จับตา กทม. เดินหน้าแก้ พ.ร.บ. กรุงเทพฯ ปลดล็อกอำนาจ รับฟังประชาชน!

กรุงเทพมหานครเดินหน้าปรับปรุง พ.ร.บ. ครั้งใหญ่ ปลดล็อกอำนาจ เพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชน

เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2568 นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร พร้อมคณะผู้บริหาร ให้การต้อนรับคณะอนุกรรมาธิการศึกษาและจัดทำข้อเสนอในการยกระดับการบริหารราชการกรุงเทพมหานคร จากคณะกรรมาธิการการพัฒนาการเมือง การสื่อสารมวลชน และการมีส่วนร่วมของประชาชน สภาผู้แทนราษฎร ณ ห้องนพรัตน์ ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร (เสาชิงช้า) เขตพระนคร โดยมี นายพริษฐ์ วัชรสินธุ ส.ส.บัญชีรายชื่อ และโฆษกพรรคประชาชน ในฐานะประธานคณะกรรมาธิการฯ เป็นผู้นำคณะเข้าพบ

 

การหารือในครั้งนี้มีจุดประสงค์หลักเพื่อยกระดับการบริหารราชการกรุงเทพมหานคร (กทม.) ให้ตอบโจทย์ประชาชนได้ดียิ่งขึ้น ผ่านการปรับปรุงพระราชบัญญัติกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ซึ่งใช้งานมาเป็นเวลากว่า 40 ปีแล้ว และไม่สอดคล้องกับบริบทของเมืองหลวงในปัจจุบัน

 

นายพริษฐ์กล่าวว่า "แม้ว่าชาวกรุงเทพฯ จะสามารถเลือกผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครได้โดยตรง แต่จะเห็นว่าหลายปัญหาที่ชาวกรุงเทพฯ เผชิญอยู่คือ ปัจจุบันผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครที่มาจากการเลือกตั้งอาจไม่มีอำนาจในการแก้ไข เช่น เรื่องระบบขนส่งสาธารณะ จราจร สาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานบางส่วน"

 

ภูมิหลัง: พ.ร.บ. กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528

พระราชบัญญัติกรุงเทพมหานครฉบับปัจจุบันมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2528 เพื่อกำหนดโครงสร้างการบริหารราชการของกรุงเทพฯ ซึ่งเป็น “องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ” โดยมีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครมาจากการเลือกตั้งโดยตรง อย่างไรก็ตาม แม้ผู้ว่าฯ จะได้รับความไว้วางใจจากประชาชน แต่กลับมีข้อจำกัดในอำนาจหน้าที่หลายด้าน โดยเฉพาะด้านการจัดการระบบขนส่ง จราจร และโครงสร้างพื้นฐานที่ยังคงต้องพึ่งพาหน่วยงานจากส่วนกลาง จึงนำไปสู่ข้อเสนอการปรับปรุง พ.ร.บ. ดังกล่าว

 

 

3 แนวทางปรับปรุง พ.ร.บ. เพื่อยกระดับ กทม.

นายพริษฐ์ ระบุว่า คณะกรรมาธิการฯ ได้ศึกษาประเด็นนี้อย่างต่อเนื่องตั้งแต่กลางปี 2567 และได้จัดทำข้อเสนอที่ครอบคลุมใน 3 หมวดหลัก ดังนี้:

1.ปลดล็อกอำนาจ กทม.
เพิ่มอำนาจให้ กทม. มีความสามารถในการบริหารจัดการปัญหาของเมืองหลวงอย่างแท้จริง เช่น อำนาจในการจัดบริการสาธารณะ การจัดเก็บรายได้เพิ่มเติมโดยไม่ต้องรอส่วนกลาง และการบริหารงานบุคลากรอย่างมีประสิทธิภาพ

 

2.ปรับโครงสร้างการปกครองให้ใกล้ชิดประชาชนมากขึ้น
เสนอให้มีโครงสร้างการปกครอง 2 ชั้น ได้แก่

• ชั้นบน: ระดับมหานครที่มีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และสมาชิกสภากรุงเทพมหานคร (ส.ก.) จากการเลือกตั้ง
• ชั้นล่าง: เขตหรือกลุ่มเขตที่มีผู้บริหารและสภาท้องถิ่นของตนเอง ซึ่งมาจากการเลือกตั้งเช่นกัน เพื่อกระจายอำนาจและทำให้การแก้ปัญหาเป็นไปอย่างรวดเร็วและตรงจุด

 

3.เพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชน
เปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติผ่านช่องทางออนไลน์ เสนอการทำประชามติ และตรวจสอบการทำงานของ กทม. ได้มากขึ้น เช่น การเปิดเผยข้อมูลงบประมาณอย่างโปร่งใส และเปิดรับฟังข้อเสนอแนะจากประชาชนในการจัดทำงบประมาณประจำปี

 

 

แนวทางเดินหน้าการแก้ไข พ.ร.บ.

นายพริษฐ์ กล่าวเพิ่มเติมว่า แนวทางในการเสนอร่าง พ.ร.บ. แก้ไขจะแบ่งเป็น 2 ช่องทางเดินหน้าแบบคู่ขนาน คือ

• ฝ่ายนิติบัญญัติ: คณะกรรมาธิการจะจัดทำรายงานข้อเสนอฉบับสมบูรณ์เสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรภายในเดือนกรกฎาคม–สิงหาคมนี้ เพื่อให้พรรคการเมืองหรือ ส.ส. เสนอร่างเข้าสู่การพิจารณา
• ฝ่ายบริหาร: กทม. สามารถจัดทำร่างของตนเองเพื่อเสนอผ่านกระทรวงมหาดไทยต่อคณะรัฐมนตรี (ครม.) ซึ่งหากมีร่างจากฝ่ายบริหารเสนอควบคู่ จะช่วยให้กระบวนการพิจารณาเป็นไปอย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น และมีโอกาสสูงที่จะเห็นร่าง พ.ร.บ. ฉบับใหม่ทันสภาชุดปัจจุบัน

 

ผู้ว่าฯ ชัชชาติ เห็นพ้อง "ถึงเวลาต้องปรับโครงสร้างกรุงเทพฯ"

 

ด้าน ผู้ว่าฯ ชัชชาติ กล่าวว่า พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ของกรุงเทพมหานคร พื้นฐานหลักมาจากปี 2528 ปัจจุบันบริบทเปลี่ยนแปลงไปมากแล้ว สิ่งที่คณะกรรมาธิการมีความเห็นส่วนใหญ่ก็คล้ายคลึงกัน มีการให้ความเห็นไปหลายประเด็น เชื่อว่าเป็นสิ่งที่ดี หัวใจสำคัญคือทำอย่างไรให้การบริหารเมืองมีประสิทธิภาพมากขึ้น กรุงเทพมหานครอาจจะมีทรัพยากรจำกัด ทำอย่างไรจะเป็นการตอบโจทย์ประชาชนอย่างแท้จริงและมีประสิทธิภาพ

 

หลายข้อมีความเห็นตรงกัน เช่น การแบ่งเมืองเป็น 2 ชั้น เพื่อให้มีความใกล้ชิดกับประชาชนมากขึ้น ซึ่งมหานครทั่วโลกก็เป็นแบบนั้น ในแง่ของการปรับปรุงอำนาจ เช่น การจราจร กทม. ดูเฉพาะฟุตบาท ส่วนบนถนนเป็นของตำรวจ ทำให้การจัดการบางทีไม่มีประสิทธิภาพ คิดว่าจะต้องมีการคุยกันอีก

 

และ กทม. จะต้องประกอบร่าง พ.ร.บ. นำเสนอกระทรวงมหาดไทยคู่ขนานไปด้วย เผื่อจะเร่งรัดให้รัฐบาลเห็นความสำคัญและนำไปสู่ร่างของคณะรัฐมนตรี (ครม.) ซึ่งจะทำให้กระบวนการรวดเร็วขึ้น