อิตาเลียนเบนโตะ ข้าวกล่องสองวัฒนธรรม

โดย...โจ เกียรติอาจิณ ภาพ กิจจา อภิชนรจเรข

เบนโตะ” หรือ “ข้าวกล่อง” เป็นเรื่องของ “คนญี่ปุ่น” แต่ไหงมาเกี่ยวพันกับ “คนอิตาเลียน” จนกลายเป็น “เบนโตะอิตาเลียน” ได้ซะงั้น

ไม่ได้เกี่ยวดองเพราะฝ่ายชายไปขอแต่งงานฝ่ายหญิง (ฮา) เรื่องจริงมีอยู่ว่า เชฟชาวอิตาเลียน “อิจิดิโอ ลาทอร์ลัคคา” แห่งห้องอาหารมอนโด โรงแรมฮิลตัน สุขุมวิท กรุงเทพ ปิ๊งไอเดียหลังจากได้ลิ้มรสเบนโตะญี่ปุ่น ถึงใจถึงอารมณ์ไม่ต่างกับการนั่งชมช่อง 7 สี จึงครุ่นคิดสะระตะ จะเกิดอะไรขึ้นหนาหากว่าเขาจะนำอาหารบ้านเกิดตัวเองมาเสิร์ฟแบบเบนโตะ (บ้าง)

ผลลัพธ์ก็อย่างที่ตาคุณๆ เห็นนั่นแหละ ได้ความเก๋ไก๋ ใครละจะคิดว่าอาหารอิตาเลียนจะถูกย่อส่วนมาอยู่ในกล่องข้าวน้อยของคนญี่ปุ่น มองดีๆ ก็ดูน่ารักไม่เบา อิตาเลียนเบนโตะเข้าท่าแฮะ ถามเล่นๆ กับเชฟเจ้าของไอเดีย ในเมื่ออาหารอิตาเลียนสามารถทำเป็นเบนโตะได้ อาหารชาติอื่นก็ไม่น่าจะยากใช่มั้ย เขาเห็นด้วยและว่าก็น่าลองทำ

อาจเป็นอาหารจีน อาหารเวียดนาม อาหารอเมริกัน เบอร์เกอร์ชิ้นเล็ก หรือฟิช แอนด์ ชิป ของคนอังกฤษ แม้กระทั่งอาหารไทยก็เหมาะที่จะนำมาเสิร์ฟแบบเบนโตะ เพราะจะว่าไปแล้ว ให้จินตนาการเล่นๆ หากเสิร์ฟอาหารไทยแบบเบนโตะ ก็คงคล้ายกับตอนเปิดปิ่นโตเถาใหญ่ในนั้นใส่อาหารสารพัด อิ่มอร่อยได้ทุกที่ทุกเวลา

อิตาเลียนเบนโตะของเชฟอิจิดิโอนั้น มีสองเซตความอร่อย “นาโปลีเซต” กับ “มิลาโนเซต” สีสันน่ากินมากๆ ยั่วน้ำลายด้วยเมนูคุ้นลิ้น ครบสูตรความเป็นอิตาเลียนฟู้ด

สลัดแบบเมดิเตอร์เรเนียน ที่ไม่หนักและรสจัดเกินไป เสิร์ฟมาพร้อมซีฟู้ด แซลมอน และทูน่า เลือกได้ตามใจชอบ หรือจะเป็นเนื้อวางุแล่บางเสิร์ฟแบบดิบ หรือที่เรียกว่า Carpaccio (ปกติคนอิตาเลียนเสิร์ฟได้ทั้งปลาและเนื้อ) แกล้มผักร็อกเกตและน้ำสลัดเห็ดทรัฟเฟิล

ถามหาพระเอก งานนี้ก็ต้องยกให้พาสต้า ฉ่ำมาด้วยซอสมะเขือเทศและมอซซาเรลลาชีส Pacceri Alla Sorrentina หากสั่ง Rigatoncini al Gorgonzola, Tartufo e Noci ก็จะพบกับดับเบิ้ลชีส ริกาโตนีและจอร์กอนโลซา ที่ร่วมแรงประสานความเข้มข้น ทั้งยังมีเห็ดทรัฟเฟิลดำและถั่วแมกคาเดเมีย เพิ่มความอร่อยเป็นทวี

เมนูเนื้อสัตว์ เมื่อตรวจตราอย่างถี่ถ้วน ในกล่องข้าวน้อยนั้นจะซ่อนไว้ซึ่งไก่กับแกะ คนชอบไก่ก็จะได้ลิ้ม ไก่อบกับเห็ด อีกอย่างก็เป็นสตูซี่โครงแกะ ชิ้นพอเหมาะพอเจาะ เรื่องความนุ่มหายห่วง นุ่มมากกก ที่สำคัญฉ่ำในปาก ถูกใจคนรักแกะ

ว่ากันตามประวัติศาสตร์ชาติเบนโตะ เห้ย!!! ชาติญี่ปุ่นแล้วนั้น รากเหง้าของเบนโตะมีมายาวนาน เรียกว่าต้องย้อนเวลากลับไปไกลถึง “ยุคคามะคุระ” (Kamakura ปี 1185-1333) นู่นเลย โดยช่วงที่เบนโตะถือกำเนิดน่าจะอยู่ช่วงตอนปลายยุค หรือประมาณ 600 กว่าปี อันเป็นยุคทองของการริเริ่มพัฒนาอาหารแห้ง (Hoshi-ii) ของคนญี่ปุ่น

“สมัยอาซูชิ-โมโมยามา” (Azuchi-Momoyama ปี 1568-1600) กล่องไม้เบนโตะเหมือนที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้ก็ถูกผลิตออกมา จนเป็นที่นิยมมากและยังเดินคู่ขนานกันไปกับพิธีชงชาที่คนญี่ปุ่นให้ความสนใจและยึดถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัตินับแต่นั้นมา

ความนิยมในการกินเบนโตะป๊อปสุดๆ ในยุค 80 เพราะความทันสมัยของไมโครเวฟ อีกทั้งภาชนะที่นำมาทำกล่องข้าวน้อยก็หาง่ายสะดวกซื้อสะดวกใช้ ทำให้กลายเป็นของคู่ใจผู้คนในการพกพาติดตัว นี่เองวัฒนธรรมเบนโตะจึงค่อยๆ ขยายไปสู่สากล จนกลายเป็นหนึ่งวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นที่คนทั่วโลกเข้าใจและน้อมรับในการกินอย่างไม่รู้สึกเคอะเขิน

 

คำว่า เบนโตะ หากแปลตามตัวจะได้ความหมายว่า “อาหารกลางวันระหว่างม่าน” ที่มาว่ากันว่าก็มาจากสมัยก่อนคนญี่ปุ่นไปหาความสำราญจากการดูละครนอกบ้าน ระหว่างม่านโรงละครปิดเพราะการแสดงหยุดพัก จึงมีการจัดข้าวสวยและกับข้าวออกมาขาย เพื่อให้ผู้ชมอิ่มท้องรอชมการแสดงช่วงต่อไปด้วยประการฉะนี้แล

ขณะที่อาหารที่จะประกอบกันเป็นเบนโตะ ก็มีหลากหลายชนิด ยึดตามต้นตำรับย่อมต้องมีอาหารจากทะเล อาหารจากภูเขา ขาดไม่ได้คือ อาหารที่ได้จากท้องถิ่นนั้นๆ ปรุงด้วยกรรมวิธีที่ไม่ซ้ำ ต้ม ย่าง ทอด ดอง และมักประกอบด้วย 4 ส่วนหลัก ได้แก่ ข้าว กับข้าว (มักเป็นเนื้อ หรือปลา) ส่วนที่ 3 ผัก สุดท้ายก็เป็น ผักดอง หรือ ขนมหวาน เวลาเปิดเบนโตะญี่ปุ่นก็ไม่แปลกที่จะพรึงเพริดกับอาหารที่ซ่อนอยู่ในกล่อง

เช่นเดียวกับตอนที่เราเปิดอิตาเลียนเบนโตะของเชฟอิจิดิโอ แสดงถึงความคิดสร้างสรรค์แสนอร่อยที่อัดแน่นในกล่องข้าวนั้น เป็นหนึ่งวัฒนธรรมเบนโตะน่าลิ้มลองไม่แพ้ต้นตำรับเบนโตะ (สนใจสอบถามรายละเอียด โทร. 02-620-6666)