posttoday

ย้อนรอย 'iรอยด่าง' ยูเนสโก สมาชิก 'ถอนตัว'

30 กรกฎาคม 2553

จากการศึกษาประวัติความเป็นมานับตั้งแต่การก่อตั้งขององค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) เมื่อปี ค.ศ. 1946 พบว่าเหตุการณ์ที่ประเทศสมาชิกของยูเนสโกขอถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกเป็นสิ่งที่เคยเกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้แล้ว ซึ่งมักจะมีสาเหตุมาจากความไม่พอใจต่อท่าทีและการดำเนินนโยบายของยูเนสโกที่กระทบต่อผลประโยชน์ของประเทศ

จากการศึกษาประวัติความเป็นมานับตั้งแต่การก่อตั้งขององค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) เมื่อปี ค.ศ. 1946 พบว่าเหตุการณ์ที่ประเทศสมาชิกของยูเนสโกขอถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกเป็นสิ่งที่เคยเกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้แล้ว ซึ่งมักจะมีสาเหตุมาจากความไม่พอใจต่อท่าทีและการดำเนินนโยบายของยูเนสโกที่กระทบต่อผลประโยชน์ของประเทศ

ในกรณีของประเทศแอฟริกาใต้ได้ประกาศถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกยูเนสโกเมื่อปี ค.ศ. 1956 เนื่องจากไม่พอใจบทบาทของยูเนสโกที่เข้ามาก้าวก่ายปัญหาเรื่องปัญหาการเหยียดสีผิวภายในประเทศ โดยการตีพิมพ์และแจกจ่ายเอกสารซึ่งให้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องสีผิวให้กับประชาชนในแอฟริกาใต้ ซึ่งเป็นประเด็นอ่อนไหวที่สุดในแอฟริกาใต้ขณะนั้น

เอกสารดังกล่าวของยูเนสโกได้รวบรวมเอาความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับเรื่องสีผิว อคติเกี่ยวกับสีผิว รวมทั้งอธิบายความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสีผิวและยีน อาทิ ความเข้าใจที่ว่าคนผิวขาวเหนือกว่าคนผิวดำ เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม แอฟริกาใต้ได้กลับเข้าเป็นสมาชิกยูเนสโกอีกครั้งเมื่อวันที่ 12 ธ.ค. ปี ค.ศ. 1994

ในกรณีของสหรัฐก็เคยถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกยูเนสโกเช่นเดียวกันเมื่อปี ค.ศ. 1984 และอังกฤษกับสิงคโปร์ที่ได้ประกาศถอนตัวเมื่อปี ค.ศ. 1985 เนื่องมาจากทั้งสามประเทศไม่พอใจบทบาทของยูเนสโกที่ผลักดันระเบียบข่าวสารและการสื่อสารโลกใหม่ (NWICO) อันเป็นข้อเสนอของกลุ่มประเทศในโลกที่สามที่ต้องการให้มีแนวปฏิบัติระหว่างประเทศว่าด้วยการรวบรวมและกระจายข่าว

ข้อเสนอดังกล่าวเกิดขึ้นจากความเชื่อของบรรดาประเทศโลกที่สามที่ว่า ข่าวสารต่างๆ ในระดับระหว่างประเทศมักจะถูกควบคุมโดยสำนักข่าวจากประเทศตะวันตก ซึ่งให้ข่าวเกี่ยวกับประเทศโลกที่สามอย่างไม่ครบถ้วน ไม่รอบด้าน มีทัศนคติในแง่ลบ และเบี่ยงเบนไปจากความจริง

ในช่วงเวลานั้นยูเนสโกซึ่งมีสมาชิกส่วนใหญ่เป็นประเทศในโลกที่สาม มีบทบาทอย่างมากในการผลักดันระเบียบข่าวสารและการสื่อสารโลกใหม่ โดยประกาศเป็นหลักการ 12 ข้อ เพื่อเป็นแนวปฏิบัติสำหรับชาติสมาชิกต่างๆ

สาระสำคัญของหลักการ 12 ประการดังกล่าว กำหนดให้รัฐบาลออกมาตรการเพื่อควบคุมสื่อมวลชนให้มากขึ้น อาทิ การกำหนดให้มีใบอนุญาตสำหรับนักหนังสือพิมพ์ ฝ่ายประเทศตะวันตกซึ่งมีแนวคิดให้เสรีภาพกับสื่อมวลชน และสนับสนุนการนำเสนอข่าวสารโดยปราศจากการควบคุม ก็ได้ขัดขวางหลักการตามระเบียบใหม่นี้อย่างหัวชนฝา

จากจุดยืนของสหรัฐที่คัดค้านหลักการของระเบียบข่าวสารและการสื่อสารใหม่ รวมทั้งความไม่พอใจที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าเป็นลัทธิอาณานิคมใหม่ และการบริหารจัดการที่ไม่มีประสิทธิภาพของยูเนสโก ทั้งหมดเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้สหรัฐประกาศถอนตัวออกจากการเป็นสมาชิกยูเนสโกในปี ค.ศ. 1984 ซึ่งอังกฤษและสิงคโปร์ก็ประกาศถอนตัวตามมาในปี ค.ศ. 1985

กระนั้น อังกฤษได้กลับเข้าเป็นสมาชิกยูเนสโกอีกครั้งเมื่อปี ค.ศ. 1997 สหรัฐเมื่อปี ค.ศ. 2003 และสิงคโปร์เมื่อปี ค.ศ. 2007