"นวัตกรชุมชน"พลิกเศรษฐกิจฐานราก ด้วยเทคโนโลยีที่ใช้ได้จริง

ในยุคที่เทคโนโลยีไม่ควรจำกัดอยู่แค่เมืองใหญ่ “นวัตกรชุมชน” ได้กลายเป็นกลไกสำคัญในการนำเทคโนโลยีที่เหมาะสม (Appropriate Technology) เข้าสู่ระดับชุมชน เพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากของประเทศไทยอย่างยั่งยืน โดยการสนับสนุนจากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) และเครือข่ายพันธมิตรทั่วประเทศ
 

เมื่อวันที่ 1–2 กรกฎาคม ที่ผ่านมา ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์ แอท เซ็นทรัลลาดพร้าว บพท. จัดประชุมและนิทรรศการ “นวัตกรชุมชน: เทคโนโลยีที่เหมาะสมขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชนไทย” ภายใต้แนวคิด “พลังสร้างสรรค์จากนวัตกรชุมชน สู่อนาคตที่ยั่งยืน ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่เหมาะสม” โดยความร่วมมือกับโครงการสังเคราะห์และขับเคลื่อนแพลตฟอร์มสร้างรายได้ครัวเรือนด้วยเทคโนโลยีที่เหมาะสม มทร.ธัญบุรี ภายใต้การสนับสนุนจากกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กองทุนส่งเสริม ววน.)

เทคโนโลยีที่ “เหมาะสม” ไม่ใช่แค่ล้ำหน้า แต่ต้องใช้ได้จริง

ดร.กิตติ สัจจาวัฒนา ผู้อำนวยการ บพท. กล่าวว่า ภารกิจหลักของหน่วยงานคือการจัดสรรทุนวิจัยและนวัตกรรมเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก โดยให้ความสำคัญกับ “นวัตกรชุมชน” ซึ่งเป็นผู้นำในพื้นที่ที่สามารถเรียนรู้ รับ และประยุกต์ใช้องค์ความรู้ได้อย่างเหมาะสมกับบริบทท้องถิ่น และส่งต่อความรู้ไปยังชุมชนอื่น ๆ ได้

บพท. จึงพัฒนาแผนงานวิจัยอย่างต่อเนื่อง เช่น “ชุมชนนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน” และ “การวิจัยต่อยอดเทคโนโลยีที่เหมาะสม” โดยมีเป้าหมายชัดเจนให้ชุมชนสามารถใช้เทคโนโลยีแก้ปัญหาของตัวเอง ยกระดับรายได้ และมีความสามารถในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงได้อย่างยืดหยุ่น (resilience)

5 ปี 2,647 ชุมชน และ 1,653 เทคโนโลยีที่พร้อมใช้

จากการดำเนินงานตลอด 5 ปีที่ผ่านมา บพท. และเครือข่ายมหาวิทยาลัยต่าง ๆ กว่า 55 หน่วยงาน ได้ร่วมกันผลักดันโครงการไปแล้วกว่า 2,647 ชุมชน ใน 69 จังหวัดทั่วประเทศ สร้างเทคโนโลยีที่เหมาะสมกว่า 1,653 รายการ และพัฒนานวัตกรชุมชนกว่า 23,753 คน โดยสามารถเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจฐานราก และรายได้ผลิตภัณฑ์ชุมชนขึ้นร้อยละ 20

นอกจากนี้ ยังมีเป้าหมายใหม่จากคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กสว.) ที่มุ่งพัฒนา 32,000 ครัวเรือนในชนบทให้มีรายได้เพิ่มขึ้นผ่านการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม โดยอาศัยพลังความร่วมมือจากมหาวิทยาลัยในพื้นที่ อาทิ มหาวิทยาลัยราชภัฏ 38 แห่ง และ มทร. 9 แห่ง

ไม่ใช่แค่โชว์ผลงาน แต่คือเวทีจุดประกาย

รองศาสตราจารย์ ดร.พีรเดช ทองอำไพ ชี้ว่า งาน “วันนวัตกรชุมชน” เป็นมากกว่าเวทีนิทรรศการ แต่เป็นเครื่องมือในการจุดพลังสร้างสรรค์จากภาคีทุกภาคส่วน ทั้งรัฐ เอกชน และประชาชน ให้ขับเคลื่อนนวัตกรรมอย่างจริงจัง โดยยึดโจทย์ปัญหาและโอกาสของแต่ละชุมชนเป็นศูนย์กลาง

“นี่ไม่ใช่กิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ แต่คือรากฐานของการสร้างนวัตกรรมจากความสามารถของคนในพื้นที่ ที่สามารถตอบโจทย์ปัญหาจริงและสร้างความเปลี่ยนแปลงได้อย่างยั่งยืน”

บทพิสูจน์จาก บพท. ตลอด 5 ปี คือหลักฐานว่า “เทคโนโลยีที่เหมาะสม” ไม่จำเป็นต้องล้ำยุค แต่ต้อง “ใช้ได้จริง” ในชุมชน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต สร้างเศรษฐกิจฐานราก และวางรากฐานนวัตกรรมที่เติบโตจากคนในพื้นที่อย่างแท้จริง