หลักการสังเกตและจดจำคนร้าย

โดย...เอกชัย จั่นทอง

ประชาชนจำนวนไม่น้อยเคยเจอประสบการณ์ถูกคนร้ายชิงทรัพย์หรือทำร้ายร่างกาย ก่อนจะเข้าแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจให้ติดตามตัวคนร้ายมาดำเนินคดีทางกฎหมาย การจดจำรูปพรรณขอคนร้ายนับว่าเป็นเรื่องสำคัญอย่างมากในการคลี่คลายคดีต่างๆ ของตำรวจ ทั้งยังย่นระยะเวลาทางการสืบสวนได้รวดเร็ว โดยผู้ที่ประสบเหตุร้ายหรือเป็นพยานควรจะให้ความสำคัญกับสิ่งรอบตัว ยิ่งเฉพาะช่วงเวลาเกิดเหตุ หรือสถานการณ์ที่ไม่ค่อยน่าไว้วางใจ หรือต้องเดินทางไปจุดเปลี่ยวปลอดผู้คน หรือขึ้นรถโดยสารสาธารณะตามลำพัง ควรต้องสังเกตใบหน้าของบุคคลที่อยู่ร่วมกับเราเป็นอันดับแรก จากนั้นจดจำทะเบียนรถ สีรถ และลักษณะที่ปกติ หรือผิดปกติ เพราะถ้าหากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขึ้น ที่สุดแล้วเจ้าหน้าที่ตำรวจจะสามารถติดตามคนร้ายมาลงโทษได้

สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ฝากมาตรการดีๆ มาให้คุณผู้อ่านได้นำไปปฏิบัติกัน เพราะภัยอยู่รอบตัวเรา หากคุณประมาทอาจต้องพลาดตกเป็นเหยื่อโดยไม่รู้ตัว บางทีเราอาจตกเป็นผู้เสียหายเสียเองโดยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ เนื่องจากชะล่าใจคิดว่าสิ่งเหล่านี้อาจไม่เกิดขึ้นกับตัวเอง

วิธีการมีสารพัดรูปแบบให้เลือกนำไปใช้กัน ซึ่งหลักการสังเกตและจดจำตำหนิรูปพรรณของคนร้ายมีดังนี้

สังเกตจดจำสิ่งที่ใหญ่เห็นง่ายไปสู่สิ่งที่เล็กเห็นยาก สังเกตจดจำลักษณะเด่น ตำหนิไปสู่ลักษณะปกติธรรมดา พยายามอย่าจดจำทุกสิ่งทุกอย่าง แต่ให้จดจำบางอย่างที่ท่านจดจำได้อย่างแม่นยำ เมื่อคนร้ายหลบหนีไปแล้วอย่าถามผู้อื่นว่าเห็นอะไร ให้รีบบันทึกตำหนิรูปพรรณที่ท่านเห็นและจดจำได้ลงในสมุดหรือกระดาษโดยทันที หากจดจำข้อมูลได้แล้วควรมอบรายละเอียดให้กับเจ้าหน้าที่ตำรวจ

สำหรับสิ่งที่สามารถจดจำได้ง่าย และควรจดจำก่อน เพศ เป็นชาย หญิง หรือกะเทย วัยเด็ก วัยรุ่น ผู้ใหญ่ แก่ อายุประมาณเท่าไหร่ รูปร่าง สูง เตี้ย อ้วน ผอม สันทัด ผิวเนื้อขาวเหลือง ดำ ซีด เหี่ยวย่น เชื้อชาติ ดูจากใบหน้า เป็นคนไทย จีน ลูกครึ่ง แขก รูปหน้า รูปไข่ กลม ยาว เหลี่ยม ผมสั้น หงอก หนา หยิก ตัดทรงอะไร หวีอย่างไร ปากกว้าง แคบ ใหญ่ ริมฝีปากหนา หูกาง ใหญ่ เล็ก ติ่งหูแหลม ตาเล็ก โต พอง โปน ตาชั้นเดียว สองชั้น ตาเข สวมแว่นตา แว่นกันแดด

นอกจากนี้ สิ่งที่เป็นจุดเด่นผิดปกติ ตำหนิที่อาจจดจำได้ง่าย ตำหนิแผลเป็นบนใบหน้า ไฝ ปาน หูด เนื้อติ่งมีลักษณะอย่างไร อยู่ส่วนไหนของร่างกาย แผลเป็นมีลักษณะอย่างไร ขนาดเท่าใด อยู่ที่ส่วนไหนของร่างกาย ลายสัก สักรูปอะไร สีอะไร อยู่ที่ส่วนใดของร่างกาย ความพิการ ตาบอด หูหนวก ใบ้ แขนขาด้วน ลีบ ปากเบี้ยว ท่าทางการเดิน เดินตัวตรง ตัวเอียง ขากะเผลก สำเนียงการพูด พูดช้า พูดเร็ว ติดอ่าง สำเนียงเป็นคนไทย จีน ฝรั่ง หรือสำเนียงคนภาคใด การกระทำบ่อยๆ สูบบุหรี่จัด พูดเอามือปิดปาก ติดยาเสพติด เวลาพูดเอามือล้วงกระเป๋า การแต่งกาย จดจำเสื้อ กางเกง เช่น แขนสั้นยาว ขาสั้นยาว แบบของเสื้อ กางเกง เช่น ยีนส์ เสื้อยืด เสื้อเชิ้ต เครื่องแบบนักศึกษา สีอะไร ลายแบบไหน มีตัวเลขอะไรหรือไม่ รองเท้าที่สวมเป็นชนิดใด สีอะไร แบบใด มีเครื่องประดับอะไรบ้างที่เห็นได้ชัด เช่น แว่นตา นาฬิกา แหวน สร้อย กระเป๋าถือ

ส่วนในกรณีที่คนร้ายมีการพรางใบหน้า ให้พยายามจดจำสิ่งที่ใช้พรางใบหน้า เช่น สวมแว่นตากันแดด สวมหมวกนิรภัย หรือคลุมศีรษะด้วยถุง เป็นต้น

ข้อปฏิบัติดีๆ ที่ยกมากล่าวเตือนกันในสัปดาห์นี้ ไม่ใช่เรื่องยากที่ผู้อ่านจะนำไปใช้ เพียงแค่เรามีสติในขณะช่วงเกิดเหตุแล้วพยายามจดจำรูปพรรณคนร้ายให้มากเท่าที่จะมากได้ แล้วรีบนำข้อมูลไปแจ้งให้ตำรวจสเกตช์ภาพคนร้าย แน่นอนว่าหากได้รูปพรรณที่ชัดเจนจากคำให้การเรา ไม่นานตำรวจจะโชว์ฝีมือติดตามคนร้ายมารับโทษ เพราะบ้านเมืองมีขื่อมีแป ใครทำผิดกฎหมายต้องถูกดำเนินการตามกระบวนการยุติธรรม