การเงินไม่ยากอย่างที่คิด ศูนย์การเรียนรู้ธนาคารแห่งประเทศไทย

โดย/ภาพ : กั๊ตจัง

เรื่องเงินไม่ใช่เรื่องไกลตัวและไม่ใช่เรื่องยากเกินจะเรียนรู้ หากได้มีโอกาสเดินทางมาที่ศูนย์การเรียนรู้ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่ซึ่งทำให้ทุกอย่างเกี่ยวกับการเงินการธนาคารเป็นเรื่องง่ายสุดๆ สถานที่แห่งนี้ก่อตั้งขึ้นในวาระครบรอบ 75 ปีของการก่อตั้งธนาคารแห่งประเทศไทย

โดยใช้อาคารโรงพิมพ์ธนบัตรแห่งแรกของประเทศ ปรับเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ด้านการเงินของคนไทย ที่ไม่ว่าใครได้มาเห็นแล้วจะต้องอยากกลับมาอีกครั้ง ไม่ว่าจะด้วยทำเลติดริมแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเป็นวิวริมแม่น้ำที่สวยงามที่สุดแห่งหนึ่งใจกลางกรุงเทพฯ การออกแบบดีไซน์ทรงโมเดิร์นที่ให้ความรู้สึกทันสมัยน่าเข้าชม

ภายในก็มีการออกแบบส่วนเข้าชมในแต่ละชั้นและจัดวางรูปแบบการนำเสนอได้อย่างครบถ้วน ลึกซึ้งและใส่ใจในทุกรายละเอียด จนน่าจะเรียกได้ว่าขึ้นแท่นเป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านการเงินและธนาคารที่ดีที่สุดของประเทศไทยไม่เสียชื่อธนาคารแห่งประเทศไทยจริงๆ จะลึกซึ้ง และใส่ใจอย่างไรต้องเข้าไปดูภายในกัน

ภายในประกอบด้วยพิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย ห้องสมุดพระองค์เจ้าวิวัฒนไชย หอจดหมายเหตุและพื้นที่นันทนาการ (ชมวิวริมแม่น้ำเจ้าพระยาจากโซนนี้) การเข้าชมพิพิธภัณฑ์ ไม่ใช่พิพิธภัณฑ์ที่เราสามารถเดินเข้าชมได้ทันทีเหมือนพิพิธภัณฑ์อื่นๆ เพราะภายในเต็มไปด้วยของมีค่า และรายละเอียดเรื่องราวที่ควรถูกเล่ากล่าวขานจากผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินการธนาคารเป็นผู้นำเข้าชม

โดยรอบการเข้าชมจะถูกแบ่งออกเป็น 2 รอบ คือ รอบเช้าประมาณ 10 โมงเช้า และอีกรอบประมาณเวลา 13.00 น. ซึ่งเวลาในการนำชมนี้ควรติดต่อสอบถามจากทางศูนย์การเรียนรู้ธนาคารแห่งประเทศไทย อีกครั้งหนึ่ง

 เมื่อเริ่มรอบการเข้าชมเราจะได้รับบัตรสำหรับเข้าออกติดตัวไว้ห้องแรกที่เจ้าหน้าที่พาชมคือห้องพิมพ์ธนบัตรพร้อมรับฟังเรื่องราว ความเป็นมาของการพิมพ์ธนบัตรในประเทศไทยและความเป็นมาของธนาคารแห่งประเทศไทย ในส่วนนี้เราจะได้รับความรู้เรื่องการพิมพ์ธนบัตรและระบบการรักษาความปลอดภัยขั้นสุดยอดในการรักษาเสถียรภาพทางการเงินและเศรษฐกิจของประเทศในแผ่นกระดาษที่มีค่าเหล่านี้ตั้งแต่ยุคที่ต้องสั่งพิมพ์จากต่างประเทศ แล้วค่อยนำมาปั๊มรหัสชุดเลข พร้อมลายเซ็นของผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ก่อนนำออกมาให้ประชาชนได้ใช้เป็นตัวกลางแลกเปลี่ยนสินค้า

จากนั้นเราจะได้เข้าสู่ชมห้องมั่นคง ซึ่งเคยเก็บรักษาธนบัตร สถานที่ที่เคยเป็นห้องเก็บธนบัตรมูลค่ารวมรับพันล้านห้องที่มีกำแพงหน้าหลายฟุต ประตูเซฟเหล็กกล้า ไม่มีหน้าต่าง และต้องใช้ผู้ถือกุญแจพร้อมกัน 3 คนถึงจะเข้าไปในห้องนี้ได้ แต่วันนี้กลายเป็นห้องที่จัดแสดงวีดิทัศน์ความสำคัญของธนาคารแห่งประเทศไทยในการควบคุมการเงินของประเทศไม่ให้ซ้ำรอยวิกฤตต้มยำกุ้งเมื่อปี 2540

เดินต่อมาที่ห้องย้อนรอยอารยธรรมของเงินตรา ค้นหาที่มาของเงินซึ่งปรากฏตัวขึ้นในแหล่ง อารยธรรมต่างๆ ของโลก มีการแลกเปลี่ยนข้ามภูมิศาสตร์และชาติพันธุ์ ที่พัฒนาการข้ามกาลเวลา ชวนให้ค้นหาความหมายของเงิน เป็นอีกห้องที่เรารู้สึกชอบมากที่สุดจนทุกคนที่เข้าร่วมการเข้าชมเอ่ยปากชมกันทุกคน เพราะเก็บรายละเอียดนำมาเล่าเรื่องได้ดี มีการใช้เทคโนโลยีช่วยทำให้เรื่องราวน่าสนใจ

ในส่วนของการแสดงเงินตราโบราณ ได้จำลองโมเดลออกมาเป็นรูปร่างให้ผู้เข้าชมได้สัมผัส ซึ่งเด็กๆ และผู้พิการทางสายตาจะได้สัมผัสรูปร่างของเงินโบราณในแต่ละยุคสมัยและอ่านเรื่องราวจากอักษรเบรลล์ที่อยู่ด้านล่าง

ถัดมาคือส่วนการจัดแสดงธนบัตรไทยได้รวบรวมธนบัตร ซึ่งจัดพิมพ์ขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ไว้อย่างสมบูรณ์ โดยมีธนบัตรรุ่นต่างๆ ที่ได้เชิญภาพพระราชกรณียกิจที่สำคัญมาจารึกไว้ เป็นความภาคภูมิใจของพิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย ใครที่ชอบสะสมธนบัตร น่าจะตื่นตาตื่นใจกับบรรดาธนบัตรทุกรุ่นที่เคยมีในประเทศไทย รวมทั้งธนบัตรมูลค่า 5 แสนบาท ที่ตอนนี้มีราคาขายในตลาดนักสะสมอยู่ที่ 1 ล้านบาท

รวมทั้งเหรียญทุกรุ่นที่เคยมีการผลิตในประเทศไทยและเหรียญเงินถุงแดงที่หายากขนาดชาวต่างชาติต้องขอบินมาดูที่เมืองไทยกันเลยทีเดียว เรียกได้ว่าเก็บทุกเรื่องราวด้านการเงินของไทยไว้อย่างครบถ้วนไม่มีขาดตกบกพร่อง มาถึงห้องสุดท้ายเราจะได้สัมผัสเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์เศรษฐกิจการเงินของประเทศ เมื่อครั้งโรงพิมพ์ธนบัตรธนาคารแห่งประเทศไทยเปิดดำเนินการอย่างเป็นทางการครั้งแรก เมื่อวันที่ 24 มิ.ย. 2512 อันเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาสู่การเป็นโรงพิมพ์ธนบัตรชั้นนำแห่งหนึ่งของโลกในปัจจุบัน

ถัดมาในห้องสุดท้ายของการเยี่ยมชมคือห้องจัดแสดงความเป็นมาของธนาคารแห่งประเทศไทยโดยเฉพาะ เพื่อให้ผู้มาเยี่ยมชมได้เรียนรู้ถึงภารกิจสำคัญของธนาคารกลางของประเทศ ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยทุกคน ทำให้เราได้ศึกษาประวัติความเป็นมาก่อนการก่อตั้งธนาคารแห่งประเทศไทยนั้นไม่ง่ายเลยจริงๆ เริ่มจากแนวคิดในการจัดตั้งธนาคารแห่งประเทศไทยตั้งแต่ปี 2475 แต่กว่าจะสำเร็จก็ต้องใช้เวลาถึง 7 ปี

หลังจากหลวงประดิษฐมนูธรรมได้ทำหนังสือด่วนถึงนายกรัฐมนตรี เพื่อตราพระราชบัญญัติจัดตั้งสำนักงานธนาคารชาติไทย พุทธศักราช 2482 ให้มีหน้าที่กำหนดกิจการของสำนักงานธนาคารชาติไทย ในเรื่องการรับฝากเงินและการให้กู้ยืมเงินแทนรัฐและองค์การสาธารณะ การออกและจัดการเงินกู้แทนรัฐและองค์การสาธารณะ และการธนาคารอื่นใดที่คล้ายคลึงกัน

นอกจากนี้ เราจะได้เห็นโมเดลแสดงสภาพเศรษฐกิจในแต่ละยุคสมัย และเรียนรู้การควบคุมระบบการเงินของประเทศผ่านเกมกำหนดอัตราดอกเบี้ย เครื่องมือเดียวของแบงก์ชาติที่สามารถควบคุมได้ งานนี้ใครเคยไม่พอใจการตัดสินใจการกำหนดอัตราดอกเบี้ยของธนาคารแห่งประเทศไทยเราแนะนำให้ลองมาเล่นเกมดู จะรู้ว่าการควบคุมให้อยู่ในกรอบเงินเฟ้อตามเป้า ที่ตั้งไว้นั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลยจริงๆ นับว่ามาที่นี่เราได้เรียนรู้ด้านการเงินที่สนุก น่าสนใจ และอิ่มวิวทิวทัศน์ริมแม่น้ำเจ้าพระยาจนอยากจะพาครอบครัวกลับมาเที่ยวชมอีกครั้ง