ไขข้อข้องใจทำไมปีนี้หนาวจัง

ฤดูหนาวปีนี้ หลายประเทศทั้งในยุโรปและเอเชียต้องเผชิญกับอุณหภูมิที่ลดต่ำกว่าปกติและจะคงอยู่นานจนถึงราวปลายเดือน ม.ค. ไม่ว่าจะเป็นสเปนที่เจอพายุหิมะจนอุณหภูมิแถบเทือกเขาลดฮวบติดลบ 25 องศาเซลเซียส ซึ่งหนาวที่สุดในรอบ 20 ปี ในกรุงมาดริดเจอหิมะตกหนักที่สุดในรอบ 50 ปี หรือในกรุงปักกิ่งของจีนที่อุณหภูมิติดลบ 19.6 องศาเซลเซียส ซึ่งต่ำสุดในรอบ 55 ปี

เช่นเดียวกับกรุงโซลของเกาหลีใต้ที่หนาวที่สุดนับตั้งแต่ปี 1986 ส่วนฝั่งตะวันตกของญี่ปุ่นก็มีปริมาณหิมะมากที่สุดเป็นประวัติการณ์ โดยเฉพาะในจังหวัดนีงะตะที่หิมะมากกว่าปกติถึง 10 เท่า ไม่เว้นแม้แต่ในประเทศไทยที่อาจจะหนาวที่สุดในรอบหลายปีและยังหนาวนานด้วย

หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมปีนี้จึงหนาวกว่าปีที่ผ่านๆ มา แม้แต่ในกรุงเทพฯ เองยังได้สัมผัสกับอุณหภูมิ 17 องศาเซลเซียสซึ่งเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก

คำตอบก็คือ ความหนาวเย็นนี้มาจากปรากฏการณ์ลานินญา (La Niña)

ลานินญาคือปรากฏการณ์ที่อุณหภุมิผิวน้ำของมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งตะวันออกไปจนถึงแถบเส้นศูนย์สูตรลดต่ำลง เมื่อเกิดปรากฏการณ์นี้อุณหภูมิผิวน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิกจากอเมริกาใต้ถูกพัดไปทางฝั่งตะวันตกมุ่งหน้าไปอินโดนีเซีย ดังนั้นน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งตะวันออกจึงเย็นกว่าปกติราว 3-5 องศาเซลเซียส

แม้ว่าลานินญาจะเกิดที่มหาสมุทรแปซิฟิก แต่ส่งผลต่อสภาพอากาศเป็นวงกว้างทั่วโลก เนื่องจากมหาสมุทรแปซิฟิกอยู่ติดกับทั้งทวีปอเมริกาทางฝั่งตะวันออก ส่วนทางฝั่งตะวันตกก็ติดกับทั้งทวีปเอเชียและออสเตรเลีย

ปรากฏการณ์ลานินญาส่งผลกระทบต่อสภาพภูมิอากาศของโลกและสภาพอากาศตามปกติในแต่ละพื้นที่ ซึ่งอาจนำมาสู่พายุรุนแรงในพื้นที่หนึ่ง แต่กลับทำให้อีกพื้นที่หนึ่งเกิดความแห้งแล้ง และยังขึ้นอยู่กับฤดูกาลที่เกิดปรากฏการณ์นี้ด้วย

องค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติของสหรัฐ (NOAA) ระบุว่า หากเกิดลานินญาในฤดูหนาวจะทำให้ทางตอนใต้ของสหรัฐมีความแห้งแล้งและอุ่นขึ้น ส่วนแถบศูนย์สูตรแปซิฟิกจะมีสภาพอากาศแห้งและเย็น และปริมาณฝนมากกว่าปกติในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หากเกิดในฤดูร้อนจะส่งผลให้ฝั่งตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เย็นขึ้น

ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ยังไม่สามารถทำนายการเกิดขึ้นของปรากฏการณ์ลานินญา แต่เฉลี่ยแล้วจะเกิด 1 ครั้งในทุกๆ 4 ปี และจะคงอยู่ราว 18 เดือน

ที่ผ่านมาปรากฏการณ์ลานินญาทำให้เกิดความแห้งแล้งในประเทศแถบทวีปแอเมริกาใต้ เช่น เปรู เอกวาดอร์ ส่วนที่ออสเตรเลียเกิดน้ำท่วม ขณะที่ชายฝั่งโซมาเลียอุณหภูมิสูงขึ้น และมรสุมในอินเดีย รวมทั้งทำให้ฝั่งตะวันตกของสหรัฐเจอทั้งอุณหภูมิที่สูงขึ้นและความแห้งแล้งครั้งใหญ่เมื่อปีที่แล้ว จนเกิดไฟป่าในหลายพื้นที่

และในปีนี้ลานินญาทำให้หลายประเทศที่กล่าวในตอนต้นเผชิญกับฤดูหนาวที่เย็นยะเยือก ส่วนประเทศไทยยังได้อานิสงส์จากมวลอากาศเย็นจากประเทศจีนแผ่มาปกคลุมด้วย ทำให้คนไทยได้สัมผัสอากาศเย็นกว่าปกติ