สิ้น“หวันดารา หวันมุดา”ผู้ทอผ้าไหมโบราณพุมเรียง

เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน 2565 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่ ต.พุมเรียง อ.ไชยา จ.สุราษฎร์ธานี นางหวันดารา หวันมุดา อายุ 80 ปี ผู้สืบสานตำนานการทอผ้าไหมพุมเรียง ศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านภาคใต้ที่มีอัตลักษณ์ประจำถิ่น ของ ต.พุมเรียง อ.ไชยา ได้เสียชีวิตเมื่อเช้าวันนี้ ระหว่างออกมากวาดบ้านและเป็นลมหมดสติไป โดยมีหัวหน้าส่วนราชการและหน่วยงานต่างๆไปร่วมไว้อาลัย ซึ่งครอบครัวและญาติจะทำพิธีฝังศพตามหลักศาสนาอิสลาม ณ สุสานกุโบว์ ต.พุมเรียง ในเย็นวันเดียวกันนี้

สำหรับครอบครัวหวันมุดา มีพี่น้อง 2 คนคือนางหวันดารา หวันมุดา และนางมารียะ หวันมุดา น้องสาวเป็นครอบครัวที่ได้รับการสืบทอดการทอผ้าจาก คุณทวดแหม๊ะเหรียม หวันมุดา (ต้นตระกูลสุลต่านสุไลมาน) ผู้ริเริ่มทอผ้าลายพระธาตุไชยา ลายคชสีห์ ลายโคมเพชร ลายสร้อยดอกหมาก และอนุรักษ์การทอผ้าโบราณ มาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นตระกูลที่เก่าแก่ที่สุด ของ ต.พุมเรียง อ.ไชยา โดยนางมารียะ หวันมุดา ผู้เป็นน้องสาวจะดำเนินการสืบสานการทอผ้าไหมพุมเรียงต่อไป

ทั้งนี้ ในอดีต นางมาเรียม หวันมุดา มารดา ของนางหวันดารา หวันมุดา และนางมารียะ หวันมุดา ได้ทอผ้าไหมทอมือที่มีลายข้อความว่า “ทรงพระเจริญไชโย” ทอไว้เมื่อปี พ.ศ.2472 ในการรับเสด็จเมื่อครั้งสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เสด็จพระราชดำเนินผ่าน มีข้อความเป็นแถวยาวซึ่งใช้วิธีการทอให้ได้ลายอักษรทำได้ยากและละเอียดมาก นับเป็นสิ่งที่มีคุณค่าทางจิตใจ และดำรงไว้ให้คนรุ่นหลังได้เชยชม

รายงานข่าวแจ้งว่า การทอผ้าพุมเรียง เป็นศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านภาคใต้ที่มีอัตลักษณ์เฉพาะถิ่น ของ ต.พุมเรียง อ.ไชยา ที่มีวิธีการเฉพาะแบบของชาวไทยมุสลิม ที่อพยพมาจากเมืองสงขลา ปัตตานีและเมืองไทรบุรี ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากชาวมลายูในหมู่เกาะอินโดนีเซีย ได้นำกระบวนการ การทอผ้าติดตัวมาด้วย ถ่ายทอดสืบต่อกันมายาวนานเพียงแค่วิธีการสังเกตจดจำและทดลองปฏิบัติทอจริงโดยไม่มีการจดบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรที่ได้รับการสั่งสมภูมิปัญญาและสืบทอดกันมาสู่อนุชนรุ่นหลัง โดยเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป

โดยความสวยงามของลายผ้าที่เป็นลักษณะเฉพาะที่มีความประณีต จากฝีมือการทอผ้ามีลักษณะเด่นแตกต่างไปจากผ้าทอมือของภูมิภาคอื่นๆ ด้วยวิธีการยกดิ้นเงิน ดิ้นทอง ที่กลายเป็นอารยะธรรมของชาวพุมเรียง คงความเอกลักษณ์แห่งผ้าทอ โดยลายดั้งเดิมเก่าแก่ของพุมเรียง ที่นิยมนำมาทอเป็นลายผ้ามีหลายลายอย่าง ลายยกเบ็ด ลายดอกพิกุล ลายคชสีห์ ลายราชสีห์ ลายครุฑ ลายกินรี ลายเทพพนม ลายเบญจรงค์ ลายศรีวิชัย ลายกริช ลายโบตั๋น ลายราชวัตร ลายก้านต่อดอก ลายผ้ายกเชิงครุฑ และลายนพเก้า ซึ่งช่างทอผ้าที่ ต.พุมเรียง ส่วนใหญ่จะมีลวดลายต้นแบบที่ใช้เป็นตัวอย่างเก็บดอกผ้าเรียกว่า “ครูผ้า”เป็นผ้าที่ปักด้วยไหม เป็นลวดลายต่างๆ หรือเศษผ้ายกที่ช่างทอเก็บไว้แต่เดิม