บทวิเคราะห์ ทำไมตุรกีถึงขวางฟินแลนด์-สวีเดนเข้าร่วมนาโต?

1. สวีเดนกับฟินแลนด์ที่เคยวางตัวเป็นกลางมาตลอดความขัดแย้งในยุโรปยุคใหม่ ตัดสินใจเปลี่ยนท่าทีเพื่อเข้าร่วมกับกลุ่มนาโต สาเหตุสำคัญคือการรุกรานยูเครนของรัสเซีย แต่การเปลี่ยนจุดยืนครั้งนี้ไม่เพียงแต่ทำให้รัสเซียไม่พอใจ แต่ยังอาจสร้างความขัดแย้งภายในกลุ่มด้วย

2. ความขัดแย้งเกิดขึ้นตั้งแต่ทั้งสองประเทศยังไม่ได้เข้าร่วมนาโต เมื่อตุรกี ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกของนาโต และมีบทบาทมากขึ้นในฐานะสื่อกลางระหว่างรัสเซีย กับยูเครนและรัสเซียกับนาโต แสดงท่าทีไม่ยอมรับทั้งสวีเดนและฟินแลนด์เข้ามาเป็นสมาชิกของนาต

3. สาเหตุคืออะไร? หนึ่งวันหลังจากรัฐบาลฟนิแลนด์ประกาศแผนการที่จะเข้าร่วมนาโต ประธานาธิบดีเรเจป ไตยิป แอร์โดอันของตุรกีกล่าวว่าว่า "เราไม่มีความคิดเห็นในเชิงบวก" เกี่ยวกับการเสนอเป็นสมาชิกของฟินแลนด์และสวีเดน เขายังกล่าวอีกว่าทั้งสองประเทศนอร์ดิกเป็น "เกสต์เฮาส์สำหรับองค์กรก่อการร้าย" และลั่นว่า "เป็นไปไม่ได้ที่เราจะเห็นชอบด้วย"

4. ต่อมารัฐมนตรีต่างประเทศของตุรกีเผยว่าเพราะทั้งสวีเดนและฟินแลนด์ให้การสนับสนุน "อย่างยอมรับไม่ได้และอุกอาจ" ให้แก่กลุ่มติดอาวุธพรรคแรงงานเคอร์ดิสถาน (PKK) ซึ่งเป็นกลุ่มแบ่งแยกดินแดนชาวเคิร์ดในตุรกี รวมถึงหน่วยป้องกันประชาชน (YPG) ในซีเรีย  “ปัญหาคือทั้งสองประเทศสนับสนุนและมีส่วนร่วมกับ PKK และ YPG อย่างเปิดเผย องค์กรเหล่านี้เป็นองค์กรก่อการร้ายที่โจมตีกองทหารของเราทุกวัน” เมฟลุต คาวูโซกลู รัฐมนตรีต่างประเทศของตุรกี กล่าวขณะเดินทางถึงกรุงเบอร์ลินเพื่อพบปะกับผู้แทนจากกลุ่มนาโต

5.  รัฐมนตรีต่างประเทศของตุรกียังกล่าวว่า “ดังนั้นจึงเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้และน่ารังเกียจที่เพื่อนและพันธมิตรของเราสนับสนุนองค์กรก่อการร้ายนี้” และบอกว่า  “นี่คือประเด็นที่เราจำเป็นต้องพูดคุยกับพันธมิตรนาโต้ของเรา เช่นเดียวกับประเทศเหล่านี้” คือสวีเดนและฟินแลนด์ 

6. แม้ว่านาโตจะพยายามเคลียร์ประเด็นนี้ แต่นอร์เวย์กลับแสดงท่าทีทัดทานตุรกี โดยนอร์เวย์สนับสนุนแผนการของฟินแลนด์และสวีเดนที่จะเข้าร่วมนาโต และสวนกลับคำวิจารณ์จากตุรกี โดยแอนนิเคน ฮุตเฟลด์ รัฐมนตรีต่างประเทศนอร์เวย์กล่าวขณะเดินทางถึงการประชุมกับนาโตว่า  “เราไม่รู้จริงๆ ว่าตุรกีหมายถึงอะไร แต่จากมุมมองของนอร์เวย์ เราหนุนหลังหลังฟินแลนด์และสวีเดน 100% หากพวกเขาตัดสินใจสมัครเป็นสมาชิกในนาโต” 

7. หากวิเคราะห์ดูแล้ว ไม่มีทางที่นอร์เวย์จะไม่เข้าใจในสิ่งที่รัฐมนตรีต่างประเทศของตุรกีหมายถึง เพราะมันชัดเจนในตัวมันเองแล้วว่าฟินแลนด์และสวีเดนสนับสนุนกลุ่มที่ก่อความไม่สงบในตุรกีหรือใกล้กับตุรกี ยังไม่นับการที่ตุรกีไม่พอใจนาโตและชาตจิตะวันตกที่ปลบ่อยให้ตุรกีต้องแบกรับปัญหานานาประหารจากสงครามในซีเรียและความวุ่นวายในอิรักที่ทำให้ชาวเคิร์ดพลังมากขึ้นในการแยกตัวเองมาตั้งรัฐอิสระ

8. ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจกันก่อนว่าตัวการความขัดแย้งนี้คืออะไร พรรคแรงงานเคอร์ดิสถานหรือ (PKK) เป็นองค์กรทางการเมืองของกลุ่มติดอาวุธชาวเคิร์ดและขบวนการกองโจรติดอาวุธ ซึ่งในอดีตเคยดำเนินการทั่วทั้งเคอร์ดิสถาน แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ภูเขาทางตะวันออกเฉียงใต้ของตุรกี และทางเหนือของอิรัก

9. ตั้งแต่ปี 1984 PKK ได้ใช้การทำสงครามแบบอสมมาตรในความขัดแย้งระหว่างเคิร์ด–ตุรกี (ด้วยการหยุดยิงหลายครั้งระหว่างปี 1993 ถึง 2013–2015) แม้ว่า PKK จะเคยตั้งใจที่จะสถาปนารัฐเคิร์ดที่เป็นอิสระ แต่ในช่วงทศวรรษ 1990 เป้าหมายได้เปลี่ยนไปเน้นที่การเพิ่มความเป็นอิสระและเพิ่มสิทธิสำหรับชาวเคิร์ดในตุรกี

10. แม้จะลดดีกรีการเรียกร้องลง แต่ PKK ถูกกำหนดให้เป็นองค์กรก่อการร้ายโดยตุรกี สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และบางประเทศอื่นๆ เพราะ PKK ก่อเหตุเข้าข่ายการก่อการร้ายโดยการวางระเบิดกลางเมืองและเกณฑ์ทหารเด็ก

11. ข้อกล่าวหาของรัฐมนตรีต่างประเทศตุรกีที่ว่าฟินแลนด์และสวีเดนสนับสนุน PKK เพราะทั้งสองประเทศให้พื้นที่ในการดำเนินการกับกลุ่มแบ่งแยกดินแดนชาวเคิร์ดหลายกลุ่มรวมถึง PKK จากข่าวกรองของตุรกีระบุว่ากลุ่มเคิร์ดเหล่านี้รีดเงินจากชา่วเคิร์ดและชาวตุรกีในฟินแลนด์และสวีเดนเพื่อนำไปใช้ในดำเนินการสำหรับกลุ่ม PKK

12. นอกจากสวีเดนและฟินแลนด์แล้ว สมาชิกนาโตด้วยกันเองยัง "หักหน้า" ตุรกีด้วยการให้พื้นที่กับกลุ่มเหล่านี้ในการเคลื่อนไหว เช่น เดนมาร์ก เยอรมนี หรือแม้แต่ที่กรุงบรัสเซลส์ศูนย์กลางของสหภาพยุโรป ประเด็นนี้จึงเป็นประเด็นที่ตุรกีไม่พอใจอย่างมากอยู่แล้ว และสบโอกาสที่จะ "หักหน้า" นาโตด้วยกันเองด้วยประเด็นนี้ ดังนั้น การที่นอร์เวย์ทำเป็นไม่รู้ไม่เห็นจึงเป็นเรื่องที่เชื่อได้ยาก

13. ขณะที่หน่วยป้องกันประชาชน หรือ YPG เป็นกองกำลังติดอาวุธชาวเคิร์ดในซีเรียและเป็นองค์ประกอบหลักของกองกำลังประชาธิปไตยซีเรีย (SDF) YPG ส่วนใหญ่ประกอบด้วยกลุ่มชาติพันธุ์เคิร์ด แต่ยังรวมถึงชาวอาหรับและอาสาสมัครต่างชาติด้วย และตุรกีกำหนดให้เป็นกลุ่มก่อการร้าย

14. กรณีของ YPG นั้นนอกจากตุรกีจะกล่าวหาว่าฟินแลนด์และสวีเดนให้การสนับสนุนแล้ว ยังมีสหรัฐที่เป็นสมาชิกของนาโตสนับสนุนด้วย และทำให้ตุรกีไม่พอใจอย่างมาก โดยสหรัฐนั้นให้การสนับสนุนด้านอาวุธอย่างโจ่งแจ้งกับกลุ่มนี้ ทำให้ตุรกีต้องเตือนสหรัฐ นี่เป็นระเบิดเวลาอีกลูกหนึ่งที่ฝังไว้ในนาโต และรอให้ตุรกีจุดชนวนมัน

ทีมข่าวต่างประเทศโพสต์ทูเดย์ 

Photo Lehtikuva/Heikki Saukkomaa via REUTERS