เบื้องหลังอุตฯ อาหาร-เครื่องดื่ม คือร่องรอยเทคโนโลยีอวกาศที่ใกล้ตัวกว่าที่คิด

จากห้วงอวกาศสู่แก้วเครื่องดื่ม การออกแบบสูตรอาหารสำหรับนักบินอวกาศที่กลายเป็นแรงบันดาลใจของอุตสาหกรรมอาหารโลก

 

กรุงเทพฯ (22 พฤษภาคม 2568) – อาหารและเครื่องดื่มที่เราบริโภคกันในชีวิตประจำวัน อาจดูเหมือนไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับจรวด ดาวเทียม หรือยานอวกาศที่ล่องลอยอยู่เหนือพื้นโลกหลายร้อยกิโลเมตร แต่ในความเป็นจริง หนึ่งในเบื้องหลังของการพัฒนาสูตรอาหารและเครื่องดื่มคุณภาพสูงในยุคปัจจุบัน กลับเริ่มต้นจากความท้าทายของ “การออกแบบอาหารสำหรับนักบินอวกาศ”

 

ภารกิจในอวกาศไม่ใช่แค่เรื่องของเทคโนโลยีการเดินทาง แต่ยังเป็นเรื่องของการดำรงชีวิตในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวย ด้วยแรงโน้มถ่วงที่เป็นศูนย์ ทรัพยากรจำกัด และความจำเป็นในการควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวด องค์กรด้านอวกาศทั่วโลกจึงต้องคิดค้นวิธีการ “สร้างอาหารที่สมบูรณ์แบบ” สำหรับมนุษย์ในห้วงอวกาศ ซึ่งต้องตอบโจทย์ทั้งด้านโภชนาการ ความปลอดภัย อายุการเก็บรักษา และการบริโภคอย่างสะดวกในสภาวะไร้น้ำหนัก

 

สูตรอาหารอวกาศ สมดุลที่ต้องแม่นยำระดับอะตอม

เบื้องหลังอาหารสำหรับนักบินอวกาศไม่ได้มีเพียงการอัดอาหารในหลอด หรือการทำให้แห้งเท่านั้น แต่รวมถึงกระบวนการออกแบบที่ต้องอาศัยข้อมูลทางวิทยาศาสตร์อย่างลึกซึ้ง อาหารแต่ละชนิดต้องได้รับการคำนวณอย่างแม่นยำให้สอดคล้องกับความต้องการพลังงานและสารอาหารเฉพาะบุคคล เพื่อให้ร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพภายใต้สภาวะสุดขั้ว ทั้งยังต้องพัฒนาให้อยู่ในบรรจุภัณฑ์ที่ทนทาน และไม่ก่อให้เกิดปัญหาในห้วงอวกาศ เช่น การกระจายของเศษอาหารหรือของเหลวที่อาจลอยไปรบกวนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

 

แนวคิดเหล่านี้ไม่ได้หยุดอยู่แค่นอกโลก แต่กำลังถูกนำกลับมาปรับใช้ในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทย

 

 

TCP กับการนำแรงบันดาลใจจากอวกาศมาสู่เครื่องดื่มคนไทย

กลุ่มธุรกิจ TCP ผู้ผลิตเครื่องดื่มชั้นนำของไทยอย่างกระทิงแดง สปอนเซอร์ และเรดดี้ ได้หยิบยกแนวคิดการออกแบบสูตรอาหารแบบนักบินอวกาศมาประยุกต์ใช้จริงกับกระบวนการพัฒนาเครื่องดื่ม โดยเฉพาะในขั้นตอนการคิดค้นสูตรใหม่ ที่เน้นการวิเคราะห์พฤติกรรมผู้บริโภคผสานกับแนวทาง Thai RDI (Thai Recommended Daily Intakes) หรือค่าปริมาณสารอาหารที่แนะนำต่อวันสำหรับคนไทย

 

กระบวนการนี้ต้องอาศัยเทคโนโลยีชั้นสูงในการวิเคราะห์ระดับโภชนาการที่เหมาะสมกับคนแต่ละกลุ่ม ซึ่งไม่ต่างจากที่นักโภชนาการอวกาศต้องทำสำหรับนักบินอวกาศแต่ละคน เพื่อให้ร่างกายได้รับพลังงานครบถ้วนในขณะที่ปฏิบัติภารกิจอันซับซ้อนนอกโลก

 

การคัดเลือกวัตถุดิบแบบ “อวกาศ” และบรรจุภัณฑ์ที่เหนือกว่า

ไม่เพียงแค่สูตรเท่านั้น แม้แต่การคัดเลือกวัตถุดิบก็ต้องผ่านกระบวนการตรวจสอบและรักษาคุณภาพอย่างเข้มงวด โดยกลุ่มธุรกิจ TCP ใช้เทคโนโลยีที่ได้รับแรงบันดาลใจจากอุตสาหกรรมอวกาศ เช่น เซ็นเซอร์อินฟราเรดในการตรวจวัดความสดของวัตถุดิบ และเครื่องสเปกโตรโฟโตมิเตอร์ (Spectrophotometer) ที่วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงเคมีเพื่อรักษาความสม่ำเสมอของผลิตภัณฑ์

 

 

บรรจุภัณฑ์เองก็ได้รับการออกแบบให้คงคุณค่าสารอาหารได้นานขึ้น คล้ายกับการพัฒนาแพ็กเกจอาหารอวกาศที่ต้องกันความชื้น อากาศ และแสงอย่างสมบูรณ์ เพื่อรักษาอาหารให้อยู่ในสภาพที่บริโภคได้แม้อยู่ในสภาวะสุดขีด

 

เชื่อมโลกและดวงดาวด้วยวิทยาศาสตร์โภชนาการ

ล่าสุด กลุ่มธุรกิจ TCP ได้ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) กับสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT) เพื่อศึกษาวิธีนำองค์ความรู้จากอวกาศมาพัฒนาอาหารและเครื่องดื่มให้ตอบโจทย์ผู้บริโภคยุคใหม่ ทั้งในแง่ของสุขภาพ ความยั่งยืน และนวัตกรรม

 

นายสราวุฒิ อยู่วิทยา ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มธุรกิจ TCP กล่าวว่า “ความท้าทายของอาหารอวกาศคือการทำให้ทุกมื้อมีคุณค่าทางโภชนาการสูงสุดในทรัพยากรที่จำกัด ซึ่งเป็นแนวคิดที่เรานำมาใช้ในการสร้างผลิตภัณฑ์บนโลกจริง เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับสิ่งที่ดีที่สุดในทุกขวด”

 

จากจักรวาล...สู่ความยั่งยืนบนโลก

เบื้องหลังเครื่องดื่มที่เราดื่มอยู่ทุกวัน จึงอาจไม่ใช่แค่การดับกระหาย แต่ยังสะท้อนถึงความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ โภชนาการ และเทคโนโลยี ที่เคยถูกพัฒนาขึ้นเพื่อนักบินอวกาศ แต่วันนี้กลับกลายเป็นหัวใจของการสร้างผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพและความยั่งยืนสำหรับผู้คนทั่วโลก

 

เทคโนโลยีที่ได้รับแรงบันดาลใจจากอุตสาหกรรมอวกาศ

องค์ความรู้จากอุตสาหกรรมอวกาศไม่ได้หยุดอยู่แค่เรื่องอาหารเท่านั้น แต่ยังขยายผลสู่การพัฒนาเทคโนโลยีที่ใช้จริงในโรงงานอาหารและเครื่องดื่มบนโลก

• ระบบบำบัดน้ำ: เทคโนโลยีการบำบัดน้ำแบบ Reverse Osmosis ที่ใช้ในสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) เพื่อรีไซเคิลน้ำเสีย กลายมาเป็นระบบหลักในโรงงานผลิตเครื่องดื่มของ TCP เพื่อให้น้ำที่ใช้สะอาด บริสุทธิ์ และปลอดภัยระดับสูงสุด
• การฆ่าเชื้อด้วย UV: แรงบันดาลใจจากกระบวนการฆ่าเชื้อโรคในน้ำดื่มของนักบินอวกาศ ถูกนำมาปรับใช้กับการผลิตเครื่องดื่ม เพื่อป้องกันจุลินทรีย์อันตรายโดยไม่ต้องใช้สารเคมี
• E-Nose หรือ “จมูกอิเล็กทรอนิกส์”: เทคโนโลยีที่เคยถูกพัฒนาเพื่อตรวจสอบการปนเปื้อนของอากาศในสถานีอวกาศ ได้ถูกนำมาใช้เพื่อควบคุมคุณภาพของรสชาติและกลิ่นในเครื่องดื่มอย่างแม่นยำ
• Infrared Sensor และ Spectrophotometer: เดิมใช้ในยานอวกาศเพื่อวิเคราะห์องค์ประกอบของดาวเคราะห์ บัดนี้กลับกลายเป็นเครื่องมือตรวจสอบคุณภาพวัตถุดิบ สี และปริมาตรของผลิตภัณฑ์อย่างละเอียดในโรงงาน
• แขนกลอัตโนมัติและระบบติดตามสินค้า: จากแขนกลที่ใช้ในหุ่นยนต์บนอวกาศ มาสู่ระบบจัดเรียงและลำเลียงสินค้าในสายการผลิตที่มีประสิทธิภาพสูงและปลอดภัยยิ่งขึ้น