Japan Origin 9

วันนี้ขอถือโอกาสเล่าเรื่อง รายการ Japan Origin ให้ท่านผู้อ่านทราบพอสังเขปครับ แต่เดิมเราผลิตรายการทีวีในชื่อ มาจิเด๊ะ! เจแปนเพื่อส่งเสริมการเที่ยวญี่ปุ่นด้วยตัวเองมาตั้งแต่ปี 2012 (ในปีแรกใช้ชื่อรายการว่า JapanX) ในตอนนั้นรายการทีวีส่วนใหญ่จะพูดเรื่องสถานที่เที่ยว หรือ Where แต่ไม่มีใครพูดถึงวิธีการเดินทาง หรือ How กันเลย จึงเกิดไอเดียเที่ยวแล้วบอกต่อ ดูแล้วไปตามไม่มีหลง แรกๆ ทางญี่ปุ่นก็ไม่เชื่อว่ามัน Work เวลาถ่ายรายละเอียดตามสถานีรถไฟก็เกร็งไปหมด จนในที่สุดญี่ปุ่นส่วนใหญ่ก็เข้าใจเพราะมัน Work จริงๆ ตอนนี้คนไทยไปเที่ยวญี่ปุ่นเองเยอะมาก ตัวเลขประมาณการคือ 75% ของคนไทยที่ไปญี่ปุ่นคือไปเองครับ และแล้วก็มาถึงยุคทองของสื่อออนไลน์ที่บันดาลให้ใครก็ผลิตคอนเทนต์ได้ จึงทำให้เกิดภาวะคอนเทนต์ล้นตลาด จนไม่รู้ว่าจะเลือกอ่านของใครดีเพราะดีกันแทบทุกคน (ยกเว้นบล็อกเกอร์สายทำเงินที่จะเขียนก็ต่อเมื่อเขาจ่ายตังค์) เราก็เลยต้องมองหาพื้นที่ใหม่ที่ไม่ทับซ้อนกับตลาดส่วนใหญ่ คิดไปคิดมา ก็เลยขอลงไปทางแนวลึก เพราะคนทำคอนเทนต์ท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะไปในทางกว้าง การเจาะลึกบางทีต้องอาศัยคนท้องถิ่นจึงจะได้ข้อมูล ซึ่งเรามีคอนเนกชั่นตรงนั้นอยู่ ก็เลยกลายร่างมาเป็นรายการ Japan Origin และอยากจะขยายความรู้ที่ได้มาแบ่งปันให้ท่านผู้อ่าน เผื่อไปเที่ยวจะได้อรรถรสมากขึ้นครับ

เราไปมาแล้วหลายจังหวัดเริ่มตั้งแต่ Kochi, Ishilawa, Tokyo, Wakayama และ Saga ซึ่งใครที่เคยติดตามรายการ หรือคอลัมน์นี้มาหลายปี ก็คงจะสังเกตเห็นว่า เป็นจังหวัดที่เราเคยไปและเขียนมาแล้วแทบทั้งสิ้น หลายจังหวัดหลายเมือง สงสัยทำไมไม่พูดเรื่องเที่ยวเยอะๆ เหมือนเมื่อก่อน เราก็บอกว่า คนอื่นพูดเยอะแล้ว คุณติ๊กก็พูด คุณฮีโระก็พูด ลุงนั่นน้องนี่เซนเซย์โน่น พูดเรื่องเที่ยวกันหมด เราขอพูดเรื่องอื่นบ้างเถอะ หลายจังหวัดงอแง แต่ในขณะที่เพื่อนๆ หลายคนสนับสนุน ก็เป็นการท้าทายอีกครั้งว่า สิ่งที่เราคิดจะผิดหรือถูก แต่เราเชื่อว่า หากไม่มีใครแผ้วถางบุกเบิกเส้นทางใหม่ ทุกคนก็จะไปตามร่องรอยเดิม แล้วเมื่อไหร่ เราถึงจะได้พบสิ่งใหม่ๆ กันเล่า รายการ Japan Origin จึงได้ถือกำเนิดขึ้น ท่ามกลางความสงสัยจากบางท่าน และได้รับการสนับสนุนจากหลายคน ส่วนผลจะออกมาเป็นอย่างไร ต้องรอให้เวลาและท่านผู้ชมผู้อ่านเป็นคนพิสูจน์ครับ

สัปดาห์นี้พาท่านผู้อ่านบุกเข้าป่ากันบ้าง ผมได้แรงบันดาลใจของรายการตอนนี้จากภาพยนตร์เรื่อง Wood Job เรื่องของเด็กหนุ่มที่เข้าไปฝึกงานกับชุมชนนึงที่มีอาชีพตัดไม้และดูแลป่าไปพร้อมๆ กัน เอาจริงๆ คือผมดูหนังเรื่องนี้แล้วอยากชวนคนในรัฐบาล ในกระทรวง ในจังหวัด อำเภอ หรือตำบล ให้ลองดูวิธีการจัดการเรื่องป่าจากหนังเรื่องนี้ ถ้าคิดว่าดีน่าทำตาม แล้วค่อยไปดูของจริงกัน หลายกิจกรรมที่เกิดขึ้นหรือที่เห็นในหนังญี่ปุ่นมันมีจริงๆ ครับ อย่างอาชีพคนตัดไม้และดูแลรักษาป่า (Forester) นั้นมีอยู่จริง และบังเอิญว่าเพื่อนสนิทของผมคนหนึ่งได้ออกแบบกิจกรรมที่เรียกว่า Inaka Tourism เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวต่างจังหวัดหรือบ้านนอกขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์อยากให้นักท่องเที่ยวได้ซึมซับวิถีท้องถิ่น และในกิจกรรมหนึ่งของทัวร์นี้ก็มีการตัดไม้รวมอยู่ด้วย พอผมทราบข่าวจึงรีบติดต่อขอไปทำรายการ เพราะเวลาคนไทยเราเวลาพูดถึงคำว่าตัดไม้ ก็จะมีคำว่า ทำลายป่า พ่วงท้ายมาด้วยเสมอ แต่ที่เราจะไปดูกันนี่คือการตัดไม้ แต่ไม่ทำลายป่า มันถึงน่าสนใจ อยากให้ลุงตู่พาคนในรัฐบาลมาดูไงครับ

เมือง Misugi เป็นเมืองเล็กๆ ในหุบเขา ห่างจากอำเภอ Tsu เมืองเอกของจังหวัด Mie อยู่พอสมควร ในเมืองเล็กๆ แห่งนี้มีรีสอร์ทชื่อเดียวกับเมืองตั้งอยู่ เพื่อนผมเป็นเจ้าของรีสอร์ทแห่งนี้ และสนับสนุนกิจกรรมของเรามาตลอด ตั้งแต่การขอไปถ่ายมิวสิควิดีโอของคุณไอซ์ ศรัณยู และรายการของเราอีก 2-3 ครั้ง ทุกครั้งจะได้รับการต้อนรับเป็นอย่างดีจากคุณรอยที่เป็นเจ้าของ มารอบนี้คุณรอยก็เป็นธุระจัดการให้ไปถ่ายทำกิจกรรมตัดไม้และอื่นๆ อีกหลายอย่างที่เป็นกิจกรรมในโครงการ Inaka Tourism อันประกอบด้วย การเดินชมถนนสายเก่า ขี่จักรยานรอบหมู่บ้าน นอร์ดิควอร์กกิ้ง ฟอร์เรสเทอราปี นั่งรถไฟชมวิวดูดาวยามค่ำคืน นั่งสมาธิ เก็บผักออร์แกนิก รวมถึงการตัดต้นไม้ที่เป็นพระเอกของเราในครั้งนี้ด้วย ForestryExperience ไม่ใช่แค่การพานักท่องเที่ยวไปตัดต้นไม้เท่านั้น หากแต่เป็นการให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการบริหารจัดการต้นไม้และป่าไม้ ผมเคยได้ยินเจ้าหน้าที่เล่าให้ฟังว่า ไม้สนเป็นไม้ที่นิยมในการปลูก เพราะลำต้นตรงสูง ไม่ระเกะระกะ และแปรรูปง่าย ในการตัดก็มีสูตรคำนวณง่ายๆ ในการปลูกทดแทนคือ ตัดหนึ่งปลูกสองดังนั้นป่า (ปลูก) ก็จะอุดมสมบูรณ์เสมอ (ตามสูตรคณิตศาสตร์)

แต่เอาเข้าจริงๆ บ่อยครั้งที่ป่ามันแน่นไป จนบดบังแสงที่จะส่องลงมายังพื้นดิน ทำให้พืชขนาดเล็กรวมถึงวัชพืชต่างๆ ไม่สามารถงอกเงย ส่งผลให้สัตว์ป่าที่กินพืชเรี่ยดินอย่างกวางหรือหมูป่า ไม่สามารถหาอาหารในถิ่นอาศัยได้ จึงต้องมีการข้ามถิ่นมาหากินในเขตพืชไร่ของมนุษย์จนสร้างความเสียหายนับหมื่นล้านเยน ทางภาครัฐถึงกับยอมแก้กฎหมายให้ล่ากวางและหมูป่ามาเป็นอาหารได้ แต่ก็มีความยุ่งยากวุ่นวายเพราะกฎหมายที่เกี่ยวข้องอย่างใบอนุญาตให้ล่าสัตว์ ที่จะไปพันกับเรื่องอาวุธปืน ซึ่งเป็นเรื่องที่ยากมาก ทดสอบแม้กระทั่งกระบวนการทางจิตวิทยา แต่ทุกปัญหามีทางออกเสมอ เมื่อมองให้ดีจะพบว่า สัตว์ป่าไม่ใช่ต้นเหตุ แต่คือแสงแดดที่ส่องลงมาไม่ถึง จึงมีความคิดเรื่องการออกแบบป่าขึ้น โดยให้ Forester เป็นผู้บริหารจัดการ และด้วยแนวคิดนี้ การตัดต้นไม้จึงไม่ใช่การทำลาย แต่เป็นการคืนความสมดุลให้กับป่า ในหนึ่งวันเหล่า Forester จะตัดต้นไม้ราว 80 ต้น โดยจะคัดเลือกต้นที่เสียหายเกินเยียวยา หรือต้นที่บังแสงแดดเป็นบริเวณกว้าง ไม่ใช่สักแต่ว่าตัดๆ มันไป ในสมองต้องมองภาพรวมของป่าในอนาคตด้วย ส่วนกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวจะได้ทำคือการตัดต้นไม้ภายใต้การดูแลของ Forester อย่างใกล้ชิด ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงไม้ล้ม

นอกจากการตัดไม้ยังมีอีกกิจกรรมที่น่าสนใจคือ ฟอร์เรสเทอราปี (Forest Theraphy) ก่อนทำกิจกรรมต้องทำแบบสอบถามเรื่องความเครียดก่อน เพราะหลังจบกิจกรรมจะมีการวัดผลว่าความเครียดหายไปมากน้อยแค่ไหน กิจกรรมนี้เริ่มจากการกอดต้นไม้ หลับตาสัมผัสกับอากาศบริสุทธิ์ ละทิ้งโลกแห่งความเป็นจริงไว้ชั่วครู่ แล้วจดจ่ออยู่กับปัจจุบัน ต่อด้วยการยืดเส้นยืดสายแล้วปูเสื่อนอนเพื่อผ่อนคลาย จากนั้นจึงเริ่มเดินเข้าป่าที่ลึกขึ้นเพื่อไปยังจุดชมวิว ระหว่างเดินทางนั้นขอแนะนำให้ท่านสูดหายใจเข้าลึกๆ อัดอากาศให้เต็มปอด เพราะอากาศแถบนี้มีสาร Phytoncide จากต้นฮิโนะกิ ที่ช่วยเพิ่มความเยาว์วัย และเพิ่มภูมิคุ้มกันอีกด้วย