พลาสติกมากกว่าปลา สัญญาณเตือนจากวันสิ่งแวดล้อมโลก2025
ในวันสิ่งแวดล้อมโลกปี 2025 มีธีมว่า “ยุติมลพิษจากพลาสติก” (Ending Plastic Pollution) มีการคาดการณ์ว่า หากไม่มีการดำเนินการอย่างจริงจัง ภายในปี 2050 ปริมาณพลาสติกในมหาสมุทรอาจมีน้ำหนักมากกว่าปลา!
KEY
POINTS
- พลาสติกมากกว่าปลา สัญญาณเตือนจากวันสิ่งแวดล้อมโลก และความจริงที่เราต้องเผชิญ
- องค์การสหประชาชาติ (UNEP) รายงานว่า มีขยะพลาสติกไหลลงทะเลมากกว่า 8 ล้านตันต่อปี รวมแล้วมหาสมุทรทั่วโลกอาจมีพลาสติกสะสมแล้วกว่า 150 ล้านตัน
- ประเทศไทยอยู่ในกลุ่ม 5 ประเทศที่มีการทิ้งขยะพลาสติกลงทะเลมากที่สุดในโลก โดยมีการใช้ถุงพลาสติกมากถึง 45,000 ล้านใบต่อปี
“หากเรายังคงผลิตและทิ้งพลาสติกในอัตราเช่นปัจจุบัน ภายในปี 2050 มหาสมุทรของเราจะมีน้ำหนักของพลาสติกมากกว่าปลา”
นี่คือคำเตือนที่ฟังดูเหลือเชื่อ แต่มีข้อมูลรองรับจากรายงานของ World Economic Forum (WEF) และ Ellen MacArthur Foundation ในปี 2016 ซึ่งกลายเป็นหนึ่งในคำเตือนที่ชัดเจนที่สุดเกี่ยวกับวิกฤตขยะพลาสติกระดับโลก
ในวันสิ่งแวดล้อมโลกปี 2025 มีธีมว่า “ยุติมลพิษจากพลาสติก” (Ending Plastic Pollution) องค์การสหประชาชาติ (UN) และองค์กรสิ่งแวดล้อมทั่วโลกได้แสดงความกังวลอย่างยิ่งเกี่ยวกับปัญหาพลาสติกในทะเล โดยมีการคาดการณ์ว่า หากไม่มีการดำเนินการอย่างจริงจัง ภายในปี 2050 ปริมาณพลาสติกในมหาสมุทรอาจมีน้ำหนักมากกว่าปลาจริงๆ
พลาสติกมากกว่าปลา สัญญาณเตือนจากวันสิ่งแวดล้อมโลก และความจริงที่เราต้องเผชิญ
ต้นกำเนิดของวิกฤต พลาสติกผลิตง่าย ใช้สะดวก และทิ้งได้โดยไม่คิด
พลาสติกเป็นวัสดุที่เปลี่ยนโลก แข็งแรง เบา ต้นทุนต่ำ และทนทานจนย่อยสลายแทบไม่ได้ ด้วยเหตุนี้จึงถูกใช้แพร่หลายอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในรูปแบบ “พลาสติกใช้ครั้งเดียว” เช่น ถุงพลาสติก หลอด แก้ว และบรรจุภัณฑ์อาหาร
• ในปี 2024 โลกผลิตพลาสติกมากกว่า 430 ล้านตันต่อปี
• ประมาณ สองในสามของพลาสติกเหล่านี้เป็นพลาสติกใช้แล้วทิ้ง
• พลาสติกเพียง 9% ถูกรีไซเคิล อย่างเหมาะสม
ส่วนที่เหลือถูกฝังกลบ เผาทำลาย หรือหลุดรอดสู่สิ่งแวดล้อม ซึ่งจำนวนมากไหลลงสู่แม่น้ำและทะเล
เมื่อทะเลกลายเป็นถังขยะพลาสติก
องค์การสหประชาชาติ (UNEP) รายงานว่า มีขยะพลาสติกไหลลงทะเลมากกว่า 8 ล้านตันต่อปี รวมแล้วมหาสมุทรทั่วโลกอาจมีพลาสติกสะสมแล้วกว่า 150 ล้านตัน โดยขยะเหล่านี้ไม่ได้หายไปไหน แต่จะแตกตัวเป็นไมโครพลาสติกและนาโนพลาสติก ที่ตกค้างในระบบนิเวศเป็นเวลาหลายร้อยปี
สัตว์ทะเลนับพันสายพันธุ์ตกเป็นเหยื่อของพลาสติก
เต่าทะเลและวาฬจำนวนมากถูกพบว่ามีถุงพลาสติกในกระเพาะ นกทะเลตายจากการกินฝาขวดหรือเศษโฟม อวนและแหร้างที่หลุดลอยกลายเป็น “เครื่องมือสังหาร” ใต้น้ำ
และไม่ใช่แค่สัตว์... พลาสติกยังย้อนกลับมาสู่มนุษย์ในรูปแบบไมโครพลาสติกที่พบใน น้ำดื่ม อาหารทะเล เกลือ และแม้กระทั่ง กระแสเลือดของเรา
ข้อมูลจาก WEF และ Ellen MacArthur Foundation คำเตือนที่ไม่ควรเมิน
รายงานจาก WEF และ Ellen MacArthur Foundation ปี 2016 ชี้ให้เห็นว่า
- หากแนวโน้มปัจจุบันยังดำเนินต่อไป ภายในปี 2050 จะมีพลาสติกในทะเล (โดยน้ำหนัก) มากกว่าปลา
- มีการประเมินว่า 95% ของบรรจุภัณฑ์พลาสติก สูญเสียมูลค่าหลังใช้ครั้งเดียว
- รายงานเสนอแนวทางการเปลี่ยนผ่านสู่ เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) เพื่อปิดวงจรของพลาสติก
ข้อเสนอของรายงานยังรวมถึง การออกแบบผลิตภัณฑ์ให้สามารถนำกลับมาใช้ใหม่หรือรีไซเคิลได้จริง สร้างแรงจูงใจทางเศรษฐกิจในการลดการใช้พลาสติกบริสุทธิ์ และการลงทุนในนวัตกรรมวัสดุที่ย่อยสลายได้ หรือวัสดุทางเลือก
ประเทศไทยในสมรภูมิพลาสติก
ประเทศไทยอยู่ในกลุ่ม 5 ประเทศที่มีการทิ้งขยะพลาสติกลงทะเลมากที่สุดในโลก โดยมีการใช้ถุงพลาสติกมากถึง 45,000 ล้านใบต่อปี
แม้รัฐบาลจะพยายามรณรงค์ เช่น
- โครงการงดใช้ถุงพลาสติกในห้างสรรพสินค้า
- แผนยุทธศาสตร์จัดการขยะ 20 ปี
แต่ความสำเร็จยังอยู่ในระดับที่น่ากังวล เนื่องจาก - ระบบคัดแยกขยะยังไม่ทั่วถึง
- ขาดแรงจูงใจในการรีไซเคิล
- พลาสติกทางการเกษตรและ SME ยังไม่ได้รับการควบคุมอย่างจริงจัง