ราชวิทยาลัยฯ 'ไม่แนะนำ' ผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ รักษาสายตายาวตามวัย

วันนี้ (12 กรกฎาคม 2568) ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย โพสต์ชี้แจงข้อเท็จจริง ประเด็นการผ่าตัดเปลี่ยนเลส์สายตายาวตามวัย โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

เนื่องจากปัจจุบันมีข้อมูลทางการแพทย์เผยแพร่ทางสื่อสังคมมากมาย บางอย่างเป็นไปในทางการเสนอข้อมูลด้านเดียว ซึ่งอาจทำให้บุคคลทั่วไปซึ่งไม่ใช่บุคลากรทางการแพทย์ขาดความตระหนักถึงผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น 

ทางราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย คำนึงถึงผลกระทบต่อประชาชน รวมถึงแพทย์ผู้ให้การบริการ ที่อาจเกิดจากข้อมูลดังกล่าว จึงขอออกแถลงการณ์เพื่อให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ การผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์(refractive lens exchange #RLE ) เพื่อการแก้ไข สายตายาวตามวัย ( Presbyopia ) ดังนี้

 

แนวทางการปฏิบัติสำหรับการทำRefractiveLensExchange(RLE) ปีพ.ศ.2568 โดยผ่านการพิจารณาจาก 3 ชมรม ได้แก่ ชมรมต้อกระจกและผ่าตัดแก้ไขสายตาผิดปกติแห่งประเทศไทย,ชมรมจักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านสายตาแห่งประเทศไทย และชมรมกระจกตาและการผ่าตัดแก้ไขสายตาแห่งประเทศไทย

RefractiveLensExchange (RLE)  คือ การผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ตาธรรมชาติที่เป็นปกติโดยยังไม่มีภาวะต้อกระจก และใส่เลนส์ตาเทียมทดแทนเพื่อแก้ไขภาวะสายตาผิดปกติคือสายตาสั้น สายตายาว สายตาเอียง โดยมุ่งเน้นลดการพึ่งพาแว่นตาหรือคอนแทคเลนส์ซึ่งการผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์แบบ RLE มีขั้นตอนคล้ายกับการผ่าตัดต้อกระจก แต่จุดประสงค์หลัก คือ ปรับสายตาเพื่อลดการใส่แว่นไม่ใช่การรักษาเลนส์ตาขุ่น

 

ไม่แนะนำให้ผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์เพื่อรักษาสายตายาวตามวัย(Presbyopia)
เนื่องจากเลนส์ตาเทียมมีคุณสมบัติไม่เทียบเท่าเลนส์ตาธรรมชาติ

 

อายุที่เหมาะสม

• ควรหลีกเลี่ยงการทำในผู้ที่อายุน้อยกว่า 50 ปี เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่มีผลต่อการมองเห็นสูง

 

ข้อพิจารณาสำหรับผู้สนใจ

• ต้องได้รับการประเมินสุขภาพตา โดยเฉพาะจอตาอย่างละเอียด ทั้งก่อนและหลังการผ่าตัด
• รับทราบเรื่องภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ เช่น มีความเสี่ยงต่อการเกิดจอตาหลุดลอก โดยเฉพาะในรายที่มีค่าสายตาสั้นมากรวมถึงอธิบายภาวะโรคของจอตาและขั้วประสาทตาที่อาจส่งผลต่อการมองเห็นในระยะยาว
• ความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนรุนแรง ที่ส่งผลต่อการมองเห็นเกิดขึ้นได้มากกว่าการผ่าตัดแก้ไขสายตาผิดปกติที่กระจกตาเช่น การติดเชื้อในลูกตา และการสูญเสียการมองเห็นถาวร
• ควรหลีกเลี่ยง RLE ในผู้ที่ยังสามารถรักษาด้วยวิธีอื่นได้ เช่น การใส่เลนส์เสริมโดยยังคงเลนส์ตาธรรมชาติไว้ ในผู้ที่อายุน้อย
• ต้องทราบว่าเลนส์ตาเทียมนั้นไม่ได้ดีไปกว่าเลนส์ตาธรรมชาติ มีโอกาสการมองเห็นไม่ดี ทั้งจาก การคำนวณค่าเลนส์ การมองเห็นในที่แสงน้อย และ contrast sensitivity จะลดลง และยังมีแสงแตกกระจายหรือแสงเป็นวงให้เห็นได้ โดยเฉพาะในเวลากลางคืน จนอาจทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถทำกิจกรรมบางอย่างที่เคยทำได้ นอกจากนี้การที่เอาเลนส์ธรรมชาติออกจะทำให้ผู้ป่วยสูญเสียการเพ่งมองใกล้ อย่างถาวรหลังการผ่าตัด ซึ่งอาจต้องใช้แว่นตาเสริม

   

การผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ไม่ได้เหมาะกับทุกคน ต้องเลือกผู้ป่วยที่มีข้อบ่งชี้ชัดเจน และมีสุขภาพตาโดยรวมปกติ