ความยุติธรรมจากคมขวาน

โดย...สมผล ตระกูลรุ่ง

วันนี้ไม่มีใครไม่รู้จักตลาดในหมู่บ้านเสรีวิลล่า ที่ตั้งอยู่ในเขตประเวศ สถานที่เกิดเรื่องราวที่นำไปสู่การเปิดโปงขบวนการที่ข้าราชการใช้อำนาจหน้าที่ไปในทางมิชอบ สร้างความเดือดร้อนให้กับชาวบ้านเป็นเวลานาน โดยไม่แม้แต่จะพยายามหาทางแก้ไข

เรื่องราวของคุณสุภาพสตรีที่ใช้ขวานฟันรถยนต์ที่มาจอดหน้าบ้าน จะผิดจะถูกอย่างไร เป็นเรื่องในทางกฎหมายบ้านเมือง แต่วันนี้เรื่องคดีความกลับไม่ใช่เรื่องใหญ่และไม่อยู่ในความสนใจของสังคม เพราะกรณีนี้เป็นการเปิดประเด็นที่ใหญ่กว่า คือเป็นเหตุที่ทำให้เห็นว่า กฎหมายไทยมีความศักดิ์สิทธิ์เพียงทฤษฎีในกระดาษเท่านั้น กฎหมายไม่อาจตอบสนองให้สังคมอยู่กันได้อย่างสงบสุข

ความยุติธรรมตามกฎหมายยังห่างไกลจากความยุติธรรมตามความเป็นจริง

หากไม่เกิดเรื่องการใช้ขวานกับรถยนต์ที่จอดขวางหน้าบ้าน คนทั่วไปคงไม่รู้ว่ามีตลาดใหญ่ๆ ถึง 5 แห่งในหมู่บ้านเสรีวิลล่า และคนในละแวกนั้นก็คงไม่รู้ว่าตลาดทั้ง 5 แห่ง ล้วนผิดกฎหมาย เหตุการณ์ในครั้งนี้เป็นการยืนยันถึงความเน่าเฟะของระบบราชการไทย ระบบที่เป็นมะเร็งร้ายมานานแล้ว ไม่ว่าจะอยู่ในยุครัฐบาลประชาธิปไตยหรือรัฐบาลจากรัฐประหาร ข้าราชการประจำก็ยังมีช่องทางใช้อำนาจในหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์ให้กับตัวเองและพวกพ้องได้เสมอ ด้วยค่านิยมการเป็นเจ้าคนนายคน

เหตุการณ์นี้ไม่ใช่เหตุการณ์แรก และคงไม่ใช่เหตุการณ์สุดท้ายที่จะเกิดในสังคมไทย ตราบใดที่ข้าราชการยังเห็นว่าตำแหน่งหน้าที่ในราชการคือเครื่องมือที่จะนำไปใช้แสวงหาผลประโยชน์ เมื่อเวลาผ่านไปผู้คนก็คงจะลืมเลือนเรื่องขวาน เมื่อเรื่องเงียบ ข้าราชการก็จะกลับมาใช้อำนาจในหน้าที่แบบเดิมอีก เป็นการฉ้อราษฎร์บังหลวงอย่างเงียบๆ เป็นแดนสนธยาที่ถูกปกคลุมไปด้วยผลประโยชน์ 

เพราะสังคมบ้านเรา เพราะข้าราชการบ้านเรา เพราะนักการเมืองบ้านเรา ขาดความรับผิดชอบในหน้าที่ ขาดความสำนึกที่จะทำหน้าที่ของตนอย่างตรงไปตรงมา ประชาชนคนธรรมดาสามัญทั่วไปอย่าหวังว่าจะได้รับความเป็นธรรมจากระบบราชการ ความเป็นธรรมจากระบบราชการจะเกิดได้ใน 2 กรณี อย่างแรก ต้องมีเส้นสาย มีอำนาจบารมีให้ข้าราชการเกรงใจ ประการที่สอง ใช้เงินเป็นเครื่องมือสร้างความเป็นธรรม ไม่ว่าจะเรียกว่าเป็นสินน้ำใจหรือเงินใต้โต๊ะก็ตาม ย่อมถือได้ว่าเป็นการติดสินบน ไม่ว่าจะตามน้ำหรือทวนน้ำ มันก็คือการฉ้อราษฎร์บังหลวงทั้งนั้น

หากเปิดเวทีให้คนที่ได้รับความอยุติธรรมจากระบบราชการให้มีโอกาสแสดงตัว เล่าเรื่องที่ถูกกระทำ คนที่ขอแสดงตัวคงจะมีมากกว่าคนที่จะมารับฟัง

แม้ข้าราชการไม่ได้เลวไปทั้งหมด แต่ส่วนใหญ่แล้วถูกปลูกฝังว่าประชาชนหรือผู้ประกอบธุรกิจชอบเลี่ยงกฎหมาย จึงมองเห็นประชาชนธรรมดาเป็นผู้ร้าย หรือไม่ก็เป็นลูกค้าที่จะต้องซื้อบริการจากรัฐที่ตัวเองมีอำนาจหน้าที่ควบคุมดูแล

หลังจากเกิดเรื่องขวานฟันรถยนต์ วันนี้ตลาดถูกปิด ทั้งๆ ที่คุณสุภาพสตรีเจ้าของบ้านได้ต่อสู้ในกรอบของกระบวนการยุติธรรม ต่อสู้แบบผู้ดีมาตลอด แม้จะได้รับความคุ้มครองจากคำสั่งศาล แต่กระบวนการบังคับให้เป็นไปตามคำสั่งศาลกลับเป็นหมัน ตลอดเวลา 10 ปีของการต่อสู้ เป็นความทุกข์ทรมานของประชาชนผู้สุจริต ไม่มีเส้นสาย ไม่มีอำนาจบารมี จึงไม่อาจขวางทางเจ้าหน้าที่ผู้หิวโหย เจ้าหน้าที่ที่รับประโยชน์จากผู้ประกอบการค้าที่หลีกเลี่ยงกฎหมาย

บ้านเมืองเรานี้คนดีอยู่ยาก ถ้าอยู่ในกรอบกฎหมาย ใช้วิถีทางกฎหมายแก้ปัญหาอย่างเดียว อย่าหวังว่าจะได้รับความเป็นธรรม เมื่อใดก็ตามที่เป็นข่าวในสื่อสารมวลชน ความเป็นธรรมจึงจะมาเยี่ยมเยียน เหมือนอดีตที่เคยเกิดขึ้นเป็นตัวอย่างมาแล้วเป็นข่าว

กรณีสาวทุบรถยนต์ป้ายแดง เมื่อปี 2548 รถที่มีปัญหาตั้งแต่ถอยออกจากห้าง จนบริษัทเจ้าของรถต้องออกมารับผิดชอบ

กรณีที่ตรงกับเรื่องตลาดนี้ น่าจะเป็นกรณีของคุณสืบ นาคะเสถียร ที่ฆ่าตัวตายเมื่อวันที่ 1 ก.ย. 2533 เพื่อประท้วงข้าราชการในทุกระดับที่ไม่เอาจริงเอาจังกับการอนุรักษ์ทรัพยากร รวมทั้งชาวบ้านที่ไม่สำนึกในการรักษาธรรมชาติ การตายของคุณสืบทำให้ทุกภาคส่วนหันมาสนใจการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งป่าไม้และสัตว์ป่า

แต่วันนี้ เมื่อเวลาผ่านมาเกือบ 30 ปี เรื่องราวของคุณสืบก็หายไปกับกาลเวลา ข้าราชการกลับไปเหมือนเดิม ไม่เอาจริงเอาจังกับการรักษาทรัพยากรธรรมชาติ บางรายหนักไปกว่า นอกจากใช้อำนาจหน้าที่บุกรุกป่าเองแล้ว ยังใช้นโยบายทวงคืนผืนป่า แสวงหาผลประโยชน์จากผู้บริสุทธิ์ เพื่อหาเงินตั้งพรรคการเมือง หวังที่จะได้อำนาจทางการเมืองเพื่อเป็นเครื่องมือแสวงหาผลประโยชน์ต่อไป คนร่ำรวยที่มีบารมียังเข้าป่าล่าสัตว์ โดยไม่มีความสำนึกที่จะรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้ลูกหลาน

กรณีการใช้ขวานฟันรถยนต์ที่จอดขวางหน้าบ้านเป็นเพียงปัญหาปลายเหตุ ปัญหาที่แท้จริงอยู่ที่เจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจหน้าที่ นอกจากไม่ยอมบังคับใช้กฎหมายแล้ว ยังหาช่องทางกฎหมายเพื่อเอื้อประโยชน์ให้กับคนบางกลุ่มที่ต้องการเปิดตลาด ซึ่งเป็นกิจการที่ทำเงินได้อย่างเป็นล่ำเป็นสัน

การเปิดตลาดไม่ใช่เรื่องง่ายๆ นอกจากระเบียบข้อบังคับตามกฎหมายแล้ว ทุกตลาดจะมีผลประโยชน์นอกกฎหมาย มีผู้มีอิทธิพลผู้กว้างขวางคอยดูแล เคยมีนักธุรกิจท่านหนึ่งที่อยากจะทำตลาดให้เป็นตลาดสะอาด ลงทุนก่อสร้างอย่างดีจนเสร็จแล้ว ก่อนจะเปิดตลาดมีทั้งนักเลงและเจ้าหน้าที่เข้ามาหา ขอสิทธิเก็บค่าจอดรถ ทั้งวินมอเตอร์ไซค์ ที่จอดรถแท็กซี่ ค่าคุ้มครองความสงบเรียบร้อยจาก สน.เจ้าของพื้นที่ ยังไม่นับรวมเจ้าหน้าที่โดยตรงอย่างเทศกิจที่ต้องเวียนเข้ามาดูแลความเรียบร้อย พอเจอปัญหาอย่างนี้ นักธุรกิจท่านนี้ถอดใจ เพราะไม่เคยเกี่ยวข้องกับระบบการคุ้มครอง ต้องยอมยกเลิกตลาด   

ตลาดในหมู่บ้านเสรีวิลล่าที่มีถึง 5 ตลาด เปิดได้อย่างไร ทั้งๆ ที่ข้อเท็จจริงชัดเจนว่าเป็นการละเมิดกฎหมาย แต่เขตประเวศนอกจากไม่บังคับใช้กฎหมายแล้ว ยังปล่อยปละละเลยเอาหูไปนา ปล่อยให้มีการประกอบกิจการที่สร้างความเดือดร้อนให้กับชาวบ้าน จึงไม่แปลกที่ผู้อำนวยการเขตจะแนะนำให้ขายบ้านแล้วย้ายบ้านหนีไปอยู่ที่อื่น

ตลาดทั้ง 5 แห่งในหมู่บ้าน เปิดดำเนินกิจการท้าทายคำสั่งศาล โดยเจ้าหน้าที่รัฐที่มีหน้าที่ต้องปฏิบัติตามคำสั่งศาลไม่ดำเนินการใดๆ เป็นเรื่องไม่ธรรมดา วันนี้เจ้าหน้าที่ทุกฝ่ายออกมาบังคับใช้กฎหมาย ต่างอ้างว่าไม่มีผลประโยชน์เกี่ยวข้อง จึงขอถามปัญหาที่ไม่มีคำตอบ ให้ท่านทั้งหลายนำไปคิดและค้นหาคำตอบเอาเองว่า

ท่านเชื่อหรือไม่ว่า เขตประเวศและตำรวจ สน.ประเวศ ไม่ได้รับประโยชน์นอกกฎหมายจากเจ้าของตลาดทั้ง 5 แห่ง