คนกับเมือง: “สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่” Big Data Institute มีหน้าที่อะไร?
หลายคนยังไม่เข้าใจว่า BDI หรือ “สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่“ ภายใต้กระทรวงดิจิทัลฯ มีหน้าที่อย่างเป็นรูปธรรมอย่างไร ใกล้ตัวแค่ไหน วันนี้เรามารู้จัก BDI กันมากขึ้นว่า Big Data จะช่วยอำนวยความสะดวกให้ประชาชนได้อย่างไร
BDI องค์การมหาชนน้องใหม่ Big Data Institute อยู่ภายใต้กระทรวงดีอี แยกออกมาจากร่มของดีป้า (DEPA) เมื่อปี 2566 มีภาระกิจหลักคือ “ส่งเสริมการใช้ข้อมูลขนาดใหญ่ในการขับเคลื่อนประเทศ“ ทั้งฝั่งของเศรษฐกิจ ผู้ประกอบการสามารถนำข้อมูลไปใช้ในการตัดสินใจได้ หรือว่าผู้ที่วางนโยบายสามารถใช้ข้อมูลมาประกอบการตัดสินใจในการวางกลยุทธ์นโยบายที่นำมาตอบโจทย์สังคมได้
แต่หลายคนยังไม่เข้าใจว่า BDI มีหน้าที่อย่างเป็นรูปธรรมอย่างไร ใกล้ตัวแค่ไหนวันนี้เรามารู้จัก BDI กันมากขึ้นกับ ผศ. ดร.พร พันธุ์จงหาญ (รักษาการ) ผู้อำนวยการฝ่ายส่งเสริมอุตสาหกรรมและประสานเครือข่ายที่ได้พูดคุยให้รายละเอียดอย่างชัดเจนกับ PostToday
“หลายคนคิดว่า สถาบันบันข้อมูลขนาดใหญ่ ต้องมีข้อมูลจำนวนมาก หรือข้อมูลทุกอย่างต้องมาอยู่ที่ BDI แน่ๆ เลย แต่ความจริงแล้วไม่ใช่เลย ความจริงแล้วเรามีหน้าที่ในเรื่องของการเชื่อมโยงข้อมูล เพราะฉะนั้นข้อมูลยังอยู่ที่เจ้าของข้อมูล แต่ส่วนของเราทำหน้าที่เชื่อมโยง เหมือนเราสร้างถนนเชื่อมให้สามารถดึงข้อมูลจากตึกนี้ไปตึกนี้
เราเรียกตัวเองว่า "Data Processor" คือเป็นผู้ประมวลผลข้อมูล ดังนั้นเราจะเริ่มจากการเชื่อมโยงข้อมูลก่อน เช่น บางหน่วยงานยังไม่รู้ว่ามีข้อมูลอะไรบ้าง เราก็ต้องไปเริ่มทำตั้งแต่ Data catalog เพื่อให้หน่วยงานรู้ว่า มีข้อมูลอะไรบ้าง แบ่งระดับความสำคัญข้อมูล และต่อไปจะแชร์ข้อมูลนี้กับใครบ้าง
เช่น ลิงค์ข้อมูลของการท่องเที่ยวฯ กับ สตง. (สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง) ทำให้รู้ข้อมูลนักท่องเที่ยวหรือ ลคนที่เดินทางเข้ามาในประเทศทั้งทางบกหรืออากาศ รู้จำนวนนักท่องเที่ยว เป็นต้น
ภารกิจหลักๆ ของ BDI เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีข้อมูลขนาดใหญ่ การวิเคราะห์ข้อมูล ทั้งเรื่องของปัญญาประดิษฐ์ รวมไปถึงเทคโนโลยีต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ในบทบาทของ BDI
3 โปรเจคหลัก ของ BDI ที่พร้อมนำข้อมูลมาสู่การขับเคลื่อนประเทศ
1. Project B.I.G: Big Data Integration and Governance ประกอบด้วย
- โครงการ Health Link
แพลตฟอร์มเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพระหว่างสถานพยาบาลทั่วประเทศ ช่วยให้แพทย์สามารถดูประวัติการรักษาได้ทันที โดยมีการเชื่อมโยง 291 ร้านยาชุมชน 95 คลินิก และได้มีการเซ็น MOU ร่วมกับ กทม. พร้อมด้วยการพัฒนาระบบขอความยินยอมฯ ผ่าน OTP
- โครงการ Travel Link
แพลตฟอร์มเชื่อมโยงและพัฒนาบริการข้อมูลด้านการท่องเที่ยว ขยายขีดความสามารถการแข่งขันให้อุตสาหกรรมท่องเที่ยวของไทย ผ่านเว็บไซต์ www.travellink.go.th จำนวน 178 แดชบอร์ดการท่องเที่ยว
- โครงการ Envi Link
แพลตฟอร์มบริการข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับพื้นที่เมือง เพื่อสนับสนุนการวางแผนนโยบายด้านสิ่งแวดล้อม อากาศสะอาด และลด Carbon Footprint ผ่านเว็บไซต์ www.envilink.go.th โดยรวบรวมข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมากกว่า 30 องค์กร มากกว่า 80 ชุดข้อมูล เช่น การรวบรวมข้อมูลฝุ่น PM2.5 หรือ ข้อมูลจากเซ็นเซอร์ที่ติดตั้งอยู่ทั่วไป และเรื่องของการเก็บมูล Carbon Footprint ที่กำลังดำเนินเก็บข้อมูลอยู่ที่จังหวัดภูเก็ต
- CDP: Smart Data Analytics Platform โครงการขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ ด้วยการเชื่อมโยง บูรณาการ และวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อสร้างกลยุทธ์และตัดสินใจในการวางนโยบาย ตอนนี้ได้ดำเนินการไปแล้วมีจังหวัดนำร่อง คือเชียงราย น่าน นครสวรรค์ นครราชสีมา มหาสารคาม และภูเก็ต
- Data Analytics services
บริการบูรณาการ พัฒนาและวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่แก่หน่วยงานภาครัฐ ปัจจุบัน BDI ร่วมงานกับหน่วยงานรัฐ จำนวน 105 หน่วยงาน จาก 19 กระทรวง (ข้อมูล ณ เดือนพฤษภาคม 2566)
2. Project Bridge
พัฒนาผู้ประกอบการโดยสร้างทั้งอุปสงค์และอุปทานของศาสตร์ด้านข้อมูล ประกอบด้วย
- Big Data Business Promotion
ศึกษาตลาดด้านข้อมูลขนาดใหญ่ วิเคราะห์โจทย์ปัญหา และให้คำปรึกษาในการใช้ประโยชน์จากข้อมูลอย่างเต็มประสิทธิภาพ เพื่อตอบโจทย์และเพิ่มศักยภาพทางธุรกิจ ในปีนี้มีแผนการอบรม Big Data และ AI สำหรับผู้บริหารระดับสูง
- Big Data Ecosystem & Industrial Promotion
สร้างประชาคมและเครือข่ายภาคอุตสาหกรรม และส่งเสริมผู้ประกอบการในห่วงโซ่คุณค่าด้าน Big Data โดยส่งเสริมและเชื่อมต่อกับผู้ประกอบการมากกว่า 100 ราย
- Research And Innovations
ค้นคว้า และพัฒนา ขับเคลื่อนธุรกิจสู่อนาคต ผ่านนวัตกรรมทาง Big Data และ AI
- Thai Large Language Model (ThaiLLM)
พัฒนา Thai Large Language Model (ThaiLLM) เป็น โครงสร้างพื้นฐานปัญญาประดิษฐ์สำหรับภาษาไทย โดยความร่วมมือกับ สมาคมผู้ประกอบการปัญญาประดิษฐ์ประเทศไทย (AIEAT) ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC) สมาคมปัญญาประดิษฐ์ประเทศไทย (AIAT) สถาบันวิทยสิริเมธี (VISTEC) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยมหิดล พัฒนาโมเดลภาษาขนาดใหญ่ภาษาไทย (ThaiLLM) ที่มีความสามารถในการสร้างข้อความที่มีความหมายและเป็นธรรมชาติใกล้เคียงกับการใช้ภาษาของมนุษย์ พร้อมทำการสร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านปัญญาประดิษฐ์สำหรับภาษาไทยที่เป็นโมเดลกลาง (Foundation Model) ที่สามารถใช้งานได้อย่างกว้างขวางในหลากหลายงานประยุกต์ทั้งในภาครัฐและเอกชน
3. Project BUILD
- Manpower Development in Big Data
พัฒนากำลังคนด้าน Big Data ยกระดับทักษะด้านการประมวลผล การวิเคราะห์ และปัญญาประดิษฐ์ เพื่อสร้างนักวิเคราะห์ข้อมูล และวิศวกรข้อมูล ให้กับประเทศมีผู้เข้าร่วมอบรมกว่า 2,700 คน จาก 21 หน่วยงาน
- Articles เผยแพร่บทความความรู้และข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับ Big Data เทรนด์เทคโนโลยี การนำข้อมูลและเทคโนโลยีมาต่อยอดธุรกิจ
สถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) จัดตั้งขึ้นในวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2566 ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งสถาบันข้อมูลขนาดใหญ่ (องค์การมหาชน) พ.ศ. 2566 ที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เพื่อเป็นองค์กรหลักที่ขับเคลื่อนประเทศด้วยข้อมูลขนาดใหญ่ จากเดิมที่เคยอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล เมื่อปี 2562 ในชื่อว่าสถาบันส่งเสริมการวิเคราะห์และบริหารข้อมูลขนาดใหญ่ภาครัฐ (สวข.) หรือ GBDi