คำทำนายของ World War Z? โรคระบาดลึกลับในจีนสู่สงครามกับไต้หวัน

โรคระบาดลึกลับที่เกิดขึ้นในจีน และความไม่ไว้จีนเกี่ยวกับการแก้ปัญหาเรื่องนี้ กลายเป็นต้นเหตุให้ฮอลลีวูดมักใช้จีนเป็นฉากหลังของเรื่องราวการระบาดระดับโลกอยู่บ่อยๆ

เมื่อปี 2011 มีภาพยนต์เรื่อง Contagion เกี่ยวกับการระบาดของโรคลึกลับในสหรัฐ จนนำไปสู่การสืบหาที่มาของโรคซึ่งเบื้องต้นผู้ป่วยคนแรกคือหญิงชาวอเมริกันชื่อ Beth (แสดงโดยกวินเน็ธ พัลโทรว์) ที่เพิ่งเดินทางกลับจากฮ่องกง หลังจากนั้นมีผู้ติดเชื้อและเสียชีวิตทั่วโลกถึง 2.5 ล้านคนในสหรัฐ และ 26 ล้านคนทั่วโลก

(คำเตือน! ต่อไปนี้มีเนื้อหาบทสรุปของภาพยนต์) นักระบาดวิทยาจึงสืบค้นที่มาของโรคระบาดจากเส้นทางของผู้ป่วยคนแรก โดยเดินทางไปยังฮ่องกง และร่วมมือกับเจ้าหน้าที่จีน และพบว่าเธอติดต่อกับผู้ป่วย 3 คนที่คาสิโนในมาเก๊า

ส่วนต้นเหตุของโรคมาจากบริษัทที่ Beth (กวินเน็ธ พัลโทรว์) ทำงานให้นั้น ดำเนินการถางป่าดงดิบในจีน (คาดว่าเป็นมณฑลกวางตุ้ง) ทำให้ค้างค้าวถูกรบกวน มีค้างคาวตัวหนึ่งกินกล้วยแล้วบินคาบมันมาตกลงสู่พื้น กล้วยชิ้นนั้นถูกลูกหมูกินไป ส่วนลูกหมูถูกขายให้กับคาสิโนในมาเก๊า พ่อครัวจับเนื้อหมูแล้วออกไปจับมือกับ Beth โดยไม่ได้ล้างมือ และนี่คือต้นเหตุการระบาดของโรคที่เกิดจากการผสมของไวรัสค้างคาวและหมู โดยที่ Beth คือ "คนไข้หมายเลขศูนย์" (Patient Zero) หมายถึงคนไข้คนแรกของการระบาดครั้งใหญ่

ในตอนท้ายๆ ของภาพยนต์ แพทย์จัดเก็บเชื้อโรคตัวนี้ร่วมกับเชื้อ H1N1 หรือ ไข้หวัดสเปน และ SARS

ซาร์ส คือโรคระบาดที่สร้างความปั่นป่วนให้กับจีนและเอเชียในช่วงต้นและกลางทศวรรษที่ 2000 จนกระทั่งจีน "สร้าง" โรคระบาดตัวใหม่อีกครั้งเมื่อเข้าสู่ทศวรรษที่ 2020

เนื้อเรื่องของ Contagion ได้รับแรงบันดาลใจจากการระบาดของไข้หวัดนกและซาร์สในจีน/เอเชีย แม้ว่าการระบาดจะจบไปนานนับสิบปีแล้ว แต่โรคลึกลับโรคใหม่กำลังทำให้ความกลัวนี้กลับมารบกวนจิตใจเราอีกครั้ง

การระบาดของซาร์สเริ่มต้นที่กวางตุ้ง (เหมือนกับเรื่อง Contagion) ในเดือนพฤศจิกายน 2545 มีรายงานผู้ป่วยรายแรกจากอำเภอซุ่นเต๋อ เมืองฝอซาน มณฑลกวางตุ้งได้รับการรักษาในโรงพยาบาลประชาชนแห่งแรกที่ฝอซาน แต่ผู้ป่วยเสียชีวิตหลังจากนั้นไม่นานและไม่มีการวินิจฉัยที่แน่ชัดเกี่ยวกับสาเหตุการเสียชีวิตของเขา แม้รัฐบาลจีนจะดำเนินการบางอย่างเพื่อควบคุม

แต่เจ้าหน้าที่รัฐบาลจีนไม่ได้แจ้งให้องค์การอนามัยโลกทราบถึงการระบาดของโรคจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2546 การปกปิดนี้ทำให้เกิดความล่าช้าในการควบคุมการแพร่ระบาดของโรค และทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลจีนอย่างหนักหน่วง และรัฐบาลจีนได้ขอโทษในความล่าช้าในเวลาต่อมา

เราจะเห็นได้ว่าความกลัวของชาวโลกและฮอลลีวูดต่อความไม่โปร่งใสในจีน ทำให้มันกลายเป็นประเด็นโจมตีในภาพยนต์ และ Contagion ไม่ใช่ภาพยนต์เรื่องเดียวที่ "กล่าวโทษจีน" ในเรื่องนี้

โรคระบาดที่ยังไม่มีชื่อที่เกิดขึ้นในจีนและท่าทีแข็งกร้าวของไต้หวันที่อาจกลายเป็นการเผชิญหน้าด้วยสงคราม อาจฟังดูแล้วไม่เห็นจะเกี่ยวกัน แต่ทั้ง 2 เรื่องเป็นเหตุการณ์ที่ต่อเนื่องกันในนิยายเรื่อง World War Z

เมื่อพูดถึง World War Z สิ่งแรกที่เรานึกถึงคงจะเป็นภาพยนต์ชื่อเดียวกันเมื่อปี 2013 แต่ความจริงแล้ว World War Z เป็นนิยายมาก่อน แม้ว่าองค์ประกอบของนิยายแทบจะต่างจากภาพยนต์โดยสิ้นเชิง และนิยายดูเหมือนจะมีความสมจริงมากกว่า

นิยายเริ่มต้นด้วยการระบาดของโรคลึกลับในภาคกลางของจีนแถบเทศบาลฉงชิ่ง ซึ่งจะว่าไปแแล้วก็ไม่ไกลนักจากการค้นพบ "โรคลึกลับ" ที่เมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ยที่กำลังทำให้ชาวโลกกำลังอยู่ในขณะนี้

โรคลึกลับในนิยายเกิดขึ้นเมื่อนายแพทย์ Kwang Jingshu ถูกเรียกตัวมากลางดึกเมื่อให้มาดูค้นไข้จากเมืองต้าชางที่มีอาการไข้สูง ผิวสีเทา และตัวสั่นรุนแรง เมื่อจะเก็บตัวอย่างเลือด สิ่งที่ออกมาคือของเหลวสีน้ำตาล คุณหมอ Kwang เรียกคนไข้คนนี้ในภายหลังว่า "คนไข้หมายเลขศูนย์" (Patient Zero)

ในเวลาต่อมาคุณหมอ Kwang ถูกเจ้าหน้าที่จับกุมตัวไว้ คาดว่าเพื่อป้องกันไม่ให้ข่าวรั่วไหล แต่ก็สายเกินการณ์ เพราะโรคระบาดลึกลับได้แพร่จากคนไข้หมายเลขศูนย์ไปทั่วประเทศจีนอย่างรวดเร็ว สิ่งที่แตกต่างระหว่างนิยายกับภาพยนต์ก็คือคนไข้ หรือซอมบี้ในนิยายเคลื่อนไหวอย่างเชื่องช้า ส่วนในภาพยนต์วิ่งเข้าใส่เหยื่อรวดเร็วปานเสือชีต้าห์

เมื่อจีนรู้ว่าซ่อนความลับเอาไว้ไม่ได้อีกต่อไป จึงพยายามเบี่ยงเบนความสนใจด้วยการกระตุ้นให้เกิดความรุนแรงกับไต้หวัน และทำให้สหรัฐที่เป็นแบ็คอัพให้ไต้หวันต้องเตรียมพร้อมกับ "สงครามโลกครั้งที่ 3" ไปด้วย ทำให้ละเลยภัยคุกคามจากสงครามของโรคระบาด หรือ World War Z

ความจริงก็คือจีนกำลังระดมกำลังทหารครั้งใหญ่เพื่อปราบสงครามกับซอมบี้ต่างหาก

ปรากฎว่าเพราะตลาดมืดจากการค้าอวัยวะมนุษย์ในจีนยิ่งทำให้สถานกาณณ์ยแย่ลง เพราะชิ้นส่วนมนุษย์ที่ติดเชื้อถูกส่งไปยังต่างประเทศ และทำให้โรคระบาดแพร่ออกไปในดินแดนอื่น โดยที่สงครามกับไต้หวันไม่ได้ช่วยให้กลบข่าวการระบาดได้อีกต่อไป

นี่คือเรื่องราวในนิยายไม่ได้เกิดขึ้นจริงๆ แต่มันสะท้อนวิธีคิดของนักเขียนหนังสือและนักเขียนบทภาพยนต์ในสหรัฐที่มีต่อจีน

เป็นเรื่องบังเอิญที่ในตอนนี้ องค์ประกอบในนิยาย World War Z เกิดมาคล้ายกับสถานการณ์จริงๆ ที่มีการระบาดในแถบภาคกลางของจีน ในแถบแม่น้ำแยงซีเกียงเหมือนกัน และสถานการณ์ระหว่างช่องแคบไต้หวันก็คุกรุ่นเหมือนกัน ผิดกันตรงที่ในสถานการณ์จริงไต้หวันเป็นฝ่ายประกาศท่าทีแข็งกร้าวต่อจีน (ด้วยการยืนยันในเอกราชจากปากคำของไช่อิงเหวิน)

แต่สิ่งหนึ่งที่เรายังไม่รู้ว่าจะเหมือนภาพยนต์หรือไม่ก็คือ เรายังไม่รู้ว่าโรคลึกลับที่อู่ฮันติดต่อกันทางใด?

บทความโดย กรกิจ ดิษฐาน