เรื่องข้อเสนอแนะเพื่อป้องกันการทุจริตการเบิกจ่ายเงินอุดหนุนเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคม

ตามที่ได้ปรากฏปัญหากรณีการทุจริตของศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวง การพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยนักศึกษาคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขาพัฒนาชุมชน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ได้เข้าร้องเรียนต่อเลขาธิการคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ว่าขณะฝึกงานที่ศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่งจังหวัดขอนแก่น ถูกสั่งให้ปลอมเอกสารลายมือชื่อและข้อมูลเงินสงเคราะห์ผู้มีรายได้น้อย กลุ่มผู้ติดเชื้อเอดส์ กลุ่มส่งเสริมอาชีพ และปลอมลายมือชื่อในใบเสร็จรับเงิน ตามคำสั่งของผู้อำนวยการศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่งจังหวัดขอนแก่นและเจ้าหน้าที่ที่ดูแลการฝึกงานของนักศึกษา ทั้งนี้ ภายหลังจากที่ได้มีการรับเรื่องร้องเรียนดังกล่าวแล้วสำนักงานเลขาธิการ คสช. ได้มอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องตรวจสอบข้อเท็จจริงกรณีดังกล่าว และพบว่ามีมูลตามที่ร้องเรียน โดยได้มีการรวบรวมพยานหลักฐาน พร้อมกับลงพื้นที่ตรวจสอบข้อเท็จจริง และสรุปรายละเอียดเพื่อดำเนินการตามกฎหมาย

จากการศึกษาปัญหาการทุจริตดังกล่าวเกิดจากปัญหาการทุจริตในการบริหารจัดการงบประมาณ งบเงินอุดหนุน ซึ่งเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบและเกิดความเสียหายเป็นวงกว้างในระดับประเทศ ดังนั้น เพื่อประโยชน์ ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการทุจริตเกี่ยวกับงบประมาณงบเงินอุดหนุนให้เกิดผลอย่างเป็นรูปธรรมและมีประสิทธิภาพ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ได้พิจารณาแต่งตั้ง “คณะอนุกรรมการเพื่อศึกษามาตรการป้องกันการทุจริตเกี่ยวกับงบประมาณงบเงินอุดหนุน” ซึ่งมี พลเอก บุณยวัจน์ เครือหงส์ (กรรมการ ป.ป.ช.) เป็นประธานอนุกรรมการ และมีนางสาวสุภา ปิยะจิตติ (กรรมการ ป.ป.ช.) เป็นรองประธานอนุกรรมการ พร้อมด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ และผู้แทนจากหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อศึกษาและเสนอมาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาการทุจริตกรณีงบประมาณงบเงินอุดหนุน ในกรณีสำคัญต่าง ๆ อาทิ กรณีการเบิกจ่ายเงินโครงการกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ กรณีเงินอุดหนุนวัด กรณีเงินอุดหนุนสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีเงินอุดหนุนค่าใช้จ่ายรายหัวของนักเรียน สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยเฉพาะกรณีปัญหาการทุจริต ในการเบิกจ่ายเงินอุดหนุนของกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และได้มีการแต่งตั้งคณะทำงานเพื่อศึกษามาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหาการทุจริต กรณีเงินอุดหนุนของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ มีหน้าที่และอำนาจในการดำเนินการศึกษา รวบรวมข้อมูล และวิเคราะห์ปัญหากรณีเงินอุดหนุนของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พร้อมทั้งเสนอมาตรการหรือข้อเสนอแนะในการปรับปรุงและแก้ไขปัญหาเพื่อป้องกันการทุจริตในเรื่องดังกล่าว

ในการนี้ จากผลการศึกษาปัญหาการทุจริตของศูนย์คุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ซึ่งเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบและเกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง และสะท้อนให้เห็นถึงสภาพปัญหาการรั่วไหลของงบประมาณงบเงินอุดหนุนที่เกิดจากการกระทำทุจริตในหลายขั้นตอน ทั้งในด้านกฎ ระเบียบ ข้อบังคับทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง วิธีการและแนวทางปฏิบัติของผู้ปฏิบัติงาน ที่มีความเสี่ยงหรือมีช่องว่างที่อาจกระทำการทุจริตได้ รวมทั้งระบบการติดตาม ประเมินผล และการตรวจสอบ การใช้จ่ายงบประมาณงบเงินอุดหนุนที่ไม่รัดกุม รอบคอบ ตลอดจนปัญหาในด้านการจัดทำฐานข้อมูลผู้ประสบปัญหาทางสังคมของประเทศไทย และการบูรณาการการปฏิบัติงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

คณะกรรมการ ป.ป.ช. พิจารณาแล้ว เห็นสมควรเสนอข้อเสนอแนะเพื่อป้องกันการทุจริตการเบิกจ่าย เงินอุดหนุนเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคม ของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กรณีศึกษากรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ ต่อคณะรัฐมนตรี ตามนัยมาตรา 32 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 เพื่อเสนอแนะให้มีการปรับปรุงการบริหารจัดการการใช้จ่าย เงินงบประมาณงบเงินอุดหนุนในภาพรวมของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ซึ่งมีส่วนราชการภายใต้สังกัดที่มีภารกิจหน้าที่และอำนาจที่เกี่ยวข้องกับการจัดการสวัสดิการสังคมหลากหลายกลุ่มเป้าหมาย ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อป้องกันและปราบปรามการทุจริตที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยมีข้อเสนอแนะในประเด็นสำคัญ 3 ด้าน ดังนี้

1.ด้านการจัดทำระบบฐานข้อมูลผู้ประสบปัญหาทางสังคมของประเทศไทย

ควรจัดทำฐานข้อมูลผู้ประสบปัญหาทางสังคมของประเทศไทยและดำเนินการเชื่อมโยงฐานข้อมูลกับเลขประจำตัวประชาชนเพื่อให้เกิดการบูรณาการการปฏิบัติงานระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

2.ด้านเบิกจ่ายเงินงบประมาณงบเงินอุดหนุน

ควรทบทวน ปรับปรุง กฎหมาย ระเบียบ วิธีการที่เกี่ยวข้องกับการเบิกจ่ายเงินงบประมาณงบเงินอุดหนุน เงินสงเคราะห์ ให้มีความชัดเจน เหมาะสมกับสถานการณ์ และมีการบูรณาการระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในภารกิจด้านการเบิกจ่ายเงินสงเคราะห์ให้แก่ประชาชน เพื่อลดความซ้ำซ้อน ความผิดพลาด และโอกาสการทุจริต

3.ด้านการติดตาม ประเมินผล และตรวจสอบการใช้จ่ายงบประมาณงบเงินอุดหนุน

ควรจัดทำแผนการตรวจสอบประเด็น/ขั้นตอนที่มีความเสี่ยงต่อการทุจริตในการดำเนินการใช้จ่ายงบประมาณงบเงินอุดหนุน มีการสุ่มตรวจสอบ และกำหนดให้มีคณะกรรมการตรวจสอบ ติดตาม และประเมินผลที่มีความเหมาะสม รวมทั้งมีการเปิดเผยผลการติดตามและประเมินโครงการต่อสาธารณะ