ปลูกผักสวนครัว อยู่ดี กินดี มีสุข

โดย...สวาท เกตุงาม

ความจนไม่มีสำหรับคนขยัน เป็นสัจธรรมที่ไม่อาจโต้แย้งได้ มีเพียงคนเกียจคร้านเท่านั้นที่พยายามอ้างโน่นอ้างนี่ โทษธรรมชาติ โทษคนอื่นที่ไม่ให้ความช่วยเหลือ แต่ไม่เคยดูตัวเองว่าเป็นคนสู้ชีวิตหรือไม่ ถ้าไม่เลือกงาน ขวนขวายในอาชีพ สาเหตุที่ไม่มีจะกินเพราะเลือกงานต่างหาก

รัตนา โตเจริญ นายกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ท่าเกวียน อ.วัฒนานคร จ.สระแก้ว คือผู้นำท้องถิ่นตัวอย่างริเริ่มใช้พื้นที่ของ อบต.ที่ว่างเปล่า ไม่ได้ใช้ประโยชน์มานาน นำมาปลูกผักสวนครัว ต่อมาเมื่อประสบปัญหาวิกฤตภัยแล้งจึงได้รวบรวมสมาชิกของ อบต.ทุกคนทำการปลูกพืชที่กินได้ทุกชนิด

“การปลูกผักสวนครัวสู้วิกฤตภัยแล้งบริเวณพื้นที่ว่างเปล่าของ อบต.ท่าเกวียน จำนวน 15 ไร่ ถือว่าเป็นพื้นฐานการสร้างความสุขของตนเองและครอบครัวให้อยู่ดี กินดี มีสุข อย่างยั่งยืน ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง นำไปสู่ครอบครัวที่มีความเข้มแข็งอย่างยั่งยืน ไม่ต้องทิ้งครอบครัวไปรับจ้างต่างถิ่น”

รัตนา บอกว่า ปีนี้สภาพภูมิอากาศร้อนจัด ส่งผลทำให้แหล่งน้ำธรรมชาติสำคัญต่างๆ ไม่ว่าสระน้ำ หนองน้ำ คลองธรรมชาติ อ่างเก็บน้ำ และเขื่อนกักเก็บน้ำหลักประสบปัญหาแห้งขอดตั้งแต่ต้นเดือน ธ.ค. 2558 ซึ่งปีนี้ถือว่าประสบปัญหาภัยแล้งรุนแรงกว่าทุกปีที่ผ่านมา ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของชุมชนอย่างกว้างขวาง

ทั้งนี้ เนื่องจากไม่สามารถประกอบอาชีพด้านการเกษตรต่อเนื่องได้ อย่างไรก็ตาม เพื่อแก้ปัญหาของกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ จึงได้หารือกับสมาชิกและชุมชนหาทางแก้ไขปัญหาความยากจนในท้องถิ่นอย่างยั่งยืน โดยยื่นข้อเสนอสร้างอาชีพให้กับกลุ่มเกษตรกร โดยปลูกพืชผักสวนครัวทุกชนิด และเน้นเกษตรอินทรีย์ปลอดสารพิษ

“เมื่อเดือน ธ.ค. 2557 หลังจากหารือกับชุมชนและได้รวบรวมสมาชิกที่มีจิตอาสาในหมู่บ้านท่าเกวียน จำนวน 28 คน ทำการไถ พรวนดิน ทำร่องเพาะปลูกพืชผักสวนครัวทุกชนิด บริเวณพื้นที่ของ อบต.ท่าเกวียน อยู่ติดกับสำนักงาน อบต.ท่าเกวียน มีพื้นที่ประมาณ 15 ไร่ ระยะแรกสมาชิกได้รวบรวมเงินทุนกันเองเพื่อซื้อพันธุ์ผักทุกชนิดมาปลูก เช่น ผักบุ้ง ผักชี แตงกวา ฟักเขียว ต้นหอม กระเทียม ถั่วฝักยาว มะเขือ พริก ตะไคร้ มะนาว กะเพรา ชะอม เป็นต้น โดยแยกออกเป็นแปลงๆ เพื่อให้ดูแลง่ายและสะดวกต่อการจัดเก็บ ส่งตลาด และทำการปลูกหมุนเวียนต่อเนื่อง”

จากการปลูกพืชผักสวนครัวติดต่อกันมากว่า 1 ปี ส่งผลให้สมาชิกและราษฎรในหมู่บ้านมีรายได้เลี้ยงตัวเองได้โดยไม่เดือดร้อน และชาวบ้านก็ได้ซื้อพืชผักสวนครัวที่มีราคาถูกกว่าท้องตลาด และยังเป็นผักปลอดสารพิษอีกด้วย

การปลูกพืชผักสวนครัวจะทำแบบครบวงจร เชิงอุตสาหกรรมในครัวเรือน ผลผลิตที่ได้ถ้าขายไม่หมดจะทำการแปรรูปพืชผักให้สามารถเก็บไว้ได้นานๆ เช่น ทำเป็นผักดอง แช่เย็น หรือตากแห้ง ส่วนเศษผักที่เหลือก็นำไปทำเป็นปุ๋ยน้ำหมัก และในอนาคตจะดำเนินการจัดเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้กับเด็กและเยาวชน

ขณะที่ประชาชนทั่วไปที่สนใจในการจัดทำเกษตรแบบพอเพียง นอกจากนี้ จะทำการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ทั้งไว้ใช้เองและจำหน่ายสำหรับประชาชนที่ต้องการลดต้นทุนการซื้อปุ๋ย พร้อมกันนี้ยังเตรียมที่จะสร้างโฮมสเตย์ เพื่อให้การต้อนรับกลุ่มบุคคลที่ต้องการพักอาศัยอิงกับธรรมชาติ เมื่อมาพักแล้วสามารถเดินชมพืชผักและท้องทุ่งโดยรอบ แต่ถ้าหากต้องการศึกษาวิถีชีวิตของชาวบ้านก็มีครบวงจร

ด้าน บานเย็น ไวน้อย กล่าวว่า ได้สมัครเข้าร่วมกลุ่มสมาชิกเพื่อทำการเพาะปลูกพืชผักสวนครัว โดยทำหน้าที่ช่วยดูแลพืชผักที่ปลูก ซึ่งทำด้วยจิตอาสา ไม่คิดค่าตอบแทน แต่ก็ได้เก็บผลผลิตไปประกอบอาหารโดยทางสมาชิกไม่ได้คิดเงิน

“ฉันเต็มใจที่จะทำโดยไม่หวังผลตอบแทน รู้สึกภูมิใจที่ได้ช่วยเหลือกลุ่มสมาชิก ที่สำคัญมีความสุขใจมากที่สุดที่ชาวบ้านเข้ามาซื้อหาผักปลอดสารพิษไปรับประทานในราคาที่ถูกมากๆ มีทั้งแจกแถมให้กับผู้มาติดต่อขอซื้อ เพราะกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกพืชผักสวนครัวบ้านท่าเกวียนได้ยึดหลักอยู่แบบพอเพียง ถ้าใช้ไม่หมดก็นำไปขายเป็นรายได้ของกลุ่มต่อไป”

การแก้ไขปัญหายากจนนั้น ถ้าปลูกทุกอย่างที่กินได้ เชื่อว่าคนไทยในระดับรากหญ้าจะไม่มีคำว่ายากจนและอดอยากอีกต่อไป