นวัตกรรม 'HNS' ทางเลือกใหม่สำหรับผู้ป่วยที่ไม่อยากใส่ CPAP

CPAP เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้ป่วยโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับ และหลายคนจะพบกับปัญหาการใส่ขณะหลับที่อาจรบกวนตอนนอน หรือต้องหอบหิ้วไปขณะเดินทางไปต่างประเทศ จนทำให้ผู้ป่วยกว่า 50% ไม่สามารถใช้ CPAP ได้

ล่าสุด! วันนี้ (22 สิงหาคม 2568) โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ได้แถลงการนำนวัตกรรมล่าสุด ได้แก่ การกระตุ้นเส้นประสาทใต้ลิ้น (Hypoglossal Nerve Stimulation: HNS) หรือ “Inspire” เข้ามาเป็นทางเลือกใหม่ในการรักษาโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับแล้วหลังจากนวัตกรรมตัวนี้ได้ผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งประเทศไทย (อย.) เมื่อปี พ.ศ. 2567

 

 

ทำความรู้จัก HNS นวัตกรรมทางเลือกใหม่ของผู้ป่วยโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับ

 

ศ.นพ. ชัยรัตน์ นิรันตรัตน์ แพทย์เฉพาะทางด้านโสต ศอ นาสิก และโสต ศอ นาสิกวิทยาการนอนหลับ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ให้ข้อมูลว่า 

 

“การรักษาโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับมีหลายวิธี เช่น การใช้เครื่อง CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) ซึ่งเป็นเครื่องอัดอากาศแรงดันบวกที่ช่วยดันลมเข้าไปเปิดหลอดลมให้กว้างออก เป็นวิธีหลักที่ได้ผลดีที่สุดในปัจจุบัน แต่ยังมีผู้ป่วยจำนวนหนึ่งที่ไม่สามารถทนใช้งานได้ในชีวิตประจำวัน เนื่องจากความรู้สึกอึดอัดจากการสวมหน้ากาก หรือมีข้อจำกัดอื่นๆ"

 

โดยพบว่าผู้ป่วยกว่าครึ่งหนึ่งไม่สามารถใส่ CPAP ได้ ทั้งนี้ นวัตกรรม HNS จึงเข้ามาเป็นอีกทางเลือกที่จะสามารถเข้ามาแก้ไขปัญหาดังกล่าว เนื่องจากจุดเด่นของ HNS คือ เป็นการฝังอุปกรณ์การทำงานจากภายในร่างกาย โดยไม่ต้องสวมหน้ากากหรือเป่าลม ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายตัวและไม่รบกวนการนอนหลับ

อีกทั้งยังทำงานโดยอัตโนมัติเมื่อผู้ป่วยหายใจเข้า อุปกรณ์จะส่งสัญญาณกระตุ้นเส้นประสาทใต้ลิ้นเพื่อให้กล้ามเนื้อลิ้นตึงตัวและขยับไปด้านหน้า ช่วยให้ทางเดินหายใจเปิดโล่งได้อย่างเป็นธรรมชาติ และยังควบคุมการเปิด-ปิดได้ง่ายด้วยรีโมทคอนโทรล

 

สำหรับนวัตกรรมนี้มีมากว่า 15 ปีแล้วเริ่มต้นที่ประเทศยุโรป ก่อนที่จะได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) เมื่อปี พ.ศ. 2557 ซึ่งปัจจุบันถูกนำไปใช้รักษาผู้ป่วยทั่วโลกแล้วกว่า 100,000 ราย

 

 

“ผลการวิจัยทางคลินิกที่สำคัญอย่าง STAR Trial (Stimulation Therapy for Apnea Reduction) ซึ่งตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ชั้นนำ The New England Journal of Medicine ยืนยันว่าการรักษาด้วย HNS ช่วยลดจำนวนครั้งของการหยุดหายใจได้จากเฉลี่ย 29.3 เหลือเพียง 9 ครั้งต่อชั่วโมง พร้อมทั้งช่วยให้อาการง่วงกลางวันดีขึ้นและคงที่ในระยะยาว

อีกทั้งมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงต่ำกว่า 2% และอัตราการถอดอุปกรณ์ออกน้อยกว่า 2% ภายใน 2 ปี นอกจากนี้ยังพบว่ามากกว่า 90% ของคู่ชีวิตผู้ป่วยรายงานว่าเสียงกรนลดลงอย่างชัดเจน ซึ่งสอดคล้องกับผลการติดตามผู้ป่วยของบำรุงราษฎร์ ที่ทุกคนรายงานว่ารู้สึกสดชื่นและมีพลังในการใช้ชีวิตประจำวันมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด” ศ.นพ. ชัยรัตน์ ระบุ

 

 

 HNS เหมาะกับผู้ป่วยแบบใด

 

1. ไม่สามารถใส่ CPAP ได้ (50% ของผู้ที่ไม่สามารถใส่ CPAP ได้)
2. อายุมากกว่า 18 ปีเท่านั้น
3. ต้องมีระดับการหยุดหายใจที่ปานกลางถึงรุนแรง ค่า Apnea-Hypopnea Index (AHI) อยู่ระหว่างประมาณ 15–100 ครั้ง/ชั่วโมง
4. ค่า BMI อยู่ที่ 40 kg/m²
5. ต้องผ่านการตรวจส่องกล้องขณะหลับ (Drug-Induced Sleep Endoscopy: DISE)
6. ไม่มีโรคทางระบบประสาท
7. ผ่านการประเมินโดยแพทย์เฉพาะทาง

 

วิธีการใส่อุปกรณ์ต้องผ่าตัดขนาดเล็ก

 

นพ. วิชพันธ์ เหมรัญช์โรจน์ ศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านโสต ศอ นาสิก การผ่าตัดเนื้องอกและมะเร็งศีรษะและคอ และการผ่าตัดไซนัส โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ กล่าวถึงรายละเอียดการผ่าตัดว่า การผ่าตัดเพื่อฝังอุปกรณ์จะเป็นการทำงานร่วมกับทีมงานสหสาขาวิชาชีพ ใช้เวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง

โดยจะเริ่มจากการฝังอุปกรณ์ 3 ส่วนหลักใต้ผิวหนัง ได้แก่ ตัวกระตุ้น (Pulse Generator) บริเวณหน้าอกด้านบนข้างขวา สายตรวจจับลมหายใจ (Sensing Lead) บริเวณซี่โครง และสายกระตุ้น (Stimulation Lead) บริเวณเส้นประสาทใต้ลิ้น ด้วยแผลขนาดเล็กเพียง 2-5 เซนติเมตร ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถกลับบ้านได้ภายใน 1 วัน ใช้เวลาพักฟื้นประมาณ 2-4 สัปดาห์

นอกจากนี้ โรงพยาบาลฯ ยังมีระบบติดตามผลการรักษาอย่างใกล้ชิด โดยทีมแพทย์จะร่วมกันวางแผนการดูแลเฉพาะรายอย่างเหมาะสม ซึ่งหลังจากการผ่าตัด ผู้ป่วยจะได้รับการนัดหมายเพื่อตรวจประเมินผลและเปิดใช้งานอุปกรณ์ได้ใน 1 เดือน พร้อมทั้งปรับค่าการกระตุ้น (Stimulation Settings) โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีและยั่งยืนในระยะยาว

 

 

โรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับ ภัยเงียบที่นำไปสู่โรคที่ร้ายแรงยิ่งกว่า

 

พญ. ดารกุล พรศรีนิยม แพทย์เฉพาะทางด้านประสาทวิทยาและเวชศาสตร์การนอนหลับ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ได้กล่าวถึงโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับว่า โรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea: OSA) ไม่ได้เป็นเพียงปัญหาด้านการนอน แต่คือภัยเงียบที่คุกคามสุขภาพของผู้คนทั่วโลก จากข้อมูลวารสาร The Lancet Respiratory Medicine ปี ค.ศ. 2019 พบผู้ป่วยทั่วโลกสูงถึง 936 ล้านคน ในประเทศไทย ได้มีการประเมินว่าชายวัยกลางคนกว่า 20-30% และหญิงโดยเฉพาะวัยใกล้หมดประจำเดือน 10-15% อาจมีภาวะนี้โดยไม่รู้ตัว

นอกจากนี้ยังพบภาวะดังกล่าวในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน หัวใจ หลอดเลือดสมอง สมองเสื่อม พาร์กินสัน ฯลฯ อย่างเช่นโรคความดันโลหิตสูงจะมีภาวะเป็นโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับเกินกว่า 70%

 

"โรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับเกิดจากการที่กล้ามเนื้อทางเดินหายใจส่วนต้นหย่อนตัวขณะหลับ ทำให้ร่างกายขาดออกซิเจนและสมองต้องปลุกให้ตื่นขึ้นมาเป็นระยะ ๆ ซึ่งไม่ได้ส่งผลกระทบแค่การนอนที่ไม่ดีเท่านั้น แต่ยังทำลายคุณภาพชีวิตในหลายด้าน ทั้งทำให้รู้สึกอ่อนเพลีย ง่วงระหว่างวัน ประสิทธิภาพการทำงานและความจำลดลง รวมถึงส่งผลต่ออารมณ์ที่แปรปรวนง่าย อีกทั้งยังเพิ่มความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ เช่น การหลับในขณะขับขี่ และอาจรบกวนความสัมพันธ์ในชีวิตคู่จากการกรนเสียงดังได้"

 

สำหรับผลในระยะสั้น จะทำให้นอนไม่เต็มที่ ง่วงในเวลากลางวัน สมาธิและความจำลดลง อารมณ์แปรปรวน และกรนเสียงดังจนรบกวนความสัมพันธ์ ในขณะที่ผลในระยะยาวอาจจะทำให้เกิดความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงโรคหัวใจ เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจล้มเหลว และโรคหลอดเลือดหัวใจ นอกจากนี้ ยังเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง อัลไซเมอร์ในระยะยาว มะเร็งบางชนิด รวมถึงเพิ่มความเสื่อมสมรรถภาพทางเพศอีกด้วย

 

ทั้งนี้ พญ.ดารกุล พรศรีนิยม ยังให้สัญญาณเตือนว่าตนเองอาจจะเป็นโรคนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับได้ เช่น

• หยุดหายใจหรือหายใจสะดุดขณะหลับ
• ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
• กัดฟันตอนหลับ
• นอนไม่หลับตื่นบ่อย
• ตื่นมาไม่สดชื่น
• ปวดศีระษะ ปากแห้ง คอแห้ง เจ็บคอตอนเช้า
• ง่วง อ่อนเพลียกลางวัน
• สมาธิ ความจำลดลง อารมณ์ไม่ดี

โดยแนะนำว่าหากสังเกตความผิดปกติดังกล่าวควรมาพบแพทย์ ซึ่งแพทย์อาจจะแนะนำให้ทำ Sleep Test เพื่อคัดกรองหรือวินิจฉัยต่อไป.