5 แรงกดดัน เป็นสัญญาณเตือนคนไทยกำลัง “ไร้อิสระ” ไม่รู้ตัว

ประเทศไทยกำลังก้าวสู่ สังคมสูงวัยระดับสุดยอด (Super Aged Society) เต็มรูปแบบในไม่กี่ปีข้างหน้า โดยปัจจุบัน ประเทศไทยมีผู้สูงวัย หรือคนอายุมากกว่า 60 ปี เกิน 20% ขณะเดียวกัน ครัวเรือนไทยมีภาวะหนี้สินสูงที่สุดในรอบ 4 ปี แบกหนี้เฉลี่ยครอบครัวละ 740,596 บาท อีกทั้งปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เกิดกับวัย 40+ ไปจนถึงผู้สูงอายุ และปัญหาล้มที่บ้านของผู้สูงอายุ ที่สูงถึง 82.9% รวมทั้งสัดส่วนผู้สูงวัยที่ตกเป็นเหยื่อออนไลน์ก็พุ่งขึ้นถึง 23.12% 

 

ทั้งหมดนี้คือแรงกดดันที่ทำให้ “อิสระ” ของคนทุกวัยถูกบีบไปพร้อมกัน ด้วยเหตุนี้ The Cloud, Superjeew Event, AIS Academy, centralwOrld และ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ชวนคนไทยทุกวัย ทั้งวัย 40+ และยังไม่ 40 มาเตรียมความพร้อมสู่ชีวิตที่มีอิสระผ่านงาน “Life Fest 40+ รู้ก่อน ดีกว่า” เทศกาลรวม How to เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการวางแผนเพื่อชีวิตที่เป็นอิสระสำหรับคนทุกวัย ด้วยความรู้ทั้ง 5 ด้าน ผ่านเวทีเสวนา เวิร์กช็อป เมื่อวันที่ 17–19 ตุลาคม 2568 ที่ centralwOrld PULSE ชั้น 7 ที่ผ่านมา

 

วิวัฒน์ วงศ์ภัทรฐิติ กรรมการบริหาร บริษัท ซูเปอร์จิ๋ว อีเวนต์ จำกัด กล่าวว่า สิ่งที่น่ากลัวของสังคมสูงวัย ไม่ใช่จำนวนของผู้สูงอายุ แต่คือการที่ชีวิตของคนในครอบครัวกำลังจะไร้อิสระไปพร้อมกัน โดย ไทยกำลังเข้าสู่ Super Aged Society ในอีกไม่เกิน 10 ปี ข้อมูล สสช. ปี 2567 ชี้ว่าตอนนี้ประเทศไทยมีผู้สูงอายุ 60 ขึ้นไป เพิ่มขึ้นคิดเป็น 20% ของประชากร หรือสูงถึง 1 ใน 5 ของประเทศ และอัตราส่วนเกื้อหนุนลดเหลือราว 3.2 คนทำงานต่อผู้สูงวัย 1 คน หมายถึง รายได้ เวลา และพลังของครอบครัวคนไทย ต้องถูกเฉลี่ยไปกับภาระดูแลมากขึ้นในจังหวะเดียวกับที่ความเปราะบางทางเศรษฐกิจและสุขภาพขยายตัว ผลลัพธ์คือ “อิสระ” ของคนทุกวัยถูกบีบไปพร้อมกันนอกจากนี้ยังมีปัญหาด้านอื่นๆ ในสังคมที่รุนแรงและพร้อมจะพรากอิสระไปจากคนไทยได้อย่างง่ายดาย

ปัญหา 5 ข้อ ที่ทำให้ชีวิตของคนไทยไร้อิสระ 

 

1.ปัญหาหนี้สิน

ข้อมูลจาก ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ ม.หอการค้าไทย ปี 2568 พบว่ากว่า 95% ของครัวเรือนยังมีหนี้ และ หนี้เฉลี่ย 740,596 บาท/ครัวเรือน สูงสุดรอบ 4 ปี ขณะเดียวกัน ข้อมูลจาก สสช. ชี้ส่วนใหญ่ผู้สูงอายุมีรายได้หลักจากลูกหลาน 35.7% รองลงมาคือมาจากการทำงาน 33.9% โดยผู้สูงอายุที่ยังต้องทำงานมีถึง 5.26 ล้านคน หรือ 37.2% แสดงให้เห็นถึงเหตุจำเป็นที่อาจทำให้ผู้สูงอายุหยุดทำงานไม่ได้ รวมถึงในวันที่ทำงานไม่ไหว หรือ ไม่มีตลาดแรงงานรองรับ หนี้สินทั้งหมด รวมถึงค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูก็จะตกมาถึงลูกหลานวัยทำงาน

 

2.ปัญหาสุขภาพ

ข้อมูลจากกรมควบคุมโรค เผย ไทยมี “ผู้ป่วยความดัน” ราว 14 ล้านคนแต่ขึ้นทะเบียนรักษาเพียง 7 ล้านคน อีกทั้งคนไทยป่วยเบาหวานราว 6.5 ล้านคน หรือประมาณ 1 ใน 10 และจำนวนผู้ไม่รู้สถานะอีกจำนวนมาก ซึ่งโรคในหมวด NCDs เหล่านี้เป็นฐานความเสี่ยงใหญ่ของวัย 40+ ที่จะลากยาวถึงวัยสูงอายุ ทั้งต้นทุนรักษาค่อนข้างสูงและทอนคุณภาพชีวิตครัวเรือน

 

3.ปัญหาด้านจิตใจ

ข้อมูลจาก WHO ระบุว่าอย่างน้อย 1 ใน 4 ของผู้สูงอายุเผชิญภาวะ “social isolation” ในขณะที่ข้อมูลจาก สสช. ชี้ว่า ผู้สูงอายุไทยอาศัยอยู่เพียงลำพังสูงถึง12.9% หรือ ผู้สูงอายุกว่า 1.7 ล้านคน จากผู้สูงอายุทั้งหมด 14 ล้านคน ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจกัดกินใจผู้สูงวัยจนพัฒนาไปสู่ภาวะซึมเศร้าโดยไม่รู้ตัว อีกทั้งยังเสี่ยงต่อการหกล้มในบ้านโดยไม่มีใครช่วยเหลือ และการเจ็บป่วยโดยไม่มีผู้ดูแล ทำให้โอกาสในการเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้น
 

4.ปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัย
สถิติจาก สสช. มีผู้สูงอายุหกล้มที่บ้านสูงถึง 82.9% แบ่งเป็นบริเวณบ้าน 50.5% และ ภายในบ้าน 32.4% สอดคล้องข้อมูลจากกรมควบคุมโรค ชี้ 1 ใน 3 ของผู้สูงอายุ หกล้มทุกปี และ ต้องเข้าพักรับการรักษาในโรงพยาบาลกว่า 165,000 คนบาดเจ็บรุนแรงถึงขั้นกระดูกสะโพกหักกว่า 40,000 รายต่อปี โดย 17% ของผู้ที่กระดูกสะโพกหัก จะเสียชีวิตภายใน 1 ปี นี่ชี้ให้เห็นถึงปัญหาการออกแบบที่อยู่อาศัยที่ไม่เป็นมิตรกับผู้สูงวัย
 

5. ปัญหามิจฉาชีพออนไลน์

ผู้สูงวัยตกเป็นเหยื่อมิจฉาชีพออนไลน์ เพิ่มขึ้นจาก 16% ในปี 2564เป็น 23.12% ในปี 2567 โดยแบ่งเป็น หลอกให้ซื้อสินค้าคุณภาพไม่สมราคา 73% หลอกให้ทำบุญ 39% หลอกลวงให้เปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล 18% สาเหตุเกิดจากการขาดทักษะตรวจสอบข้อมูลก่อนตัดสินใจ และขาดการไตร่ตรอง ก่อนเชื่อหรือแชร์ ส่งผลให้ต้องสูญเสียทรัพย์สิน กระทบต่อสุขภาพกาย สุขภาพจิต และความมั่นคงในการใช้ชีวิต

 

โดยคดีอาชญากรรมทางเทคโนโลยีเป็นปัญหาใหญ่ของประเทศ โดยสถิติจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 1 มี.ค.2565 - 31 ธ.ค. 2567 มีคดีออนไลน์ 773,118 คดี รวมมูลค่าความเสียหาย 79,569,412,608 บาทดังนั้นถึงเวลาที่ต้องอัพเกรดผู้สูงวัยให้รู้เท่าทันมิจฉาชีพ

 

เพราะชีวิตที่มีอิสระ คือเป้าหมายของทุกคน ดังนั้นทุกภาคส่วนต้องร่วมกัน เพื่อแก้ปัญหาของสังคมสูงวัย และ ทำให้คนในครอบครัว ทุกเพศ ทุกวัย มีชีวิตที่เป็นอิสระไปพร้อมกัน