได้รับการรักษาด้วยการให้ยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือดแดงของตับแล้วมีผลข้างเคียงอย่างมาก ทั้งยังสามารถใช้รักษาร่วมกับการผ่าตัด หรือร่วมกับการให้ยามุ่งเป้า และยาต้านภูมิคุ้มกันได้อย่างปลอดภัย ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ” พญ. เอกอนงค์ กล่าวเสริม

การรักษามะเร็งตับด้วยวิธี Y90 radioembolization นั้นถือเป็นวิธีที่ใหม่ในประเทศไทย และเนื่องจากเป็นการรักษาที่ค่อนข้างซับซ้อน จึงต้องอาศัยความชำนาญของแพทย์ที่มีประสบการณ์สูง ซึ่งโรงพยาบาลเมดพาร์ค ก็มีแพทย์หลายท่านด้วยกัน อีกทั้งมีทีมบุคลากร และเครื่องมือทางการแพทย์ ที่ผู้ป่วยสามารถมั่นใจได้ว่า จะได้รับการรักษาที่ดีและปลอดภัย

“ในอนาคตการรักษาด้วย Y90 น่าจะแพร่หลายมากขึ้น และมีบทบาทมากขึ้นในการควบคุม รอยโรคในตับได้ดี และสามารถใช้ในกลุ่มคนไข้ในระยะที่ลุกลามได้ด้วย มีแค่ข้อจำกัดในการรักษาในแง่ของ ปัจจัยราคา และการเตรียมตัวที่แตกต่างกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่นๆ ซึ่งแพทย์ต้องเป็นผู้พิจารณาว่า หัตถการนี้เหมาะกับเคสหรือไม่ค่ะ” พญ. อัญชลา กล่าวทิ้งท้าย

หากสนใจหรือต้องการคำปรึกษา สามารถส่ง email มาที่ [email protected] หรือ โทร. 02-090-3151 โดยมีแพทย์ผู้ชำนาญการ โรงพยาบาลเมดพาร์ค ยินดีให้คำปรึกษาและพิจารณาว่าเหมาะกับ การรักษาด้วยวิธีนี้หรือไม่ และอาจใช้รักษาร่วมกับทางเลือกอื่น ๆ ได้หรือไม่