Virtual hospital สู่การแก้ปัญหาระบบสาธารณสุขโลก
การใช้งาน Virtual reality เป็นไปอย่างกว้างขวาง ถือเป็นอีกหนึ่งเทคโนโลยีที่ได้รับการพูดถึงและผลักดันในหลายวงการโดยเฉพาะกระแส Metaverse แต่ล่าสุดระบบนี้กำลังจะถูกนำมาใช้งานทางการแพทย์ในฐานะ Virtual hospital ที่อาจเป็นแนวทางแก้ปัญหาสาธารณสุขในปัจจุบัน
ที่ผ่านมาเทคโนโลยี Virtual reality หรือ VR หลายท่านอาจเข้าใจว่านี่เป็นเทคโนโลยีส่งเสริมความบันเทิงเป็นหลัก ทั้งจากการใช้งานของเครื่องเกมไปจนความนิยมช่วงหนึ่งของ Metaverse แต่อันที่จริงนี่เป็นเทคโนโลยีที่มีประโยชน์ในหลายด้าน ตั้งแต่ในฐานะสื่อการเรียนรู้ จำลองสถานที่ ไปจนจำลองเหตุการณ์เพื่อฝึกซ้อมสถานการณ์ต่างๆ
หนึ่งในแนวทางการใช้งานที่ได้รับความนิยมคือทางการแพทย์ VR ถือเป็นเทคโนโลยีที่นำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ตั้งแต่ใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ทางการแพทย์, ใช้ฝึกซ้อมผ่าตัดเสมือนจริง, ใช้ในการบำบัดอาการทางจิตของผู้ป่วย รวมถึงใช้บรรเทาความเจ็บปวดระหว่างการผ่าตัด
นอกจากที่กล่าวไปข้างต้นอีกหนึ่งแนวทางที่ได้รับการพูดถึงมากขึ้นคือ Virtual hospital ที่อาศัยประโยชน์จากเทคโนโลยีแก้ปัญหาเชิงโครงสร้างจากสาธารณสุข
Virtual hospital อีกระดับแห่งการแพทย์ทางไกล
Virtual hospital คือ บริการทางการแพทย์ที่อาศัยระบบออนไลน์ในการเชื่อมต่อระหว่างผู้ป่วยกับทีมแพทย์ เพื่อขอรับคำปรึกษาจากแพทย์ได้เหมือนกับผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล มีจุดเด่นที่ผู้ป่วยสามารถขอรับคำปรึกษาทางการแพทย์ได้โดยไม่จำเป็นต้องเดินทางมาโรงพยาบาลอีกต่อไป
ถึงตรงนี้หลายท่านอาจรู้สึกว่าแนวทางนี้ใกล้เคียงกับการแพทย์ทางไกล มีจุดเด่นในการช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยอาการผู้ป่วยโดยไม่ต้องพบหน้า ข้อมูลสุขภาพยังเชื่อมต่อเข้าสู่ฐานข้อมูลออนไลน์ที่สามารถเรียกดูได้ทุกเมื่ออีกทั้งยังมีทีมแพทย์พร้อมให้คำปรึกษา Virtual hospital จึงเหมือนเป็นอีกขั้นของการแพทย์ทางไกลที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
Virtual hospital ได้รับการพูดถึงอย่างแพร่หลายในช่วงเวลาแพร่ระบาดของโควิด เพื่อลดปัญหาความแออัดที่เกิดขึ้นในช่วงเวลนั้น แบ่งเบาจำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับบริการในโรงพยาบาล ลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายโรคที่อาจจะเกิดขึ้น โดยเฉพาะกับผู้สูงอายุและผู้มีโรคประจำตัวที่ถือเป็นกลุ่มเสี่ยง
เมื่อช่วงเวลาแพร่ระบาดผ่านพ้นทุกอย่างกลับสู่ภาวะปกติแต่ใช่ว่าทุกอย่างจะจบลง ไม่มีอะไรยืนยันว่าการแพร่ระบาดใหญ่จะไม่เกิดซ้ำ อีกทั้งวิกฤติทางสารธารณสุขไม่ได้จำกัดเพียงการระบาดของโควิด แต่สังคมผู้สูงอายุเองก็อีกปัญหาที่ทำให้แพทย์และโรงพยาบาลงานล้นมือจากการขยายตัวของจำนวนผู้ป่วย
ด้วยเหตุนี้จึงเริ่มมีการต่อยอดจากสิ่งที่เราวางรากฐานไว้ในช่วงเวลาแพร่ระบาด เพื่อลดระดับความแออัดของผู้ป่วยภายในโรงพยาบาล ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคแทรกซ้อน ช่วยผ่อนแรงให้แก่แพทย์ รวมถึงบรรเทาปัญหาที่กำลังเกิดขึ้นกับระบบสาธารณสุขทั่วโลก
จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่หลายประเทศเริ่มผลักดัน Virtual hospital ให้สามารถเข้าถึงได้ทุกที่ทุกเวลา
จุดเด่นและข้อจำกัดของ Virtual hospital
ตามที่กล่าวไปข้างต้นพื้นเพ Virtual hospital คล้ายกับการแพทย์ทางไกลมาก แม้การพัฒนาเทคโนโลยีจะช่วยให้การเข้าถึง เชื่อมโยง และเก็บรักษาข้อมูลทางการแพทย์สะดวกขึ้น อีกทั้งยังสามารถเห็นหน้าค่าตาระหว่างการพูดคุยสนทนาได้แล้วก็ตาม แต่ก็ยังมีข้อดี-ข้อเสียไม่ต่างจากเดิมนัก
จุดเด่นของ Virtual hospital คือการไม่จำเป็นต้องเดินทางไปโรงพยาบาล ผู้ป่วยสามารถพบและขอคำปรึกษาวินิจฉัยจากแพทย์ได้ทุกที่ ช่วยลดภาระให้แก่แพทย์ที่ให้คำปรึกษา อีกทั้งยังลดจำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับบริการในโรงพยาบาล แบ่งเบาภาระต่อระบบสาธารณสุขโดยรวม
ในส่วนคนไข้ที่ขอรับคำปรึกษา Virtual hospital จะช่วยให้ผู้ป่วยเข้ารับการตรวจวินิจฉัยได้ทุกที่ ไม่จำเป็นต้องเข้ารับบริการในโรงพยาบาลแบบที่ผ่านมา ช่วยประหยัดเวลา, พลังงาน, ความยุ่งยาก และค่าใช้จ่ายในการเดินทางของผู้ป่วย โดยเฉพาะผู้ป่วยพื้นที่ห่างไกลโรงพยาบาลใหญ่ที่จะมีโอกาสเข้าถึงการรักษามากยิ่งขึ้น ผู้ป่วยโรคเรื้อรังอาการคงที่ทั้งหลายซึ่งสามารถรอรับยาตามใบสั่งแพทย์ให้มาส่งถึงบ้าน และยังลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อน
อย่างไรก็ตามแม้เทคโนโลยีจะพัฒนาจนสามารถเข้าถึงข้อมูล วิเคราะห์ และทำได้หลายอย่างมากขึ้น การใช้งาน Virtual hospital ก็ยังมีข้อจำกัด เช่น กรณีเจ็บป่วยฉุกเฉินหรือต้องเข้ารับบริการหัตถการทางการแพทย์ ผู้ป่วยก็ยังจำเป็นต้องเข้ารับการตรวจที่สถานพยาบาลและรับการรักษาตามขั้นตอนเช่นเดิม
อีกหนึ่งข้อจำกัดของระบบคือผู้ใช้งานจำเป็นต้องมีความเชี่ยวชาญเทคโนโลยีพอสมควร เพื่อเข้าถึงและใช้งาน Virtual hospital ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งเป็นสิ่งที่ขัดแย้งกับกลุ่มผู้สูงอายุบางส่วนที่ขาดความรู้ความเข้าใจในส่วนนี้ หากต้องการนำระบบนี้มาแก้ปัญหาสังคมผู้สูงอายุจึงอาจทำได้ไม่ดีนัก
การใช้งาน Virtual hospital ในปัจจุบัน
ระบบ Virtual hospital ได้รับการวางรากฐานและใช้งานในหลายประเทศ ภายหลังช่วงเวลาการระบาดโควิดบีบให้หลายประเทศต้องใช้งานจนเริ่มเล็งเห็นประโยชน์ของระบบนี้ นำไปสู่การพัฒนาเพื่อรองรับการรักษาทันสมัยที่จะสามารถเข้าถึงผู้ป่วยได้ง่ายและกว้างขวางยิ่งขึ้น
ปัจจุบันระบบนี้เริ่มมีการใช้งานทั่วไปในหลายประเทศ ทั้ง Mercy Virtual Care Center ที่สามารถใช้ Virtual hospital ในการดูแลผู้ป่วยโรคปอด, โรคหัวใจ, โรคเบาหวาน และโรคไตเรื้อรังได้ ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าถึงการรักษาได้มากขึ้น ลดโอกาสที่ผู้ป่วยจะไม่ยอมเข้ารับการรักษาจนอาการหนัก อีกทั้งยังรองรับได้แม้แต่ผู้ป่วยอาการวิกฤติ(ICU)อีกด้วย
นอกจากนี้ สหราชอาณาจักร เองก็ไม่น้อยหน้า กับแนวคิดในการจัดตั้งสถานพยาบาล Hospital at home รองรับการดูแลผู้ป่วยหลากหลายรูปแบบ นอกจากติดตามอาการผู้ป่วยที่บ้าน ยังรองรับการติดตามอาการทารก, ผู้สูงอายุ, ผู้ป่วยจิตเวช ไปจนผู้ป่วยหลังการผ่าตัด
อีกหนึ่งประเทศที่พัฒนา Virtual hospital เช่นกันคือ ซาอุดีอาระเบีย กับระบบ SEHA Virtual Hospital ที่มีเป้าหมายในการนำเอาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์แบบ Chatbot เข้ามาสนับสนุนการทำงาน โดยเจ้าหน้าที่การแพทย์จะปรากฏออกมาในลักษณะอวาตาร์เสมือนจริง เพื่อลดเวลาการพักฟื้นหลังการรักษาในโรงพยาบาลลง 40%
แน่นอนว่าไม่ได้หมดเท่านี้หลายประเทศเองก็เริ่มพัฒนา Virtual Hospital ขึ้นมาแล้วเช่นกัน ไม่เว้นแม้แต่ในประเทศไทยก็มีสถานพยาบาลหลายแห่งเริ่มรองรับ เช่น โรงพยาบาลสมิติเวช และ โรงพยาบาลราชวิถี ไปจนโรงพยาบาลสังกัดกรมการแพทย์หลายแห่งเองก็เริ่มได้รับการผลักดันจากกระทรวงสาธารณสุขแล้วเช่นกัน
ที่เหลือคงต้องรอดูต่อไปว่า Virtual Hospital จะช่วยแก้ปัญหาระบบสาธารณสุขได้แค่ไหน
ที่มา
https://www.posttoday.com/post-next/innovation/1771
https://www.namd.org/virtual_hospital.html
https://www.healthcareitnews.com/news/mercy-virtual-care-center-deep-dive-virtual-hospital
https://www.namd.org/virtual_hospital.html
https://ictandhealth.com/news/saudi-arabia-brings-worlds-first-virtual-hospital-to-life/
https://www.thecoverage.info/news/content/6056