หายป่วยโควิด-19 แล้วทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันจริงหรือ?

แม้ว่านักไวรัสวิทยาจะให้ความสำคัญกับเชื้อโคโรนาไวรัสต้นตอของโรค Covid-19 แต่หลายคำถามหลายข้อสงสัยก็ยังไม่มีคำตอบที่แน่ชัด อย่างคำถามง่ายๆ ว่า คนที่หายป่วยแล้วจะมีภูมิคุ้มกันโรคนี้ไหม 

สำหรับโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัสบางโรค เช่น หัด เมื่อเป็นแล้วผู้ป่วยจะมีภูมิคุ้มกันตลอดชีวิต ไม่กลับไปเป็นซ้ำอีก  

แต่ เอริค วิวิเยร์ ศาสตราจารย์ด้านภูมิคุ้มกันวิทยาในโรงพยาบาลในเมืองมาร์กแซย์ของฝรั่งเศสเผยว่า สำหรับไวรัสที่มีกรดไรโบนิวคลีอิกเป็นสารพันธุกรรมอย่าง Sars-Cov-2 หรือเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ ร่างกายต้องใช้เวลาราว 3 สัปดาห์เพื่อสร้างแอนติบอดี้ที่เพียงพอ

และถึงอย่างนั้นแอนติบอดี้ที่เกิดขึ้นจะคงอยู่เพียงเพียง 2-3 เดือนเท่านั้น

แน่นอนว่านี่คือในแง่ของทฤษฎี แต่ในทางปฏิบัติ เชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่นี้สร้างเซอร์ไพรส์ให้กับนักวิทยาศาสตร์ไม่หยุด จนถึงจุดที่แม้แต่นักไวรัสวิทยาหรือนักระบาดวิทยาเองก็ยังมีความมั่นใจเกี่ยวกับไวรัสชนิดนี้น้อยมาก

เมื่อถูกถามว่าผู้ป่วยที่หายจากโรค Covid-19 ต้องใช้เวลานานเท่าไรจึงจะมีภูมิคุ้มกัน ไมเคิล ไรอัน กรรมการบริหารโครงการฉุกเฉินขององค์การอนามัยโลกก็ยังไม่สามารถให้คำตอบที่แน่ชัดได้

“เรายังไม่มีคำตอบเรื่องนี้ แต่คาดว่าคงต้องใช้เวลาระยะหนึ่ง แต่ก็ไม่สามารถบอกได้แน่ชัด เพราะเราได้แต่เทียบเคียงเอาจากโรคอื่นที่เกิดจากเชื้อไวรัสในตระกูลเดียวกัน ซึ่งข้อมูลเหล่านี้มีน้อยมาก” ไรอันกล่าว

โรคที่พอจะเทียบเคียงได้ก็คือ ซาร์ส ที่เคยระบาดเมื่อช่วงปี 2002-2003

ฟรองซัว บัลลู ผู้อำนวยการสถาบันพันธุกรรมศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน (UCL) เผยว่า ผู้ป่วยที่หายจากซาร์สภูมิคุ้มกันจะยังคงอยู่ต่ออีกราว 3 ปี ส่วนโรค Covid-19 นั้นสามารถกลับมาติดเชื้อได้อีกแน่นอน แต่หลังจากผ่านไปนานเท่าใดนั้น เราจะรู้ได้ก็ต่อเมื่อมองย้อนหลังกลับมาจากอนาคตเท่านั้น

ชาวเกาหลีใต้กลับมาติดเชื้อซ้ำ แม้ว่าขณะนี้จะไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้ป่วยที่หายแล้วจะกลับมาติดโรคซ้ำ ซึ่งมีหลายเหตุผลที่อธิบายกรณีนี้ได้

บัลลูเผยว่าที่เป็นไปได้มากที่สุดก็คือ เชื้อไวรัสยังไม่หายไปจากตัวผู้ป่วยในตอนแรก  

เนื่องจากอุปกรณ์ตรวจสอบเชื้อไวรัสหรือแอนติบอดียังไม่สมบูรณ์ 100% จึงมีความเป็นไปได้ว่าผลตรวจที่ออกมาเป็นลบอาจเกิดจากความผิดพลาด ทั้งๆ ที่ร่างกายของผู้ป่วยยังไม่สามารถกำจัดเชื้อได้หมด 

แอนติบอดีสร้างได้ภายใน 10-15 วัน  

มีงานวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่าผู้ป่วย 175 รายในเมืองเซี่ยงไฮ้ของจีนมีการสร้างแอนติบอดีภายใน 10-15 วันหลังจากได้รับเชื้อโคโรนาไวรัส

แต่ มาเรีย ฟาน แคร์โคฟ นักระบาดวิทยาขององค์การอนามัยโลกเผยว่า ยังไม่แน่ชัดว่าการตอบสนองของแอนติบอดีจะนำมาสู่การสร้างภูมิคุ้มกันหรือไม่  

อย่างไรก็ดี อาร์ชี เคลเมนต์ส ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยเคอร์ตินในเมืองเพิร์ธของออสเตรเลียเผยว่า ทางออกที่แท้จริงสำหรับตอนนี้คือวัคซีนเท่านั้น  

สรุปก็คือ ยังไม่แน่ชัดว่าร่างกายสามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้หรือไม่ หรือถ้าสร้างได้จะอยู่ได้นานเท่าไร แต่ที่แน่ๆ แล้วคือ เกาหลีใต้พบผู้ป่วยกลับมาติดเชื้อซ้ำแล้วอย่างน้อย 163 ราย 

เพราะฉะนั้นทางที่ดีที่สุดสำหรับทั้งคนที่หายป่วยแล้วและยังไม่ติดเชื้อก็คือ สวมหน้ากากอนามัย หมั่นล้างมือบ่อยๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้าโดยไม่จำเป็น

Photo by JOHANNES EISELE / AFP