City Design: “ราชประสงค์โมเดล & ย่านนวัตกรรมปทุมวัน” ความสำคัญที่ไม่ธรรมดา
ราชสงค์ เป็นย่านที่ถูกเรียกว่าเป็น CBD หรือ Central Business District ซึ่งเป็นย่านศูนย์กลางธุรกิจของกรุงเทพมหานครมายาวนาน นับตั้งแต่ปี 2525 เมื่อกลุ่มบริษัท วังเพ็ชรบูรณ์ ของนายอุเทน เตชะไพบูลย์ เข้ามาประมูลที่ดินบริเวณนั้น จำนวน 75 ไร่ และก่อตั้งศูนย์การค้าเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ ขึ้นในปี พ.ศ. 2532 ในเวลาต่อมา ในปี พ.ศ. 2545 บริษัท เซ็นทรัลพัฒนา จำกัด (มหาชน) จึงได้เข้ามาเทคโอเวอร์กิจการต่อและบูรณะซ่อมแซม จนเกิดเป็นห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล เวิลด์ พลาซา และภายหลังตัดคําพลาซาออกเหลือเพียง เซ็นทรัลเวิลด์ เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550 ศูนย์การค้าเกษรอัมรินทร์ เปิดบริการเมื่อ พ.ศ. 2528 เกษรวิลเลจเปิดทำการตั้งแต่ พ.ศ. 2537 และอาคารมณียาเซ็นเตอร์เปิดทำการเมื่อปี 2531
ปัจจุบันเป็นส่วนสำคัญของการสร้าง Smart City ของกรุงเทพฯ ชั้นใน และมีโครงการต่างๆ เกิดขึ้นมากมายทั้งในส่วนของราชการและเอกชน
ราชประสงค์โมเดล เป็นโครงการนำร่องตามนโยบายของ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี เพื่อยกระดับและปรับภาพลักษณ์การท่องเที่ยว โดยบูรณการร่วมกันหลายหน่วยงาน อาทิ กรุงเทพมหานคร กองบัญชาการตำรวจนครบาล กองบังคับการตำรวจจราจร กรมการขนส่งทางบก กรมการท่องเที่ยว สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค และสมาคมผู้ประกอบวิสาหกิจในย่านราชประสงค์
จุดประสงค์เพื่อการบูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน ในการจัดระเบียบการจราจร ยกระดับการรักษาความปลอดภัย และสร้างความมั่นใจให้นักท่องเที่ยวในพื้นที่ถนนราชดำริ ณ บริเวณศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ เขตปทุมวัน
กรุงเทพมหานครได้นำระบบเทคโนโลยีกล้อง AI มาใช้ เพื่อช่วยตรวจจับผู้กระทำผิดกฎจราจร คือ จอดในที่ห้ามจอด โดยเฉพาะรถรับจ้างสาธารณะ
แนวทางการพัฒนาย่านนวัตกรรมปทุมวัน
ข้อมูลจาก สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ หรือ NIA ระบุว่า ย่านนวัตกรรมปทุมวันในด้านกายภาพ คือการออกแบบเมืองและสิ่งแวดล้อมของโครงการต่าง ๆในย่านย่อย ให้มีความเชื่อมโยงในเชิงพื้นที่และเชิงเวลา ทั้งนี้แนวคิดของการออกแบบเมืองจะเกิดการผสมผสานกันระหว่างการสร้างย่าน (Place Making) และแผนกำหนดการ ในการพัฒนาโครงการต่าง ๆ โดยแบ่งกรอบ ในการพัฒนาออกเป็นระยะสั้น (5 ปี) ระยะกลาง (10 ปี) และระยะยาว (20 ปี)
ระยะสั้น
การเชื่อมต่อของย่านราชประสงค์กับย่าน Create LAB เชื่อมโยงพื้นที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยผ่านพื้นที่การค้าบริเวณสยามสแควร์และสยามพารากอนไปสู่ย่านราชประสงค์ รวมถึงการเชื่อมต่อพื้นที่อื่น ๆ ในย่านในรูปแบบของทางเดินเท้า และทางเดินใต้ดินเชื่อมต่อสถานนีสามย่าน-สีลม-ลุมพินี เชื่อมต่อโครงการอสังหาริมทรัพย์ขนาดใหญ่ ได้แก่ สามย่านมิตรทาวน์ จามจุรีสแควร์ โครงการพัฒนาพื้นที่เดิมของโรงแรมดุสิตธานี และ One Bangkok
ระยะกลาง
เมื่อการดำเนินโครงการ Chula Smart City สำเร็จไปบางส่วนและโครงข่ายของระบบขนส่งมวลชนจะมีพื้นที่ครอบคลุมพื้นที่กรุงเทพมหานครมากขึ้น รวมถึงบทบาทของถนนพระราม 4 ในฐานะ Innovation Avenue จะมีความสำคัญมากขึ้น
ระยะยาว
ย่านต่าง ๆ ในปทุมวันจะมีความชัดเจนในบทบาท ในการพัฒนาที่ชัดเจน โครงการขนาดใหญ่ต่าง ๆ ในพื้นที่มีการดำเนินการที่เสร็จสมบูรณ์ รวมถึงการพัฒนาของเอกชนรายย่อยที่มีทิศทางในการพัฒนาสอดคล้องกับการพัฒนาระบบนิเวศนวัตกรรมของย่านย่านนวัตกรรมปทุมวันในด้านการบริหารจัดการ คือ การพัฒนาเครือข่ายของนวัตกร นักลงทุน เจ้าของพื้นที่และผู้ประกอบการในพื้นที่ โดยจุฬาลงกรณ์ในฐานะสถาบันการศึกษาและวิจัย รวมถึงเป็นเจ้าของที่ดินจะมีบทบาทสำคัญในการพัฒนานวัตกรรม รวมถึงบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาย่านนวัตกรรม
บทบาทสำคัญของพื้นที่ "ย่านราชประสงค์"
บริเวณพื้นที่สี่แยกราชประสงค์ประกอบด้วยศูนย์การค้าและพื้นที่พาณิชยกรรมมากมาย โดยในปัจจุบันมีโครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานจากการร่วมมือกันของเครือข่ายประชาสังคม และเอกชนในพื้นที่ (สมาคมผู้ประกอบการวิสาหกิจในย่านราชประสงค์ RSTA) ซึ่งมีโครงการพัฒนาทางเดินลอยฟ้า Ratchaprasong-Walk (R-Walk) ซึ่งถือเป็นสินทรัพย์ทางเศรษฐกิจ (Economic Assets) ที่สำคัญของพื้นที่ มีการเสนอการพัฒนาร่วมกัน
นอกจากนี้สินทรัพย์เครือข่าย (Networking Assets) ของพื้นที่นั้น ภาคเอกชนได้มีการดำเนินการไปแล้วแต่ต้องประสานกับมหาวิทยาลัยเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่มีประสิทธิภาพในอนาคต โดยรายละเอียดในการเป็น ย่านนวัตกรรม และย่านพาณิชยกรรมรูปแบบใหม่ คือ การมีพื้นที่สำหรับเปิดตัวสินค้า และทดลองสินค้า ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของพื้นที่เดิมซึ่งเน้นไปที่พื้นที่สำหรับขายสินค้าให้กลายเป็นพื้นที่สำหรับทดลองและจัดแสดงสินค้า
Smart Districts
ย่านอัจฉริยะ (Smart districts) ย่านนี้จะขับเคลื่อน โดยระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและระบบการสื่อสารบนโครงข่ายอิเล็กทรอนิกส์ เป็นย่านที่มีขอบเขตของพื้นที่และประชากรที่คาดเคลื่อนจากพื้นที่ย่านในโลกแห่งความเป็นจริง พัฒนาความเป็นทันสมัยในการค้าและพาณิชยกรรม เกิดเป็นความสะดวกสบายในการการค้าใช้เทคโนโลยีและสื่อสารสนเทศให้เป็นสื่อกลางระหว่างผู้ค้าและผู้ซื้อ และระหว่างผู้ค้าด้วยกันเอง
การร่วมกลุ่มความร่วมมือทางการค้า
บริเวณย่านราชประสงค์มีจำนวนพื้นที่พาณิชยกรรมเป็นจำนวนมาก เกิดการร่วมมือกันเป็นองค์กร สมาคมผู้ประกอบวิสาหกิจใน ย่านราชประสงค์ (RSTA) เพื่อการสนับสนุนความเป็นย่านการค้าที่เข้มแข็ง ส่งเสริมการเป็นย่านพาณิชยกรรมและพื้นที่สำนักงานเพื่อตอบโจทย์การใช้ชีวิตได้อย่างครบครัน จะช่วยเข้ามาเติมเต็มทัศนียภาพของย่านราชประสงค์-ย่านราชดำริ และที่แห่งนี้จะเป็นแลนด์มาร์คแห่งใหม่ ที่พร้อมสร้างสีสันและเติมเต็มความสมบูรณ์แบบให้คนกรุงเทพมหานครและเพื่อเป็นความภาคภูมิใจให้กับคนไทยในรุ่นนี้และรุ่นต่อ ๆ ไป
ground zero
คือการใช้งานพื้นที่ในอาคารส่วนใหญ่ บนชั้นลอยหรือชั้น 2 อันเนื่องมาจากอุปสรรคบนระดับพื้นที่ไม่ เอื้อต่อการใช้งาน ซึ่งพบว่าบริเวณย่านราชประสงค์ มีพื้นที่ส่วนใหญ่ใช้ประโยชน์ภายในอาคารและสามารถเข้าถึงโดยจากชั้น 2 ด้วยทางเดินลอยฟ้า เกิดเป็นระบบโครงข่ายการเชื่อมต่อภ่ายในอาคารอย่างเป็นระบบ สนับสนุนให้เกิดการเปลี่ยนผ่านของการค้าและการบริการด้วยนวัตกรรมบนทางเชื่อมเกิดเป็น ระเบียงทางเศรษฐกิจการค้าและการบริการ เชื่อมต่อเข้ากับการค้าโดยรอบไม่ว่าจะเป็น ย่านสยามสแควร์ เป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ย่านประตู้น้ำ เป็นศูนย์กลางการค้าส่งเสื้อผ้าและแฟชั่น และย่านชิดลม เป็นพื้นที่สนับสนุนทางธุรกิจ
ปัจจุบัน
จากข้อมูลเมื่อ พ.ศ. 2561 ย่านราชประสงค์มีห้องพักโรงแรมระดับ 5 ดาว กว่า 4,000 ห้อง พื้นที่ช้อปปิ้งรวม 884,200 ตารางเมตร ร้านค้าภายในย่าน 5,500 ร้านค้า และอาคารสำนักงาน 169,000 ตารางเมตร
พ.ศ. 2566 เปิดสวนปทุมวนานุรักษ์ที่เคยเป็นที่ตั้งของชุมชนโรงปูน มีบ้านมากกว่า 1,000 หลังคา ตั้งอยู่บนเนื้อที่ 40 ไร่ ในปี 2558 สำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ได้มีการปรับปรุงและพัฒนาให้เป็นสาธารณะ ส่วนดังกล่าวสร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2561 แต่ไม่สามารถเปิดใช้งานได้ เนื่องจากยังมีบ้านจำนวน 3 หลังที่ยังไม่ได้ย้ายออกจากพื้นที่
ในปี 2567 เกษรอัมรินทร์ ได้เปิดตัว คาเฟ่หลุยส์วิตอง LV the palace
“ราชประสงค์” ศูนย์รวมเศรษฐกิจและนักท่องเที่ยวต่างชาติ
- “ราชประสงค์ 8 องค์เทพ” ตรงสี่แยกราชประสงค์คือศูนย์รวมเทวสถานของมหาเทพอันศักดิ์สิทธิ์ถึง 8 องค์ไว้ในบริเวณเดียวกัน ส่วนใหญ่เป็นเทพเจ้าในศาสนาฮินดูทั้งสิ้น
- แลนด์มาร์ค จุดสนใจและจุดหมายของคนทั่วโลก ศาลท้าวมหาพรหม โรงแรมเอราวัณ ดึงดูดนักท่องเที่ยวกว่า 1 ล้านคนต่อปี!
- มีแม่เหล็กดึงดูด “ร้านอาหาร” ที่ได้มาตรฐานของ “มิชลินไกด์” กว่า 30 ร้าน!
- ปี 2567 ย่านราชประสงค์มีปริมาณทราฟฟิกหมุนเวียนกว่า 600,000 คนต่อวัน
- ทางเดินลอยฟ้า Ratchaprasong-Walk (R-Walk) เป็นสินทรัพย์ทางเศรษฐกิจ (Economic Assets) ที่สำคัญของพื้นที่
- ช่วงพีคมีปริมาณทราฟฟิกสัญจรไปมาบนสกายวอล์ก100,000 – 150,000 คนต่อวัน จากปกติเฉลี่ย 80,000 – 100,000 คนต่อวัน
- ground zero – คือระบบโครงข่ายการเชื่อมต่อภายในอาคารอย่างเป็นระบบ ด้วยนวัตกรรมบนทางเชื่อมเกิดเป็น ระเบียงทางเศรษฐกิจการค้าและการบริการ เชื่อมต่อกับย่านสยามสแควร์และย่านประตูน้ำ
- โครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานโดยมีคณะทำงานรวมตัวกัน เกิดการร่วมมือกันเป็นองค์กร “สมาคมผู้ประกอบการวิสาหกิจในย่านราชประสงค์ - RSTA ปรับปรุงให้เป็นแลนด์มาร์คแห่งใหม่ สู่ “ย่านนวัตกรรมปทุมวัน”