7 เหตุผลที่ “เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์” เกิดยากในบางประเทศ?

ในยุคที่เมืองทั่วโลกกำลังพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านเศรษฐกิจ การท่องเที่ยว และวัฒนธรรมเพื่อดึงดูดนักลงทุนและนักท่องเที่ยวจากต่างชาติ หนึ่งในโมเดลที่หลายประเทศให้ความสนใจคือการพัฒนา เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ (Entertainment Complex) ซึ่งเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ที่รวมศูนย์ความบันเทิงต่าง ๆ เข้าไว้ด้วยกัน เช่น คาสิโน ศูนย์ประชุม ห้างสรรพสินค้า โรงแรม สวนสนุก พิพิธภัณฑ์ และพื้นที่แสดงศิลปวัฒนธรรม

 

ประเทศที่ประสบความสำเร็จอย่างล้นหลามในโมเดลนี้ ได้แก่ สิงคโปร์ มาเก๊า ลาสเวกัส และดูไบ ที่สามารถเปลี่ยน Entertainment Complex ให้กลายเป็น "เครื่องจักรทางเศรษฐกิจ" ที่สามารถสร้างงาน ดึงดูดเม็ดเงิน และสร้างภาพลักษณ์ระดับโลกได้สำเร็จ แต่ในขณะเดียวกัน ก็มีหลายประเทศ—รวมถึงประเทศไทย—ที่ยังไม่สามารถทำให้โมเดลนี้เกิดขึ้นได้จริง

 

โพสต์ทูเดย์จะพาคุณไปเจาะลึก 7 เหตุผลหลัก ที่ทำให้ “เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์” ยังเกิดขึ้นได้ยากในบางประเทศ

 

1. ข้อจำกัดทางกฎหมาย โดยเฉพาะเรื่อง “คาสิโน”

หัวใจสำคัญของ Entertainment Complex ในหลายประเทศคือ “คาสิโน” เพราะสามารถสร้างรายได้อย่างรวดเร็วและมากมาย (คิดเป็นสัดส่วนราว 80% ของรายได้ทั้งหมด) ทั้งจากนักท่องเที่ยวต่างชาติ นักลงทุน และผู้ประกอบการภายในพื้นที่ แต่ในหลายประเทศรวมถึงไทย การพนันยังถือเป็นสิ่งผิดกฎหมาย (หรือมีข้อจำกัดเข้มงวด)

 

ประเทศไทยมีกฎหมายห้ามเล่นการพนันมานานนับศตวรรษ โดยมีเพียงสลากกินแบ่งรัฐบาลและการพนันบางประเภทที่ได้รับการยกเว้น ดังนั้น การจะเปิดพื้นที่ที่มีคาสิโนเป็นองค์ประกอบหลัก ต้องผ่านการแก้ไขกฎหมายหรือออกกฎหมายใหม่ ซึ่งเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและอาจเผชิญกับแรงต้านมหาศาล

 

2. ค่านิยมทางศีลธรรมและศาสนาในสังคม

ในหลายประเทศ โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ค่านิยมทางศีลธรรมและศาสนาเป็นสิ่งที่ฝังรากลึกในสังคม เช่น พุทธศาสนาในประเทศไทย หรืออิสลามในมาเลเซียและอินโดนีเซีย ซึ่งมีบทบาทในการกำหนดทัศนคติของผู้คนต่อกิจกรรมบางอย่าง โดยเฉพาะ “การพนัน”

 

แม้จะมีความพยายามชี้ให้เห็นถึงมิติด้านเศรษฐกิจที่คาสิโนสามารถนำมาได้ แต่กลุ่มอนุรักษนิยมและผู้นำทางศาสนามักมองว่า นี่คือการบั่นทอนศีลธรรม และอาจส่งผลร้ายต่อครอบครัว เยาวชน และสังคมในระยะยาว จึงไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะได้รับการสนับสนุนจากประชาชนอย่างกว้างขวาง

 

3. แรงต้านจากสังคมและการเมือง

นอกจากมิติด้านศีลธรรมแล้ว แรงต้านจากภาคประชาชน องค์กรพัฒนาเอกชน (NGOs) และฝ่ายการเมืองบางกลุ่มก็เป็นอีกหนึ่งอุปสรรคสำคัญ เพราะมีความกังวลว่า การเปิด Entertainment Complex ที่มีคาสิโนรวมอยู่ จะนำไปสู่ปัญหาสังคมอื่น ๆ ตามมา เช่น หนี้พนัน การเสพติด การฟอกเงิน การคอร์รัปชัน ไปจนถึงการค้าประเวณีช

 

นอกจากนี้ ฝ่ายการเมืองบางฝ่ายอาจมองว่า การสนับสนุนโครงการเช่นนี้เป็น “การเล่นกับไฟ” ที่อาจทำให้สูญเสียฐานเสียงทางการเมืองโดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุหรือประชากรในชนบท

 

4. ความเปราะบางของโครงสร้างราชการ

ในหลายประเทศที่ยังมีระบบราชการแบบรวมศูนย์และขั้นตอนการอนุมัติซับซ้อน การผลักดันโครงการขนาดใหญ่ เช่น Entertainment Complex ต้องเผชิญกับอุปสรรคเชิงโครงสร้างอย่างมาก ทั้งในเรื่องของ การอนุมัติงบประมาณ การเวนคืนที่ดิน การจัดสรรสิทธิประโยชน์ทางภาษี และการกำกับดูแลกิจกรรมเสี่ยงต่างๆ บ่อยครั้งที่โครงการล่าช้า หยุดชะงัก หรือเผชิญกับข้อกล่าวหาเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อนจนต้องพับแผนไปในที่สุด

 

5. ผลกระทบต่อชุมชนท้องถิ่นและความเหลื่อมล้ำ

แม้ Entertainment Complex จะสร้างงานและกระตุ้นเศรษฐกิจได้จริง แต่ก็มีความเสี่ยงที่จะสร้างความเหลื่อมล้ำ ให้กับชุมชนดั้งเดิมโดยรอบ เช่น ราคาที่ดินและค่าครองชีพที่สูงขึ้น การเวนคืนพื้นที่เพื่อการพัฒนา การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตชุมชนอย่างรวดเร็ว

 

ในบางกรณี ชุมชนอาจกลายเป็น "ผู้เสียสละ" โดยไม่ได้รับประโยชน์จากการพัฒนาเท่าที่ควร ทำให้เกิดการประท้วง คัดค้าน หรือแม้กระทั่งการฟ้องร้องจากภาคประชาชน

 

6. ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจและการเมือง

นักลงทุนรายใหญ่ โดยเฉพาะกลุ่มทุนระหว่างประเทศ จะไม่เสี่ยงลงทุนในโครงการ Entertainment Complex หากประเทศนั้นมีความเสี่ยงสูงในเรื่องเหล่านี้ เช่น

- การเปลี่ยนแปลงนโยบายอย่างกะทันหัน

- การเปลี่ยนรัฐบาลหรือแนวทางการบริหารประเทศบ่อยครั้ง

- ปัญหาคอร์รัปชัน

- การคุ้มครองทรัพย์สินทางธุรกิจที่อ่อนแอ

 

ความไม่แน่นอนเหล่านี้ส่งผลต่อความเชื่อมั่นในการลงทุน และอาจทำให้เม็ดเงินไหลไปสู่ประเทศที่มีเสถียรภาพมากกว่า เช่น สิงคโปร์ เวียดนาม หรือแม้แต่สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

 

7. ขาดวิสัยทัศน์แบบองค์รวม

Entertainment Complex ที่ประสบความสำเร็จในระดับโลกมักไม่ใช่แค่ “โครงการสร้างคาสิโน” แต่เป็นการวางแผนเมืองและเศรษฐกิจระดับชาติ ที่เชื่อมโยงไปถึง ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น อุตสาหกรรมท่องเที่ยว เทคโนโลยีและการศึกษา การส่งเสริม Soft Power และความคิดสร้างสรรค์

 

หากประเทศใดมอง Entertainment Complex แค่ในมุมของการพนันหรือโครงสร้างพื้นฐานเพียงอย่างเดียว โดยไม่เชื่อมโยงกับแผนการพัฒนาชาติในระยะยาว ก็ยากที่จะได้รับการสนับสนุนทั้งจากภาครัฐ เอกชน และประชาชน

 

ทำได้ไหม? ทำได้…แต่ต้อง “เปลี่ยนทั้งระบบ”

Entertainment Complex ไม่ใช่เรื่องไกลตัวสำหรับประเทศที่ต้องการกระตุ้นเศรษฐกิจ เพิ่มรายได้จากนักท่องเที่ยว และสร้างงานใหม่ในระดับประเทศ แต่มันจะไม่สามารถเกิดขึ้นได้ หากยังมีอุปสรรค 7 ข้อข้างต้นที่ไม่ได้รับการจัดการอย่างจริงจัง

 

คำถามไม่ได้อยู่ที่ว่า “จะสร้าง Entertainment Complex ได้ไหม?”
แต่อยู่ที่ว่า “ประเทศนั้นๆ พร้อมจะเปลี่ยนระบบนิเวศด้านกฎหมาย สังคม การเมือง และเศรษฐกิจ เพื่อรองรับมันแล้วหรือยัง?”