เมื่อเจ้ามหาอุปราชแห่งราชอาณาจักรลาว "ปราบผี"

เจ้ามหาอุปราชเพ็ชร์ราช รัตนวงศา (หรือเจ้าเพชรราช รัตนวงศา) เป็นเจ้าวังหน้าของพระราชอาณาจักรลาว มีบทบาทสำคัญในการต่อสู้กับฝรั่งเพื่อกอบกู้เอกราช ทรงมีความห้าวหาญ เด็ดเดี่ยว ได้สมญานามว่า “บุรุษเหล็กแห่งราชอาณาจักรลาว” ปรีชาสามารถทั้งบู๊และบุ๋น นับเป็นพหูสูตท่านหนึ่งแห่งยุคสมัย

เล่ากันว่า เจ้าเพ็ชร์ราชทรงมีวิทยาคมแก่กล้า คงกระพันชาตรีปืนยิงไม่ระคาย สามารถแปลงร่างเป็นสรรพสิ่งต่างๆ เช่นครั้งหนึ่งทรงแปลงเป็นแมลงหนีพวกเวียดนามที่ลอบเข้ามาปองร้ายพระองค์ ทรงเคยว่ายน้ำทวนแม่น้ำโขงไปโผล่ยังจุดหนึ่งที่ห่างไกลมาก จนคนลือกันว่าพระองค์สามารถแปลงกายเป็นปลาแล้วว่ายน้ำอย่างสะดวกไปตามลำน้ำเชี่ยวกราก และยังลือกันว่า พวกฝรั่งไม่เชื่อในเรื่องเหล่านี้ จึงทรงแปลงเป็นแมลงต่อหน้าพวกนั้น จนเกิดความเกรงกลัวไปตามๆ กัน เรื่องนี้บันทึกไว้โดย โจล เอม. เฮพเพิร์น (Joel M. Halpern) นักมานุษยวิทยาชาวอเมริกัน ผู้เชี่ยวชาญเรื่องกิจการในลาวในยุคพระราชอาณาจักร

โจล เอม. เฮพเพิร์น เล่าเหตุการณ์ตอนหนึ่งระหว่างติดตามเจ้าเพ็ชร์ราชเสด็จเยี่ยมราษฎรในแถบหลวงพระบางเมื่อปี 1959 ไว้ว่า ชาวบ้านคนหนึ่งมาขอให้พระองค์ช่วยไล่ผีที่เข้าสิงลูกสาว เจ้าเพ็ชร์ราชทรงขึ้นไปบนเรือนโดยไม่ถอดรองพระบาทนัยว่าเพื่อแสดงพระองค์ในฐานะเจ้าผู้ปกครอง เมื่อทอดพระเนตรเห็นเด็กสาวแล้ววินิจฉัยว่าป่วยเป็นไข้ป่า จึงทรงมอบยาควินินให้ แต่ขณะเดียวกันก็ทรงเจรจากับผีผ่านคนทรง ซึ่งเป็นข้าราชการเก่าผู้หนึ่ง ครั้นแล้วก็ทรงไล่ผีจากครัวเรือนนั้น

คราวนี้วันต่อมา ผู้หลักผู้ใหญ่หมู่บ้านนั้นถึงกับขอให้พระองค์ช่วยไล่ผีจากหมู่บ้าน เพราะกลัวผีจะทำร้าย หลังจากได้รับคำสั่งจากพระองค์ให้ถางป่ารอบๆ เพื่อทำลายแหล่งเพาะยุงป้องกันไข้ป่า แต่ชาวบ้านเกรงว่าผีจะโกรธ เจ้าเพ็ชร์ราชจึงทรงประกอบพิธีอีก อาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและอำนาจเจ้าบ้านเจ้าเมืองของพระองค์ขับไล่ผีไป พวกทหารติดตามยิงปืนไล่เข้าไปในป่า แล้วทำการเผาหอผี หรือศาลปู่ตาจนวอดวาย จากนั้นถึงจะถางป่ากันได้

มหาสิลา วีระวงส์ ปราชญ์ชาวลาวที่เคยติดตามเจ้าเพ็ชร์ราช ก็เล่าว่า “ถ้ามีที่ใดราษฎรว่าเข็ดขวาง หนองใด ห้วยใด แม่น้ำใด ที่เขาว่ามีผีร้าย ประชาชนลงหากินไม่ได้ พระองค์ก็ไปเที่ยวปราบให้เสมอ”

นอกจากผีแล้วพระองค์ยังปราบสัตว์ร้ายในป่าที่คอยทำร้ายผู้คนทั้งเสือ จระเข้ และช้างร้าย

ในช่วงที่ฝรั่งเศสกลับมามีอิทธิพลในลาวอีกครั้ง เจ้าเพ็ชร์ราชได้ลี้ภัยมาอยู่ในไทย นอกจากจะให้ความช่วยเหลือขบวนการกู้ชาติสายต่างๆ แล้ว พระองค์ยังทรงร่วมกลุ่มนักนิยมไพรในไทย ที่นำโดย นพ.บุญส่ง เลขะกุล เจ้าเพ็ชร์ราชทรงเดินทางไปทั่วพงไพรในไทยเพื่อล่าสัตว์ นัยหนึ่งก็เพื่อทรงปลีกตัวจากความวุ่นวายทางการเมืองในบ้านเกิดเมืองนอน

โดย กรกิจ ดิษฐาน

หมายเหตุประวัติ - เจ้าเพชรราช รัตนวงศา (ชาตะ 19 มกราคม พ.ศ. 2443 - มรณะ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2502) วีรบุรุษของชาวลาว ผู้ทรงจัดตั้งรัฐบาลลาวอิสระเพื่อปลดแอกจากการปกครองของฝรั่งเศส และรวมแผ่นดินลาวทั้งหมดให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ทรงเป็นพระมหาอุปราชพระองค์เดียวในประวัติศาสตร์ของประเทศลาวในสมัยประเทศลาวยังเป็นพระราชอาณาจักรลาว และทรงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของลาวในช่วง พ.ศ. 2485 - 2488 ทรงได้รับการนับถือจากชาวลาวเป็นอย่างมากตราบจนถึงทุกวันนี้ (ข้อมูลจาก เจ้าเพชรราช รัตนวงศา)