รบกันอีกแล้ว! ส่องชนวนสงครามกลางเมืองเอธิโอเปีย

1. ในเวลานี้มีความขัดแย้งเกิดขึ้นระหว่างรัฐบาลกลางเอธิโอเปียและกลุ่มแนวหน้าปลดปล่อยประชาชนทิเกรย์ (TPLF) กองกำลังชาตินิยมในภูมิภาคทิเกรย์ซึ่งเป็นดินแดนกึ่งปกครองตนเองทางตอนเหนือของเอธิโอเปีย

2. เอธิโอเปียประกอบด้วยชนชาติต่างๆ มากมาย ก่อนหน้านี้ อาบีย์ อาห์เหม็ด นายกรัฐมนตรีเอธิโอเปียจึงตัดสินใจที่จะตั้งพรรคเพื่อรวมกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในเอธิโอเปีย ขณะที่ TPLF ปฏิเสธที่จะเข้าร่วมโดยมองว่าการตั้งพรรคจะยิ่งสร้างความแตกแยกในประเทศ

3. ชนวนสงครามมายาวนานหลายปีแล้ว แต่ทั้งสองฝ่ายแตกหักกันเมื่อทิเกรย์ขัดคำสั่งรัฐบาลกลางและจัดการเลือกตั้งท้องถิ่นขึ้นในภูมิภาคเมื่อเดือนกันยายน และ TPLF ยังทำการโจมตีกองกำลังฝ่ายรัฐบาลกลางแบบสายฟ้าแลบเมื่อวันที่ 4 พ.ย. 

4. ดังนั้นเมื่อวันที่ 4 พ.ย. อาบีย์ อาห์เหม็ด จึงส่งกองกำลังทหารไปปราบราม โดยชี้ว่าว่ากลุ่ม TPLF ได้เริ่มการโจมตีก่อน ขณะที่ TPLF ปฏิเสธและกล่าวว่ารัฐบาลกุเรื่องขึ้นมาเพื่อที่จะได้สามารถโจมตีพวกเขาได้ง่ายขึ้น

5. รัฐบาลยังได้ตัดงบประมาณเพื่อตัดท่อน้ำเลี้ยงภูมิภาคทิเกรย์ มีการตัดสัญญาณโทรศัพท์และอินเทอร์เน็ต จำกัดการขนส่งและคมนาคม รวมถึงประกาศมาตรการฉุกเฉินในทิเกรย์ยาวนานถึง 6 เดือน ส่งผลให้เจ้าหน้าที่สามารถเข้าตรวจค้นได้โดยไม่ต้องมีหมาย และเจ้าหน้าที่มีสิทธิจำคุกบุคคลใดก็ตามที่ต้องสงสัยว่าทำผิดกฎหมายและคุกคามเสถียรภาพของประเทศ

6. เมื่อการปะทะยืดเยื้อมากว่า 10 วันและทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ นายกรัฐมนตรีอาบีย์ อาห์เหม็ดก็ขู่ที่จะโจมตีครั้งสุดท้ายในวันที่ 17 พ.ย. และเกลี้ยกล่อมให้ผู้ที่ภักดีต่อรัฐบาลท้องถิ่นยอมจำนนเสีย ในวันเดียวกันนั้นยอดรวมผู้เสียชีวิตมีหลายร้อยคนและชาวเอธิโอเปียกว่า 25,000 คนต้องอพยพไปยังซูดาน และคาดว่าจะมีเพิ่มขึ้นอีกเป็นจำนวนมาก

7. ทั้งนี้ ทิเกรย์มีประชากรราว 5 ล้านคนและมีพรมแดนติดกับซูดานและเอริเทรีย แต่ชาวทิเกรย์นั้นไม่ถูกกับเอริเทรีย และระยะหลังดูเหมือนว่ารัฐบาลกลางเอธิโอเปียจะเข้าข้างเอริเทรียจึงยิ่งทำให้ทิเกรย์ไม่พอใจ

8. เดิมทีนั้นความสัมพันธ์ระหว่างเอธิโอเปียกับเอริเทรียไม่ดีนัก เพราะเอธิโอเปียเคยรุกรานและผนวกเอริเทรียมาเป็นดินแดนของตนเองในปี 1962 ทำให้เกิดการต่อสู้เพื่อเอกราชยาวนานหลายสิบปี จนกระทั่งเอริเทรียได้รับเอกราชสำเร็จในปี 1993

9. หลังจากนั้นเอธิโอเปียกับเอริเทรียก็ยังทะเลากันอีกเรื่องดินแดนในเขตทิเกรย์จนสหประชาชาติต้องเข้ามาไกล่เกลี่ยโดยยกดินแดนให้เอริเทรีย แต่รัฐบาลเอธิโอเปียแต่ไรมาไม่ยอมปฏิบัติตาม

10. จนกระทั่งอาบีย์ อาห์เหม็ด เข้ามาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเขาก็เริ่มญาติดีกับเอริเทรียโดยเฉพาะอาห์เหม็ดไปตีสนิทกับประธานาธิบดีของเอริเทรียซึ่งเป็นบุคคลที่ชาวทิเกรย์ชิงชัง กรณีเหล่านี้ทำให้เขตทิเกรย์ไม่พอใจ นอกจากนี้ฝ่ายทิเกรย์มองว่าอาห์เหม็ดยังพยายามลดความสำคัญของทิเกรย์ลงไปเรื่อยๆ แม้ว่าอาห์เหม็ดจะปฏิเสธก็ตาม

Photo by EDUARDO SOTERAS / AFP