ไขข้อข้องใจ! นักเศรษฐศาสตร์ แจงความต่าง "ระบบรัฐสวัสดิการ-แจกเงินหวังผลการเมือง"

ดร.เดชรัตน์ อธิบายความแตกต่าง 5 ข้อระหว่างระบบรัฐสวัสดิการกับประชานิยม-หลังรัฐบาลอนุมติเงินแสนล้านช่วยเหลือคนจน

เมื่อวันที่ 25 พ.ย.  ดร.เดชรัตน์ สุขกำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โพสต์เฟซบุ๊กอธิบายถึงความแตกต่าง 5 ข้อ ระหว่างระบบรัฐสวัสดิการ กับการแจกเงินเพื่อหวังผลทางการเมือง (ประชานิยม) ว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร หลังรัฐบาล คสช.อนุมติมาตรการสนับสนุนเพิ่มในบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ

1.ในการดำเนินการระบบรัฐสวัสดิการจะเน้นที่ว่า สวัสดิการที่ให้ไปนั้นเป็น “สิทธิพื้นฐาน” ของประชาชน (หมายความว่า ประชาชนควร/มีสิทธิ์ได้รับอยู่แล้ว) แต่หากเป็นการให้สวัสดิการที่หวังผลทางเมือง จะเน้นคำว่า “นโยบายช่วยเหลือ” จากรัฐบาล เพื่อให้ประชาชนจดจำแบรนด์ของรัฐบาลให้ได้

2.เมื่อเป็นสิทธิพื้นฐานของประชาชนแล้ว ระบบรัฐสวัสดิการมักจะเป็นการให้แบบ “ถ้วนหน้า” โดยไม่แบ่งตามกลุ่มอาชีพหรือยากดีมีจน ส่วนการให้สวัสดิการแบบหวังผลทางการเมืองจะมีการให้แบบเฉพาะกลุ่มที่แตกต่างกัน ทั้งนี้ โดยมุ่งหวังรูปแบบการให้แบบนั้นๆ จะมัดใจกลุ่มเหล่านั้นได้ในทางการเมือง (หรืออย่างน้อยก็ลดแรงกดันในทางการเมืองจากกลุ่มนั้นลง)

3.ระบบรัฐสวัสดิการจะมีลักษณะที่มีการดำเนินการแบบเป็น “ระบบ” ถาวร แต่ระบบการให้สวัสดิการเพื่อหวังผลทางการเมือง มักเป็นการทำงานในระบบเฉพาะหน้า หรือให้เป็นมาตรการชั่วคราว ในระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น ซึ่งส่วนใหญ่ระยะเวลานั้น จะเป็นระยะเวลาที่ใกล้กับการตัดสินใจทางการเมือง เช่น การเลือกตั้ง และมักจะเปลี่ยนนโยบายช่วยเหลือไปเรื่อยๆ แบบเดียวกันการโปรโมชั่นทางการตลาด

4.ในการดำเนินการ แบบระบบรัฐสวัสดิการ มักมีเป้าหมายการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพชีวิตและ/ศักยภาพในการพัฒนาของประชาชนที่ชัดเจน เช่น ลดจำนวนผู้ที่เข้าไม่ถึงระบบบริการสุขภาพลงให้ได้ เพิ่มอัตราการเรียนต่อของนักเรียนให้ได้ แต่การทำแบบหวังผลทางการเมือง จะไม่มีการตั้งเป้าหมายการดำเนินการแบบนี้

5.สืบเนื่องจากข้อ 4 การดำเนินการแบบรัฐสวัสดิการจะมีระบบการติดตามผลการดำเนินงานที่ชัดเจน เป็นกรอบเวลาที่ต่อเนื่องระยะยาว เพื่อให้ทราบว่าจะบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้หรือไม่? และควรปรับปรุงในลักษณะใด โดยจะมีการนำเสนอให้สาธารณชนเป็นระยะ ส่วนการทำเพื่อหวังผลทางการเมืองมักจะไม่ค่อยมีการติดตามผลแบบระยะยาว และมักไม่ค่อยนำเสนอผลที่แท้จริงต่อสาธารณชน นอกจากนั้น ความพึงพอใจของผู้ได้รับสวัสดิการเฉพาะกลุ่มเท่านั้น

ดร.เดชรัตน์ ระบุเน้นว่า ส่วนการดำเนินการของรัฐบาล คสช. เป็นอย่างไร ขอให้ย้อนดูแนวทาง 5 ข้อเบื้องต้น ก็น่าจะพอตอบได้ครับ