ในอินเดียหากเข้าห้องน้ำ คุณจะได้เงิน!

รัฐบาลอินเดียพยายามอย่างหนักในการกระตุ้นให้ประชาชนใช้ห้องน้ำ แม้กระทั่งจูงใจด้วยการจ่ายเงิน ให้แก่ผู้ใช้ห้องน้ำมากที่สุดประจำเดือน

วัฒนธรรมการใช้ห้องน้ำในอินเดีย ทำให้ชาวต่างชาติหลายคนต้องผงะ เมื่อได้มีโอกาสไปเยือน

ในอินเดีย 41 ล้านคนในหลายเมืองใช้ห้องน้ำแบบเปิด และกว่า 71% ของประชากร ไม่อาจเข้าถึงระบบสุขาภิบาลที่ช่วยอำนวยความสะดวกแก่ชีวิตได้

รัฐบาลอินเดียเคยตั้งเป้าไว้ว่าจะสร้างห้องน้ำให้แก่บ้านเรือนประชาชนกว่า 2.5 ล้านครัวเรือน และห้องน้ำสาธารณะแก่ชุมชนจำนวนอีก 1 แสนหลัง ภายในเดือนมีนาคม ปี 2016 แต่เมื่อถึงกำหนดที่ให้คำมั่นสัญญาไว้ การติดตั้งห้องน้ำส่วนตัวภายในบ้านเสร็จไปเพียงครึ่งหนึ่ง ส่วนโครงการห้องน้ำสาธารณะนั้นเสร็จไปราว 68%

และสภาพของห้องน้ำนั้นใช่ว่าจะมีคุณภาพดี บานประตู และสลักกลอนพังเสียหาย แมลงสาบจำนวนมากเดินไต่ตามพื้น และผนัง การระบายอากาศจากการออกแบบเป็นไปได้ไม่ดีนัก และที่สำคัญก็คือ บรรดาชาวอินเดียไม่นิยมใช้ห้องน้ำ พวกเขาเชื่อว่าการปลดทุกข์ที่บริเวณอื่นๆ อย่างตามทุ่งนา หรือในพงหญ้าคือวิธีที่ดีที่สุด นั่นทำให้ห้องน้ำของรัฐกลายสภาพเป็นห้องเก็บของ หรือใช้สำหรับสวดภาวนาแทนที่จะปลดทุกข์

การจะทำให้ประชาชนหันมาใช้ระบบสุขาภิบาล อย่างชาติอื่นๆ ทางรัฐบาลได้จัดตั้งแคมเปญขึ้นมาที่มีชื่อว่า Clean India เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของการมีห้องน้ำที่ดี โครงการดังกล่าวได้รับการตอบสนองในทางบวก แม้แต่กูเกิลเองก็ร่วมมือช่วยเหลือด้วยการออกแบบระบบที่สามารถบอกผู้ใช้งานชาวอินเดียได้ว่า ห้องน้ำที่ใกล้สุดนั้นอยู่ที่ไหน

ด้วยความพยายามทั้งหลายวิธีนี้ มาลองดูตัวอย่างจาก 2 หมู่บ้านในรัฐราชสถาน ทางตะวันตกของประเทศ หมู่บ้าน Baytu และหมู่บ้าน Gida พวกเขาสร้างแรงจูงใจให้ผู้คนหันมาเข้าห้องน้ำกันมากขึ้น ด้วยเงิน

ทางการได้ตั้งเงินรางวัลจำนวน 2,500 รูปี หรือคิดเป็นเงินไทยราว 1,300 บาท ให้แก่ครอบครัวใดก็ตาม ที่ใช้ห้องน้ำมากที่สุดประจำเดือน โครงการสร้างห้องน้ำในหมู่บ้านทั้ง 2 แห่งนี้ ได้รับการสนับสนุนโดยบริษัทน้ำมัน และก๊าซของอินเดีย ร่วมกับบริษัทพัฒนาชนบท พวกเขาจะคอยติดตามว่าชาวบ้านใช้ห้องน้ำที่สร้างขึ้นหรือไม่ ซึ่งก่อนหน้าน้ก็มีครอบครัวจำนวน 8 ครอบครัวจากหมู่บ้าน Baytu ที่ได้รับเงินรางวัลมาแล้ว

ความพยายามป้องกันไม่ให้ชาวบ้านออกไปปลดทุกข์ในพื้นที่อื่นๆ ที่ไม่ใช่ห้องน้ำนี้ เป็นหนึ่งในปัญหาที่รัฐบาลอินเดียพยายามแก้ไขมายาวนาน เพราะการถ่ายเรื่ยราดในพื้นที่ต่างๆนอกจากจะอันตรายต่อสุขภาพ และอาจส่งผลให้เด็กๆเผชิญกับโรคท้องร่วงแล้ว ยังไม่ปลอดภัยแก่ผู้หญิงอินเดีย ที่อาจถูกข่มขืน จากการเดินเข้าพงหญ้า เพื่อทำธุระส่วนตัวอีกด้วย

Sudhir Sharma นายอำภอเขต Barmer กล่าวว่า หากประสบความสำเร็จ และช่วยเปลี่ยนนิสัยของชาวอินเดียจำนวน 15,000 ครอบครัว ในสองหมู่บ้านได้ พวกเขามีแผนที่จะขยายวิธีการนี้ไปยังพื้นที่อื่นๆ

ทั้งนี้การจ่ายเงินให้แก่ผู้ที่มาเข้าห้องน้ำนั้น ไม่ใช่ไอเดียแรกที่เกิดขึ้นที่นี่ ก่อนหน้านั้นในปี 2015 ที่เมืองอาเมดาบัด ในรัฐคุชราต เจ้าหน้าที่จะทิปเงินจำนวน 1 รูปีให้แก่ใครก็ตามที่มาใช้ห้องน้ำ

อินเดียถือว่าเป็นประเทศที่ประชาชนเผชิญกับวิกฤติสุขาภิบาลมากที่สุดเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ด้วยจำนวนมากถึง 41 ล้านคน ที่ไม่อาจเข้าถึงห้องน้ำสะอาดได้ รองลงมาคืออินโดนีเซียจำนวน 18 ล้านคน และอันดับ 3 คือ ไนจีเรียด้วยสัดส่วน 13.59 ล้านคน