กรองสถานการณ์โดยคุณหมอวิชัย โชควิวัฒน บอกเล่าเหตุการณ์ ปฎิญาแอสทานา ใน "40 ปี การสาธารณสุขมูลฐาน (22)"

เราจะแก้ปัญหาความไม่มีประสิทธิภาพ และความไม่เท่าเทียมที่ทำให้ประชาชนเสี่ยงต่อความเดือดร้อนด้านการเงิน จากการใช้บริการด้านสุขภาพให้ดีขึ้น มีงบประมาณเพียงพอสำหรับการสาธารณสุขมูลฐาน

**************

โดย นายแพทย์วิชัย โชควิวัฒน

ปฏิญญาแอสทานา ประกาศความตั้งใจมั่นว่า

สี่ จะตัดสินใจทางการเมืองอย่างกล้าหาญที่จะเลือกทำเพื่อสุขภาพกับทุกภาคส่วน

เรายืนยันบทบาทและความรับผิดชอบของภาครัฐในทุกระดับที่จะต้องส่งเสริมและปกป้องสิทธิของทุกคนให้ได้รับมาตรฐานสูงที่สุดที่พึงบรรลุได้ทางสุขภาพ. เราจะส่งเสริมการดำเนินงานของทุกภาคส่วนและการมีหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า โดยให้ผู้มีส่วนได้เสียที่เกี่ยวข้องเข้ามามีส่วนร่วม และสร้างเสริมพลังให้แก่ชุมชนท้องถิ่น เพื่อสร้างความเข้มแข็งแก่การสาธารณสุขมูลฐาน

เราจะแก้ปัญหาปัจจัยกำหนดสุขภาพทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม และมุ่งลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆ โดยวิธีการให้ทุกภาคส่วนต้องมีนโยบายสุขภาพในทุกเรื่อง (Health in All Policies)

เราจะดึงผู้มีส่วนได้เสียเข้ามาร่วมมากขึ้นเพื่อบรรลุสุขภาพดีถ้วนหน้า ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง ขณะเดียวกันจะแก้ปัญหาและจัดการเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อน ส่งเสริมเรื่องความโปร่งใส และให้ทุกฝ่ายเข้ามามีส่วนร่วมในการอภิบาลระบบ. เราจะพยายามที่จะหลีกเลี่ยง หรือลดความขัดแย้งที่บ่อนทำลายระบบสุขภาพ และที่เหนี่ยวรั้งผลดีต่อสุขภาพ

เราต้องใช้วิธีการต่างๆ ที่สอดคล้อง และให้ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมเพื่อขยายการ สาธารณสุขมูลฐานให้เป็นเสาหลักของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าอย่างเร่งด่วน สร้างความมั่นใจในระบบการดูแลที่ต่อเนื่อง และจัดให้มีบริการสุขภาพที่จำเป็นสอดคล้องกับหลักมนุษยธรรม

เราจะจัดสรรทรัพยากรและบุคลากรอย่างเหมาะสมเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้แก่การสาธารณสุขมูลฐาน

เราขอชื่นชมต่อภาวะผู้นำและรัฐบาลหลายประเทศที่เป็นตัวอย่างที่ดีในการสนับสนุนการสาธารณสุขมูลฐานอย่างเข้มแข็ง

ห้า สร้างการสาธารณสุขมูลฐานที่ยั่งยืน

การสาธารณสุขมูลฐานจะดำเนินการสอดคล้องกับกฎหมาย บริบท และลำดับความสำคัญของแต่ละประเทศ. เราจะสร้างความเข้มแข็งให้แก่ระบบสุขภาพโดยการลงทุนในการสาธารณสุขมูลฐาน

เราจะเพิ่มขีดความสามารถและโครงสร้างพื้นฐานของระบบการดูแลระดับปฐมภูมิ —จุดแรกของการเข้าถึงบริการสุขภาพ —โดยการจัดลำดับความสำคัญของภารกิจที่จำเป็นของงานสาธารณสุข

เราจะจัดลำดับความสำคัญของการป้องกันโรค และการสร้างเสริมสุขภาพ และจะมุ่งแก้ปัญหาสุขภาพของประชาชนทุกคนตลอดช่วงชีวิตโดยบริการที่ครอบคลุมทั้งการป้องกัน ส่งเสริม รักษา ฟื้นฟู และประคับประคอง

การสาธารณสุขมูลฐานจะจัดให้มีบริการครอบคลุมตลอดสาย ทั้งการให้วัคซีน การตรวจคัดกรองโรค การป้องกัน การควบคุมและการจัดการทั้งโรคไม่ติดต่อและโรคติดต่อ โดยให้การดูแลและบริการที่ส่งเสริม รักษา และปรับปรุงอนามัยมารดา ทารกแรกเกิด เด็กและวัยรุ่น รวมทั้งด้านสุขภาพจิต สุขภาวะทางเพศ และการอนามัยเจริญพันธุ์

การสาธารณสุขมูลฐานจะต้องสามารถเข้าถึงได้อย่างเท่าเทียม ปลอดภัย และมีคุณภาพสูง ครอบคลุม มีประสิทธิภาพ เป็นที่ยอมรับ และราคาพอสมควร ตลอดจนต้องให้บริการอย่างต่อเนื่อง ในลักษณะที่ผสมผสาน ที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางและฉับไวในเรื่องเพศสภาพ

เราจะเพียรพยายามหลีกเลี่ยงการบริการแบบแยกส่วน และสร้างความมั่นใจในระบบส่งต่อระหว่างบริการปฐมภูมิกับระดับอื่นๆ ของบริการ

เราจะต้องได้ประโยชน์จากระบบการสาธารณสุขมูลฐานที่ยั่งยืน ที่ส่งเสริมความยืดหยุ่นและคงทนของระบบสุขภาพที่สามารถป้องกัน ตรวจพบ และตอบสนองอย่างฉับไวต่อโรคติดเชื้อและการระบาดของโรค

ความสำเร็จของการสาธารณสุขมูลฐานจะบรรลุได้โดยการผลักดัน กลไกต่อไปนี้

ความรู้และการสร้างขีดความสามารถ เราจะประยุกต์ใช้ความรู้ทั้งทางวิชาการและความรู้ดั้งเดิมเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้แก่การสาธารณสุขมูลฐาน เพื่อปรับปรุงผลลัพธ์ด้านสุขภาพ และเพื่อประกันว่าทุกคนจะสามารถเข้าถึงบริการที่ถูกต้อง ในเวลาที่ถูกต้อง และในระดับที่เหมาะสมที่สุด โดยความเคารพต่อสิทธิ ความจำเป็น ศักดิ์ศรี และความเป็นอิสระของทุกคน เราจะศึกษาวิจัย แบ่งปันความรู้และประสบการณ์ สร้างขีดความสามารถ และปรับปรุงระบบบริการและการดูแลอย่างต่อเนื่อง

ทรัพยากรมนุษย์ด้านสุขภาพ เราจะสร้างสรรค์งานที่ดี และค่าตอบแทนที่เหมาะสมสำหรับวิชาชีพด้านสุขภาพและบุคลากรสาธารณสุขอื่นๆ ที่ทำงาน ณ ระดับบริการปฐมภูมิเพื่อแก้ปัญหาสุขภาพของประชาชนได้อย่างมีประสิทธิผล ในบริบทของสหวิทยาการ

เราจะลงทุนในการศึกษา ฝึกอบรม คัดเลือก พัฒนา จูงใจ และธำรงรักษากำลังแรงงานในการสาธารณสุขมูลฐานอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มีทักษะผสมผสานอย่างเหมาะสม. เราจะเพียรพยายามเพื่อธำรงรักษาและจัดให้มีกำลังแรงงานด้านสาธารณสุขมูลฐานในชนบทที่ห่างไกลและพัฒนาน้อยอย่างต่อเนื่อง

เรายืนยันว่าการเคลื่อนย้ายประชากรด้านสุขภาพระหว่างประเทศจะไม่บ่อนเซาะความสามารถที่จะบรรลุการแก้ปัญหาที่จำเป็นของประชาชนในประเทศต่างๆ โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา

เทคโนโลยี เราส่งเสริมการขยายการเข้าถึงบริการสุขภาพให้กว้างขวางขึ้น โดยการใช้ยาที่มีคุณภาพสูง ปลอดภัย ได้ผลและราคาพอสมควร รวมทั้งยาแผนดั้งเดิม วัคซีน อุปกรณ์การตรวจวินิจฉัยและเทคโนโลยีอื่นๆ ตามความเหมาะสม

เราจะส่งเสริมการเข้าถึงและการปกป้องการใช้ข้อมูลส่วนบุคคลอย่างสมเหตุสมผล และปลอดภัย

โดยระบบสารสนเทศที่เจริญก้าวหน้า เราจะสามารถเก็บรวบรวมข้อมูลคุณภาพสูงที่มีการแยกกลุ่ม (disaggregate)อย่างเหมาะสมได้ดีขึ้น สามารถปรับปรุงสารสนเทศให้มีความต่อเนื่อง สามารถใช้ในการเฝ้า ระวังโรค มีความโปร่งใส รับผิดชอบ และกำกับดูแลผลของระบบสุขภาพได้ดี

เราจะใช้เทคโนโลยีหลากหลายเพื่อปรับปรุงการเข้าถึงการดูแลสุขภาพ เพิ่มคุณค่าระบบบริการ ส่งเสริมคุณภาพและความปลอดภัยของบริการเพิ่มประสิทธิภาพและการประสานงาน

โดยเทคโนโลยีดิจิทัล และเทคโนโลยีอื่นๆ เราจะช่วยให้บุคคลและชุมชนสามารถระบุความจำเป็นทางสุขภาพ ร่วมในการวางแผนและการจัดบริการ และแสดงบทบาทเชิงรุกในการดูแลรักษาสุขภาพและสุขภาวะ

การคลัง เราเรียกร้องให้ทุกประเทศลงทุนด้านการสาธารณสุขมูลฐานเพื่อปรับปรุงผลลัพธ์สุขภาพ

เราจะแก้ปัญหาความไม่มีประสิทธิภาพ และความไม่เท่าเทียมที่ทำให้ประชาชนเสี่ยงต่อความเดือดร้อนด้านการเงิน จากการใช้บริการด้านสุขภาพให้ดีขึ้น มีงบประมาณเพียงพอสำหรับการสาธารณสุขมูลฐาน และมีระบบการเบิกคืนที่เหมาะสมเพื่อปรับปรุงการเข้าถึงและการบรรลุผลลัพธ์สุขภาพที่ดีขึ้น

เราจะทำงานเพื่อสร้างการคลังที่มีความยั่งยืน มีประสิทธิภาพ และทนทานในระบบสุขภาพแห่งชาติ มีการจัดสรรทรัพยากรเพื่อการสาธารณสุขมูลฐานอย่างเหมาะสมตามบริบทของประเทศ

เราจะไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง รวมทั้งผู้ที่อยู่ในภาวะเปราะบาง และอยู่ในพื้นที่ของความขัดแย้ง โดยจัดให้เข้าถึงบริการสาธารณสุขมูลฐานที่มีคุณภาพและต่อเนื่องตลอดสายของระบบการดูแล

หก การเพิ่มพลังให้แก่บุคคลและชุมชน

เราสนับสนุนการเข้าร่วมทั้งจากบุคคล ครอบครัว ชุมชน และภาคประชาสังคม โดยการมีส่วนร่วมทั้งใน การพัฒนา และการดำเนินการตามนโยบายและแผนงานที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ

เราจะส่งเสริมความตื่นรู้เรื่องสุขภาพ (health literacy)และทำงานเพื่อสร้างความพอใจตามความคาดหวังของบุคคลและชุมชน โดยการให้สารสนเทศที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับสุขภาพ

เราจะสนับสนุนประชาชนให้ได้รับความรู้ ทักษะ และทรัพยากรที่จำเป็นในการธำรงรักษาสุขภาพของพวกเขาหรือของบุคคลที่พวกเขาดูแล และได้รับการแนะนำบุคลากรในวิชาชีพสุขภาพ

เราจะปกป้องส่งเสริมความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน (Solidarity)จริยธรรม และสิทธิมนุษยชน

เราจะเพิ่มความเป็นเจ้าของชุมชน (Community ownership)และเกื้อหนุนต่อหน้าที่รับผิดชอบ (accountability)ของทั้งภาครัฐและภาคเอกชนเพื่อให้ประชาชน ดำรงชีวิตด้วยสุขภาพที่ดีกว่าโดยการสร้างและส่งเสริมสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี

เจ็ด การเชื่อมต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเพื่อสนับสนุนนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนของประเทศ เราเรียกร้องผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย — วิชาชีพสุขภาพ อาจารย์มหาวิทยาลัย ผู้ป่วย ภาคประชาสังคม หุ้นส่วนในประเทศและนานาชาติ องค์กรผู้ให้ทุน องค์กรการกุศลและอื่นๆ — ให้เชื่อมต่อกับนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนของประเทศทุกภาคส่วน โดยยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง ฉับไวเรื่องเพศสภาพ ให้ดำเนินการร่วมกันเพื่อสร้างสาธารณสุขมูลฐานที่เข้มแข็งและยั่งยืนเพื่อบรรลุหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

การสนับสนุนของผู้มีส่วนได้เสียสามารถช่วยประเทศต่างๆ เพื่อชี้นำให้ทรัพยากรมนุษย์ เทคโนโลยี เงิน และสารสนเทศ มุ่งสู่การสาธารณ สุขมูลฐาน. ในการดำเนินการตามปฏิญญานี้ ประเทศต่างๆ ผู้มีส่วนได้เสีย จะทำงานร่วมกัน ด้วยจิตวิญญาณของหุ้นส่วนและการร่วมปฏิบัติการอย่างมีประสิทธิผล แบ่งปันความรู้ และแนวปฏิบัติที่ดี ขณะเดียวกันก็เคารพในอธิปไตยของแต่ละประเทศและสิทธิมนุษยชน

•เราจะดำเนินการตามปฏิญญานี้ในลักษณะของการผนึกกำลังและการประสานงาน ระหว่าง
รัฐบาล องค์การอนามัยโลก ยูนิเซฟ และผู้มีส่วนได้เสียอื่นๆ

•ประชาชนทุกคน ทุกประเทศ และทุกองค์กร ได้รับการเรียกร้องให้สนับสนุนขบวนการ
ขับเคลื่อนนี้

•ประเทศต่างๆ จะทบทวนการดำเนินการตามปฏิญญานี้เป็นระยะๆ ได้ร่วมปฏิบัติการกับผู้มีส่วน
ได้เสียต่างๆ

•โดยการผนึกกำลังร่วมกัน เราย่อมสามารถและจักบรรลุสุขภาพและสุขภาวะถ้วนหน้า
โดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง