ส่องแผนลดค่ายาจากอเมริกา TrumpRx เว็บไซต์ซื้อขายยาโดยตรงจาก ‘ทรัมป์’

สหรัฐอเมริกา เป็นประเทศที่เป็นเจ้าของนวัตกรรมการผลิตยารายสำคัญ และเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างรายได้อย่างมหาศาลให้สหรัฐฯ

 

อย่างไรก็ตาม ประธานาธิดีทรัมป์ ของสหรัฐฯ  ได้ออกมาอ้างว่าราคายาที่จำหน่ายในสหรัฐฯ มีราคาสูงกว่าประเทศอื่นมากๆ  แม้ว่าจะมาจากโรงงานเดียวกัน

 

“เราได้ใช้เงินจำนวนมากเพื่อจะจัดหายาราคาถูกให้แก่ประเทศอื่น และเมื่อผมพูดว่าราคามันต่างกัน ก็สามารถเห็นตัวอย่างได้ชัดเจนว่าราคายาบางอย่างสูงกว่าถึง 4-5 เท่า”

 

นั่นคือถ้อยแถลงหนึ่งที่ทางทำเนียบขาวได้เผยแพร่เมื่อวันที่ 30 กันยายนที่ผ่านมา  และทำให้ทรัมป์ ได้ประกาศข้อตกลงครั้งแรกกับบริษัทยารายใหญ่อย่าง ไฟเซอร์ (Pfizer) เพื่อปรับราคายาของอเมริกาให้สอดคล้องกับราคาที่ดีที่สุด ซึ่งทางบริษัทยาคิดกับประเทศพัฒนาแล้วอื่นๆ

 

ข้อตกลงดังกล่าวจะทำให้โครงการ Medicaid ของทุกรัฐ (โครงการประกันสุขภาพของรัฐบาลสหรัฐสำหรับประชากรที่มีรายได้น้อยหรือกลุ่มเปราะบาง) สามารถเข้าถึงราคายาดังกล่าวนี้ของไฟเซอร์ได้ ซึ่งจะช่วยประหยัดเงินได้หลายล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

 

ซึ่งจากข้อมูลล่าสุด ราคายาที่คนอเมริกันจ่ายสำหรับยาเหล่านี้สูงกว่าประเทศในองค์การความร่วมมือและการพัฒนาเศรษฐกิจ (OECD) มากกว่า 3 เท่า แม้จะรวมส่วนลดที่ผู้ผลิตให้ในสหรัฐแล้วก็ตาม และ

 

สหรัฐฯ มีประชากรน้อยกว่า 5% ของโลก

แต่กลับสร้างรายได้เกือบ 75% ของกำไรจากบริษัทเภสัชกรรมทั่วโลก

จากเงินภาษีของประชาชนอเมริกัน

 

ในขณะที่ผู้ผลิตยาได้รับเงินสนับสนุนการวิจัยอย่างมากและการใช้จ่ายด้านสาธารณสุขจากรัฐบาล แต่แทนที่จะส่งผลประโยชน์นี้ต่อผู้บริโภคอเมริกัน บริษัทกลับลดราคายาในต่างประเทศเพื่อเข้าถึงตลาดนั้น และเอาค่าใช้จ่ายส่วนต่างในสหรัฐมาชดเชย  ซึ่งทรัมป์มอาเป็นการที่ประชาชนอเมริกันต้องอุดหนุนทั้งกำไรของบริษัทและระบบสาธารณสุขต่างประเทศ ทั้งในขั้นตอนการพัฒนาและเมื่อขายยาแล้ว

 

TrumpRx คืออะไร?

 

จากแนวคิดและนโยบายดังกล่าวของทรัมป์ ทรัมป์ได้เจรจากับบริษัทยาในสหรัฐอเมริกากว่า 17 แห่ง ใช้ทั้งมาตรการกดดันทางภาษีเพื่อให้บริษัทยาได้เข้าร่วมกับนโยบายดังกล่าว  ซึ่งบริษัทไฟเซอร์เป็นบริษัทแรกที่จะเข้าร่วมแพลตฟอร์ม TrumpRx.gov

 

โดยมีเงื่อนไขที่จะลดราคายาบางตัวเพื่อขายให้ผู้บริโภคโดยตรง ซึ่งจะทำให้ไฟเซอร์ได้รับการยกเว้นภาษีเป็นระยะเวลา 3 ปี และบริษัทจะลงทุนเพิ่มในสหรัฐฯ คือผลิตในประเทศมากขึ้น ซึ่งยาบางกลุ่มได้ส่วนลดถึง 85% เฉลี่ยแล้วทุกตัวอยู่ที่ราว 50% และมีข้อตกลงบางรายการที่ยังเป็นความลับระหว่างรัฐบาลและบริษัท

 

สำหรับ TrumpRx.gov จะเป็นแพลตฟอร์มขายตรงจากบริษัทยาไปยังผู้บริโภคโดยตรง ซึ่งผู้ที่จะได้รับประโยชน์สูงสุดคือ คนที่ไม่มีประกันและคนที่ใช้เงินสดในการรักษา โดยมีการประกาศยา 3 ตัวแรกที่จะได้รับการลดราคาเช่น ยาสำหรับโรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้ ยารักษาโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ข้ออักเสบสะเก็ดเงินและลำไส้อักเสบ และยาสำหรับรักษาไมเกรน

 

ทั้งนี้ แพลตฟอร์มดังกล่าวจะเริ่มใช้ในต้นปี 2026 ที่จะถึงนี้

 

ยุติ MFN price ราคายาที่ประเทศอื่นจะต้องไม่เอาเปรียบราคายาในสหรัฐ ส่งผลกระทบไทย?

 

ในแถลงการณ์ดังกล่าวยังได้ระบุถึงข้อตกลงหนึ่ง ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อประเทศอื่นๆ

 

อย่างที่ได้เกริ่นไว้ว่าบริษัทยาในสหรัฐฯ หลายแห่ง เป็นผู้ผลิตยาที่สำคัญ ๆ ซึ่งถูกใช้ไปทั่วโลก อย่างไรก็ตามการที่บริษัทยาอย่างไฟเซอร์ จะนำยาไปจำหน่ายยังประเทศต่างๆ ได้นั้น บางประเทศจะเจอกับนโยบายควบคุมราคายา ซึ่งทำให้บริษัทผลิตยาต้องขายยาของตัวเองในราคาถูก

 

กลไกนี้จะทำให้บริษัทยาใช้วิธีการชดเชยส่วนที่เสียงไปจากการลดราคายาให้ต่างประเทศ โดยการขายยาที่สหรัฐฯ ในราคาสูงแทน ซึ่งแน่นอนว่าทำให้ชาวอเมริกันต้องจ่ายยาราคาแพง ในขณะที่ประเทศอื่นซึ่งไม่ใช่เจ้าของนวัตกรรมกลับจ่ายยาในราคาที่ถูกกว่า

 

จึงเป็นข้อสังเกตว่า ‘ประเทศไทย’ อาจจะได้รับผลกระทบจากการดำเนินนโยบายดังกล่าวหรือไม่? หากได้รับจะมากหรือน้อยเพียงใด เนื่องจากบริษัทยาในสหรัฐต้องปรับตัวกับนโยบายของทรัมป์ดังกล่าว และจะต้องขึ้นราคายาเพื่อชดเชยสัดส่วนที่เสียไปจากการดำเนินนโยบายของทรัมป์หรือไม่? นั่นคือสิ่งที่ต้องจับตาดูต่อไป

 

 

การผลิตยาในประเทศไทยและตัวยานำเข้าจากต่างประเทศ

 

วิจัยกรุงศรี ในปี 2567 เปิดเผยมูลค่ายาที่ผลิตในประเทศไทยพบว่า ค่าใช้จ่ายด้านยาของประเทศคิดเป็นสัดส่วน 29% ของค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล โดยเป็นการจำหน่ายในโรงพยาบาลกว่า 80% คือโรงพยาบาลรัฐ 60% และโรงพยาบาลเอกชน 20%

 

โดยประเทศไทยพึ่งพาการนำเข้ายาจากต่างประเทศราวร้อยละ 70 ของปริมาณยาที่ใช้ในประเทศ และพึ่งพาการผลิตยาในประเทศด้วยสัดส่วนราว 30% และยาส่วนใหญ่ที่ผลิตในประเทศจะเป็นยาสามัญ ที่ผลิตตามสูตรยาเดิมของต่างประเทศที่หมดสิทธิบัตรไปแล้ว!

 

กล่าวคือ หากเป็นยารักษาชนิดใหม่ๆ ประสิทธิภาพดี หรือโรคใหม่ ไทยยังต้องพึ่งพาการนำเข้าจากต่างประเทศสูง  โดยข้อมูลจาก OEC World ในปี 2023 พบว่า ไทยเป็นประเทศที่นำเข้ายาจากต่างประเทศตีเป็นมูลค่าในอันดับที่ 38 ของโลก โดยนำเข้าจากประเทศ สหรัฐอเมริกา สูงสุด ตามมาด้วยเยอรมัน ญี่ปุ่น อินเดีย และฝรั่งเศส

 

แต่ถ้าหากมองในมุมของปริมาณ ไทยนำเข้าจากอินเดียมากที่สุด รองลงมาคือปากีสถานและฟิลิปปินส์ ในที่นี่คือแม้ไทยจะนำเข้ายาจากสหรัฐแค่เพียง 0.5% แต่มูลค่าที่สหรัฐทำกำไรจากไทยนั้นกลับสูงที่สุด

 

ทั้งนี้ จากการศึกษาของธนาคารกรุงศรีฯ ในปี 2566 พบว่า บริษัทเภสัชกรรมเอกชนที่มีส่วนแบ่งการตลาดสูงสุดในไทย ได้แก่ โนวาร์ทิส ซึ่งเป็นบริษัทยาสัญชาติสวิตเซอร์แลนด์ 

แต่บริษัทยาที่ติด 10 อันดับในไทยนั้นมี 3 บริษัทที่เป็นบริษัทยาของสหรัฐอเมริกา ได้แก่ Pfizer  รวมไปถึง Merck และ Johnson&Johnson 

 

 

หันกลับมามองไทยนโยบายลดราคายาของโรงพยาบาลเอกชนของกระทรวงพาณิชย์

 

ตัวเลขของรายได้จากโรงพยาบาลเอกชนนั้น พบว่าจากการวิเคราะห์ของธนาคารกรุงศรีฯ

• รายได้จากการขายยาและเวชภัณฑ์คิดเป็น 35.2 % ของรายได้ทั้งหมด
• รองลงมาคือรายได้จากร้านอาหารร้านค้าภายในโรงพยาบาล รายได้จากสัญญากับบริษัทประกัน หรือจากบริการอื่นๆ ราว 22.6%
• ตามมาด้วยรายได้จากการให้บริการทางการแพทย์อีก 20%
• และจากการทดสอบทางห้องปฏิบัติการและเอ็กซเรย์ 13.7%

 

อย่างไรก็ตามนโยบายการลดราคายา มีการควบคุมราคายาตั้งแต่รัฐบาลชุดก่อนหน้านี้แล้ว  ทาง นพ.ภานุวัฒน์ ปานเกตุ อธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ(สบส.) กล่าวว่า เรื่องดังกล่าวปัจจุบันสามารถทำได้อยู่แล้ว ในการที่สถานพยาบาลเอกชนต้องเปิดเผยราคายา โดยมีข้อกำหนดว่าสถานพยาบาลเอกชนจะต้องแจ้งราคาค่าบริการและค่ายาให้กับผู้รับบริการได้รับทราบ และให้สามารถดูได้ว่าบริการแต่ละประเภทมีค่าบริการเท่าไหร่

ซึ่งถ้าไม่แจ้งถือว่ามีความผิด ตามพ.ร.บ.สถานพยาบาล พ.ศ.2541 มีโทษทั้งจำและปรับ ส่วนของการไปซื้อยานอกรพ.นั้น มีมติของคณะกรรมการสถานพยาบาลให้สามารถทำได้ และเรื่องราคายา พ.ร.บ.นี้ไม่สามารถไปควบคุมเรื่องราคายาได้ เป็นไปตามกลไกตลาดภายใต้ควบคุมดูแลของกระทรวงพาณิชย์ 

 

ทั้งนี้ ในวันที่ 7 ตุลาคมที่จะถึง ทางกระทรวงพาณิชย์จะมีนัดประชุมในประเด็นนี้กับผู้ที่เกี่ยวข้องอีกครั้ง .. ซึ่งน่าจะเจาะจงไปที่การกำหนดราคากลางของยา ซึ่งอาจจะครอบคลุมยาหรือเวชภัณฑ์ที่ใช้บ่อย รวมไปถึงการระบุให้สามารถนำใบสั่งยาจากแพทย์ไปซื้อยาจากร้านขายยาข้างนอกได้

 

…

 

อย่างไรก็ตาม  การดำเนินนโยบายของไทย ยังมีเงื่อนไขที่กำหนดไม่ได้ เช่น ราคายาจากต่างประเทศที่เข้ามาสูงอยู่แล้ว ซึ่งกินส่วนแบ่งไปเรียบอยู่ที่หลักแสนล้านบาท! 

 

ยกตัวอย่าง ยารักษามะเร็ง ซึ่งแต่ละปีมีมูลค่ามากกว่า 1 หมื่นล้านบาท ซึ่งยาไทย มีส่วนแบ่งในตลาดนี้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น โดยมีเจ้าใหญ่ คือ สหรัฐฯ นอกจากนี้ การบริหารจัดการราคายาของโรงพยาบาลเอกชน คิดเป็นค่าใช้จ่ายด้านยาเพียง 20% ของประเทศ

 

เพราะฉะนั้นการควบคุมราคายาของโรงพยาบาลเอกชนเป็นการช่วยประชาชนในระยะสั้น 

 

แต่การมองปัญหาความยั่งยืนระยะยาวก็เป็นโจทย์สำคัญ โดยเฉพาะการลงทุนในเรื่องของนวัตกรรมและการวิจัยด้านยาและการแพทย์ขั้นสูงใหม่ๆ ซึ่งต้องอาศัยนโยบายที่ต่อเนื่อง และการร่วมมือทั้งจากภาครัฐและเอกชน เพราะเป็นการลงทุนที่มีมูลค่าสูง! 

 

มิเช่นนั้นไทยก็จะไม่สามารถควบคุมงบประมาณด้านสุขภาพได้มากนัก และยิ่งจะต้องเสียงบประมาณมากขึ้นในยุคที่เข้าสู่สังคมสูงวัย ที่ต้องใช้ ‘ยา’ เป็นปัจจัยในการดำรงชีวิตเช่นนี้

 

ที่มา

https://www.whitehouse.gov/fact-sheets/2025/09/fact-sheet-president-donald-j-trump-announces-first-deal-to-bring-most-favored-nation-pricing-to-american-patients/?utm_source=chatgpt.com