‘บ้านนกฮูก’ เกมรักษ์ธรรมชาติ

โดย...สมแขก-ณัฐดนัย คุณกมุท

ความรุนแรงของกระแสโซเชียล มีเดียที่นำสัตว์ป่ามาเลี้ยงและต่อยอดเป็นการค้าขายเริ่มทวีความรุนแรงมากขึ้น ทำให้ “กลุ่มกิจกรรมธรรมชาติ บ้านนกฮูก” ขอเป็นหนึ่งเสียงที่จะยื่นมือเข้ามาช่วยแก้ไข ผ่านกิจกรรมเกมสนุกๆ พร้อมปลูกฝังให้กับเด็กๆ ได้รู้จักและเป็นมิตรกับสัตว์ป่ามากขึ้น

คำว่า บ้านนกฮูก ถือเป็นชื่อเรียกอย่างไม่เป็นทางการในกลุ่มคนทำกิจกรรมด้วยกัน เนื่องจากทางกลุ่มใช้นกฮูกเป็นสัญลักษณ์ โดยให้นิยามความหมายว่า นกฮูก เป็นสัตว์ที่เป็นตัวแทนของผู้ใฝ่รู้ผู้รู้ ซึ่งตรงกับคอนเซ็ปต์การทำงานของกลุ่ม

ไพโรจน์ ลิ้มเจริญ ผู้อำนวยการกลุ่มกิจกรรมธรรมชาติ บ้านนกฮูก เล่าว่า กลุ่มเริ่มก่อตั้งอย่างเป็นทางการตั้งแต่ปี 2550 ซึ่งก่อนหน้านั้นมีการรวมกลุ่มแบบหลวมๆ จากคนที่ต้องการเรียนรู้เรื่องธรรมชาติมาจากคนที่ทำงานจากหลากหลายที่ พอมีกิจกรรมจึงมารวมตัวกัน เพื่อทำกิจกรรมเกี่ยวกับธรรมชาติ จนสามารถสร้างเครือข่ายได้มากพอ บวกกับเขาเองเพิ่งออกจากการทำงานประจำ เพื่อจะมาทำงานด้านนี้อย่างเต็มที่ ซึ่งปัจจุบันมีสมาชิกราว 15-20 คน ที่จะคอยสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติตามที่ต่างๆ แล้วแต่ว่าใครสะดวกหรือว่างจากงานประจำ โดยในกลุ่มก็จะมีทั้งพนักงานบริษัท เจ้าหน้าที่ตามหน่วยงานราชการต่างๆ รวมถึงนักศึกษาปริญญาโทด้วย

พื้นที่หลักที่ทางกลุ่มใช้ในการจัดกิจกรรมก็คือ พื้นที่ทุ่งใหญ่ห้วยขาแข้งที่ค่อนข้างอุดมสมบูรณ์ เหมาะกับการเรียนรู้เรื่องเกี่ยวกับธรรมชาติ ส่วนอีกหนึ่งที่ก็คงหนีไม่พ้นพื้นที่ยอดฮิตอย่างเขาใหญ่ เนื่องจากเป็นแหล่งที่เดินทางสะดวกและง่ายต่อการเรียนรู้ของกลุ่มเป้าหมายอย่างนักเรียนนักศึกษาด้วย

“กิจกรรมหลักๆ ของที่นี่แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ถ้ากลุ่มเป้าเหมายเป็นเด็กนักเรียนนักศึกษาก็จะมีการให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติ ซึ่งจะเน้นไปที่สัตว์ป่าและนักศึกษาที่เรียนด้านสัตว์ป่าโดยตรง โดยใช้กิจกรรมเกมสนุกๆ เป็นตัวขับเคลื่อน เพื่อให้เกิดความสนุกสนานและความประทับใจในธรรมชาติอาจทำให้เด็กๆ ได้เห็นว่าธรรมชาติเป็นสิ่งที่น่าเรียนรู้มากขึ้น

หลังจากนั้นก็จะค่อยๆ ขยายกลุ่มเป้าหมายออกไป ด้วยส่วนนี้จะเรียกว่า เทรนนิ่ง ฟอร์ เทรนเนอร์ คือการให้ความรู้แก่เจ้าหน้าที่ที่ทำงานเกี่ยวกับธรรมชาติศึกษา หรือวิทยากรที่นำเรียนรู้ธรรมชาติให้กับที่ต่างๆ เช่น คุณครูที่ทำค่าย องค์กรที่ดูแลค่ายเกี่ยวกับธรรมชาติ และอีกกลุ่มหนึ่งคือการให้ความรู้แก่เจ้าหน้าที่ฝ่ายการศึกษาของสวนสัตว์ทั่วประเทศ เพื่อนำไปใช้เป็นกิจกรรมในขณะที่เด็กๆ กำลังชมความเคลื่อนไหวต่างๆ ของสัตว์ได้ ยิ่งเพิ่มความประทับใจและความเข้าใจให้กับเขาได้มากขึ้น

ทุกอย่างมันเริ่มต้นจากการที่เราเข้าใจว่าเด็กหรือ ผู้ใหญ่ หรือคนทั่วไป ไม่ต้องการนั่งฟังบรรยายที่มีแต่หลักวิชาการ หรือต้องเดินป่าไกลๆ ทำให้ไม่อยากเรียนรู้และไม่ประทับใจ เราเลยเปลี่ยนรูปแบบโดยใช้เกมเป็นตัวขับเคลื่อน ต้องการให้ทุกคนสนุกไปกับธรรมชาติ และด้วยระยะเวลาที่เราได้ทำกิจกรรมตรงนี้มานาน ทำให้เราได้เรียนรู้ว่ากิจกรรมตรงนี้มันเป็นกิจกรรมทางเลือกที่ผ่อนคลาย ทำให้กลุ่มของเรามีการวางแผนการทำงานของกิจกรรมใหม่ทั้งหมด ต้องทำให้เด็กสนใจ และได้สัมผัสตรงกับธรรมชาติ เช่น จับใบไม้ ดูรอยเท้าสัตว์ รวมถึงสามารถแชร์ประสบการณ์กับคนอื่นได้ด้วย ในระหว่างที่เด็กสนุกเราก็ค่อยๆ สอดแทรกความรู้เข้าไปลบทัศนคติเดิมๆ ที่เคยมี ทำให้เด็กเปิดใจมากขึ้น”

ไพโรจน์ เล่าต่อว่า เป้าหมายสูงสุดของกลุ่มคือ การที่ทำให้เด็กๆ รู้สึกว่าตัวเองเป็นเพื่อนกับธรรมชาติ ทุกคนสามารถเข้าใจธรรมชาติของสัตว์ป่า เช่น การไม่นำสัตว์ป่าไปเลี้ยง เพราะรู้ว่ามันต้องทรมาน รวมถึงการปฏิบัติตัวกับธรรมชาติเสมือนผู้เยี่ยมชม มีความเกรงใจ ไม่เสียงดัง ไม่ทิ้งขยะ คิดว่าธรรมชาติเหมือนเพื่อนจริงๆ และอีกหนึ่งสิ่งที่จะตอบโจทย์ว่าทางกลุ่มประสบความสำเร็จก็คือ ยามเมื่อเพื่อน (ธรรมชาติและสัตว์ป่า) เดือดร้อนเราเชื่อว่า เด็กๆ กลุ่มนี้จะไม่ยอมให้เพื่อนเดือดร้อนและพร้อมจะลุกขึ้นมาปกป้องเพื่อน

ไพโรจน์ ทิ้งท้ายถึงแนวโน้มของกลุ่มในอนาคตว่า นอกจากกิจกรรมที่ทำอยู่เดิมก็ยังคงสานต่อกิจกรรมดีๆ นั้นต่อไป “ในปีนี้และปีหน้าจะมีอีกหนึ่งโครงการเพิ่มขึ้นมา คือโครงการที่จะเชิญชวนให้เยาวชนจิตอาสามาเรียนรู้วิถีชีวิตและธรรมชาติของสัตว์ป่าในห้วยขาแข้ง เข้ามาเรียนรู้ว่าจริงๆ แล้วในห้วยขาแข้งนั้นมีอะไรบ้าง ซึ่งจะทำให้เยาวชนจิตอาสาทุกคนนั้นรู้ว่าตนเองถนัดด้านไหน ซึ่งจะทำให้ง่ายต่อการพัฒนาในด้านนั้นๆ”

ใครสนใจจะเข้าร่วมกิจกรรมจิตอาสาและดูแลสัตว์ป่าของกลุ่มนกฮูก ก็สามารถติดตามรายละเอียดเฟซบุ๊ก : บ้านนกฮูก กลุ่มกิจกรรมธรรมชาติ-อุทัยธานี