รู้จัก เตหน่า เครื่องดนตรีที่ดังถึงต่างแดน ในคอนเสิร์ตชาติพันธุ์กลางสยาม

ภายในงานที่จะเกิดขึ้นวันที่ 16-17 มีนาคมที่จะถึงนี้ มีการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์ที่แสดงให้เห็นถึงความหลากหลาย และเราจะได้มีโอกาสได้ยินเสียงจากเครื่องดนตรีและภาษาที่หลากหลายไปพร้อมกัน

หนึ่งในนั้นคือการแสดงของ ศิลปินปกาเกอะญอ ชิ สุวิชาน พัฒนาไพรวัลย์ ผู้ซึ่งเคยพาเสียงเตหน่า ดังไกลไปทั่วโลก ด้วยการจัดแสดงดนตรีของเขากับเครื่องดนตรีอย่าง 'เตหน่า' ในประเทศต่างๆ ... เขาใช้ เตหน่าหรือเตหน่ากูของเขา ถ่ายถอดบทเพลงที่สื่อถึงความคิด การเรียกร้องเพื่อกลุ่มชาติพันธุ์ของตนเองมาอย่างสม่ำเสมอ

 

เตหน่า เครื่องดนตรีชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ

เตหน่าหรือเตหน่ากู เป็นเครื่องดนตรีประเภทดีดของชาวกะเหรี่ยง กลุ่มปกาเกอะญอ มีลักษณะคล้ายพิณของพม่า มีสายทั้งหมด 6 สายทำจาโลหะ ยึดติดกับลูกบิด ตัวพิณจะเป็นกล่องด้านในกลวง ซึ่งส่วนมากจะทำมาจากวัสดุท้องถิ่น เป็นเครื่องดนตรีที่ใช้ในชีวิตประจำวันและใช้ประกอบในพิธีกรรมสำคัญต่างๆ ซึ่งอาจจะใช้บรรเลงอย่างเดียว หรือประกอบการขับร้องด้วย

ว่ากันว่าเตหน่ากูกำเนิดขึ้นมาจากเรื่องราวโบราณมากว่า 200 ปี บางแห่งกล่าวว่าในอดีตเตหน่ากูเป็นเครื่องมือปราบศัตรูของบรรพบุรุษ ด้วยเสียงของมัน ส่วนสำนวนที่สองนั้นว่ามาจากวัสดุเหลือใช้หลังการเผาไร่ ชาวบ้านคนหนึ่งเกิดเสียดายเศษไม้ จึงเก็บมันมาแกะเกลาแล้วขึงสายกะทำเป็นเครื่องดีดไล่สัตว์ป่า แต่กลับกลายเป็นเครื่องดนตรีไปเสียได้ 

แต่เดิมเตหน่ากำลังจะสูญหาย ปัจจัยหนึ่งคือเพราะเป็นวัฒนธรรมดนตรีที่สืบทอดกันมาผ่านการจดจำจากรุ่นสู่รุ่น การเล่นดนตรีจึงเป็นเรื่องยากขึ้น และด้วยเพราะวัฒนธรรมของคนรุ่นใหม่ที่เริ่มห่างหายจากวัฒนธรรมดั้งเดิมของตนเอง แต่แล้วก็มีกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่ผุดขึ้นเรื่อยๆ ที่นำกลับมาเล่น พัฒนา และพาเสียงของเตหน่ากูออกไปสู่สายตาชาวโลก โดยใช้เป็นดนตรีที่สื่อสารและเรียกร้องความเสมอภาคและเท่าเทียม

ให้แก่กลุ่มชาติพันธุ์ของพวกเขา จากเดิมที่บทเพลงของชาวปกาเกอะญอจะเน้นไปที่เพลงพื้นเมือง (หลายเพลงเป็นเพลงรัก) เพลงเกี่ยวกับแผ่นดิน และเพลงสวดคริสเตียนที่ได้รับอิทธิพลจากตะวันตก ดนตรีที่ใช้จังหวะฆ้องและกลองซ้ำๆ ร่วมกับการเต้นรำ

 

 

กระทรวงวัฒนธรรมเชิญชวน เดินหน้าผลักดันให้คนไทยเห็นความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์

นายเสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม  เปิดเผยว่า “หลังจากที่สภาผู้แทนราษฎรได้มีมติรับหลักการร่างพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ. .... ไปแล้วเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2567 กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) และเครือข่ายพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์ขอร่วมเฉลิมฉลองวาระสำคัญของประเทศไทยที่จะมีกฎหมายชาติพันธุ์ ด้วยการจัดงาน “เสียงชาติพันธุ์ ลื่อลั่นทั่วสยาม”

 

นายเสริมศักดิ์ยังเปิดเผยต่อไปอีกว่า การใช้ดนตรีเป็นสื่อสร้างความเข้าใจความหลากหลายในสังคมไทย ที่แม้จะแตกต่างแต่ก็อยู่ร่วมกันได้อย่างเข้าใจ เหมือนเครื่องดนตรีที่มีความหลากหลายแต่สามารถผสานเป็นท่วงทำนองที่ไพเราะ งานครั้งนี้เป้าหมายส่งเสริม เผยแพร่ และสร้างมูลค่าทางศิลปวัฒนธรรมด้านดนตรี วิถีชีวิต ภูมิปัญญาที่เป็นเอกลักษณ์และคุณค่าของกลุ่มชาติพันธุ์ผสานกับวัฒนธรรมดนตรีร่วมสมัย 

นอกจากนี้ นายเสริมศักดิ์ ยังชวนร่วมเดินหน้าผลักดันให้คนไทยเห็นคุณค่าของความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์มีทักษะชีวิตที่จะดำรงอยู่ในสังคมที่มีความแตกต่าง สร้างการยอมรับให้กลุ่มชาติพันธุ์มีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน และสร้างความเท่าเทียมอย่างเป็นธรรมเพื่อลดความเหลื่อม ด้วยการสนับสนุนร่างพ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ พ.ศ. ....ซึ่งสภาได้มีมติรับหลักการในวาระแรกเป็นที่เรียบร้อย

 

ทั้งนี้ งานแสดงดนตรีของพี่น้องชาติพันธุ์ในงาน “เสียงชาติพันธุ์ ลือลั่นทั่วสยาม” จะเป็นการแสดงที่ทำให้ทุกคนสามารถสนุกกับดนตรีเชื่อมวัฒนธรรมระหว่างศิลปินชาติพันธุ์และศิลปินรุ่นใหม่ อาทิ ชิ สุวิชาน พัฒนาไพรวัลย์ ศิลปินปกาเกอะญอ ผู้พาเสียงเตหน่า ดังไกลทั่วโลก Nimman Street Orchestra ลีซู วงดนตรีพื้นบ้าน คณะพรสวรรค์ ภูเก็ต ตำนานรองเง็งแห่งภูเก็ต Yoov Muas ศิลปิน  ป๊อบชาวม้ง รุ่นใหม่ที่กำลังมาแรง Good Mood วงดนตรี ชื่อดังแห่งสยาม และ Sri Popa-Jay Run 2 แร็พเปอร์แห่งยุค ลิ้มรสอาหารและเครื่องดื่มชาติพันธุ์  เลือกซื้อสินค้าจากพี่น้องชาติพันธุ์ พร้อมเรียนรู้วัฒนธรรมชาติพันธุ์ผ่านกิจกรรมเวิร์คช็อป 16-17 มีนาคมนี้ กลางสยามสแควร์ (ลาน Block i) ตั้งแต่ 4 โมงเย็นเป็นต้นไป