ปลูกสวน ในบ้านง่ายๆ...

โดย...อณุสรา ทองอุไร ภาพ สมชาย ภูมิลาด (บางกอกโพสต์)

ยุคที่ความเจริญด้านต่างๆ ก้าวไกลไปไม่หยุดยั้ง แต่ก็มีหลายคนที่เริ่มจะอยากกลับมาใช้ชีวิตช้าๆ แบบวิถีเดิมหันมาใส่ใจสุขภาพ

อยากมีชีวิตกรีนๆ ปลูกดอกไม้ พืชผักกินเองเพื่อสุขภาพที่ดี ทั้งที่สมัยก่อนพืชผักต่างๆ ล้วนเป็นสิ่งที่ไม่ต้องซื้อหา เพียงเดินไปหลังบ้านเดี๋ยวเดียวก็สามารถทำแกงได้หม้อโตตามชานเมืองเองก็ยังสามารถพบเห็นการปลูกพืชผัก เลี้ยงสัตว์กันในรั้วบ้านอยู่บ้าง ถ้าเป็นสังคมเมืองหลวงนั้นหายากขึ้นทุกที

แต่ยังมีผู้คนกลุ่มเล็กๆ ฉุกคิดขึ้นมาว่าถ้ามีที่ที่บ้านควรหันมาเริ่มปลูกผัก ปลูกเห็ดกินเอง บนพื้นที่เพียงไม่กี่ตารางเมตรที่อัดแน่นไปด้วยของกินนานาชนิด มีข้อแนะนำดีๆจากหนังสือ Pocket Garden Vol.3 สวนสวยกินได้ ก็เต็มไปด้วยผู้คนที่มาสร้างแรงบันดาลใจพร้อมแบ่งปันเคล็ดลับดีๆ ในการเนรมิตฟาร์มเล็กๆ ให้เกิดขึ้นที่บ้าน แต่ก่อนจะทำฟาร์มเล็กๆ ขึ้นมานั้น จะต้องเตรียมตัวอย่างไร และมีเกร็ดน่ารู้อะไรให้นำไปใช้ในสวนบ้างลองลงมือทำด้วยกันเลยดีกว่า

 

- เริ่มต้น...

ลองสำรวจบริเวณรอบบ้านว่าเหลือพื้นที่ในส่วนใดบ้าง เช่น หน้าบ้าน หลังบ้าน ข้างบ้าน ดาดฟ้า ระเบียง จากนั้นเขียนแผนผังทิศทางของแสงแดดที่จะส่องลงพื้นที่ สังเกตว่าในจุดนั้นได้รับแสงตอนไหนบ้าง แต่ละจุดกี่ชั่วโมง หรือมีร่มเงาจากตัวบ้าน ต้นไม้ใหญ่สิ่งเหล่านี้มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชที่ต้องการแสงในสภาพที่ต่างกัน เมื่อได้พื้นที่ที่ต้องการจึงจัดวางรูปแบบสวนที่จะลงมือทำถามตัวเองว่าอยากปลูกผักอะไร จำนวนมากเท่าไรที่เราสามารถดูแลไหว

ถ้าเป็นมือใหม่ลองปลูกจำนวนน้อยๆดูก่อนว่าสามารถดูแลได้แค่ไหน เพื่อให้มีกำลังใจในการดูแล เมื่อเก่งแล้วจึงค่อยเพิ่มจำนวนในภายหลัง นึกภาพว่าสวนเล็กๆ ในบ้านของเราจะประกอบด้วยอะไรบ้าง ให้ลิสต์เป็นรายการออกมา สวนในบ้านเราไม่จำเป็นต้องปลูกผักเท่านั้น แต่อาจเป็นไม้ผล ไม้ดอกตามแต่ความชอบ

เขียนแปลนลงในกระดาษคร่าวๆ ค่อยๆลงมือทำ ไม่ต้องเร่งรีบ วางแผนดูว่าจะเริ่มจากอะไร เช่น ทำแปลงผักให้ได้ 2 แปลง หรือเพาะเมล็ดผักให้ได้ 3 ตะกร้า ค่อยๆ ทำไปทีละเล็กละน้อย หากไม่มีเวลา อาจปลูกพืชที่ไม่ต้องดูแลมากนัก เช่น ชะอม ตะไคร้ กะเพราโหระพา กระเจี๊ยบ มะนาว กล้วย มะยม ที่คุณสามารถจะปลูกทิ้งได้โดยไม่ต้องห่วงรดน้ำทุกวัน ต้นไม้ที่กล่าวมานี้สามารถรดน้ำวันเว้นวันได้ ถ้าชอบไม้ดอกอาจจะมีสัก 4-5 ต้น เช่นกุหลาบ เข็มขาว มะลิซ้อน ชมนาด โมก เป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม ถ้าพื้นที่จำกัดปลูกกล้วยไม้ลงกระถางเล็กๆ เพื่อแขวนผนังก็ได้ไม่เปลืองที่

 

- ลงมือทำ...

แปลงผักจะยกแปลงขึ้นมาง่ายๆ หรือทำขอบเขตโดยยกกระบะต้นไม้ขึ้นมา ใช้อิฐมอญอิฐบล็อก หรือจะใช้วัสดุที่มีอยู่แล้ว เช่น ไม้ไผ่แผ่นฟิวเจอร์บอร์ด เป็นตัวกั้นขอบเขตก็ได้ วิธีนี้ยังใช้กับบ้านที่ดินมีคุณภาพไม่ดี บนดาดฟ้าหรือบริเวณที่ปูพื้นแข็งไปแล้ว ตำแหน่งแปลงผักควรอยู่ในบริเวณที่ได้รับแสงเต็มที่ โดยเฉพาะผักรับประทานใบและผล เช่น ผักบุ้งกวางตุ้ง คะน้า ถั่วฝักยาว บวบหอม แตงกวามะเขือ มะเขือเทศ ยกเว้นพวกผักสลัดที่ควรกางสแลนช่วยพรางแสงบ้าง เพื่อไม่ให้ได้รับแดดโดยตรง ส่วนพื้นที่ร่มหรือได้รับแสงประมาณครึ่งวัน สามารถปลูกผักสลัด ผักชีฝรั่ง แมงลัก โหระพา กะเพรา สะระแหน่ ได้วิธีการเลือกชนิดผักที่จะปลูกง่ายๆ โดยปลูกผักที่คุณหรือคนในบ้านชอบรับประทาน และปลูกผักที่ใช้เป็นประจำในครัว

- ปลูกลงภาชนะ...

บ้านที่มีพื้นที่จำกัด ภาชนะเป็นทางเลือกที่ดีมาก ไม่ว่าจะเป็นแบบตั้งหรือแขวนผนังภาชนะที่ว่าไม่จำเป็นต้องใช้กระถางเพียงอย่างเดียว แต่อาจเป็นหม้อ กะละมัง ตะกร้า กล่องนม ขวดน้ำ ขวดนม ภาชนะที่ปลูกผักควรจะลึกพอที่จะปลูกผักแต่ละชนิดได้ หากเป็นผักกินใบควรลึกกว่า 15 ซม. ส่วนผักกินผลควรลึกกว่า 30 ซม.

- ปลูกเห็ด...

พื้นที่วางก้อนเห็ดจะอยู่ในบ้านหรือนอกบ้านก็ได้ มุมนั้นควรมีความชื้นสูง แสงส่องเพียงเล็กน้อย ต้องไม่โดนฝน และอากาศถ่ายเทสะดวก อาจปลูกแบบแขวน วางในโอ่งชั้นวางของ ตามแต่พื้นที่ที่มีอยู่ จำนวนก้อนเห็ดที่จะปลูกคิดคำนวณง่ายๆ ว่า หากบ้านมีสมาชิกหลายคนและต้องการรับประทานเห็ดทุกวัน ควรเลี้ยงสัก 30-50 ก้อน แต่หากไม่ต้องการมากขนาดนั้นสัก 20 ก้อนก็กำลังดีสามารถหาซื้อได้ตามแหล่งปลูกเห็ดใกล้บ้านราคาก้อนเห็ดประมาณ 10-15 บาท ไม่ว่าจะเป็นเห็ดนางฟ้า เห็ดเข็มทอง เพียง 15-20 วันก็จะได้ดอกมากินแล้ว ดูแลไม่ยากนัก ขอคำแนะนำในการดูแลจากคนขายก้อนเห็ดได้เลย