สสส.ชี้กุญแจแก้ไขยาเสพติดยั่งยืน “ชุมชนต้องเข้มแข็ง”

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พร้อมภาคีเครือข่ายภาคอีสาน จัดประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาอำเภอต้นแบบและขยายผล “ชุมชนล้อมรักษ์” (CBTx) ที่โรงแรมอวานี ขอนแก่นฯ เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์และกลไกแก้ปัญหายาเสพติดอย่างยั่งยืน

นายพิทยา จินาวัฒน์ กรรมการบริหารแผนคณะ 1 สสส. กล่าวว่า โครงการ CBTx เป็นแนวทางแก้ปัญหายาเสพติดครบวงจร ตั้งแต่ป้องกัน เฝ้าระวัง บำบัดฟื้นฟู ไปจนถึงช่วยผู้ผ่านการบำบัดกลับคืนสู่สังคม โดยเน้นชุมชนเป็นฐาน ใช้กลไก “คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.)” ที่รวมภาครัฐ ท้องถิ่น ตำรวจ และภาคประชาชนทำงานร่วมกัน

อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น ถูกยกเป็นพื้นที่ต้นแบบ นายกรชาลวิชญ์ ชัยพีรวัส นายอำเภอน้ำพอง เผยว่า มีโครงการ “บ้านห่วงใย” ดูแลผู้ป่วยคุ้มคลั่งและผู้มีพฤติกรรมเสี่ยงในระดับอำเภอ และในระดับหมู่บ้านได้ดัดแปลง CBTx ให้เหมาะกับพื้นที่ โดยตรวจปัสสาวะคัดกรอง ผู้ไม่พบสารเสพติดได้ “ธงขาว” ส่วนผู้พบสารต้องเข้ากระบวนการบำบัดในชุมชน 15 วัน

การบำบัดแบบมีส่วนร่วมของคนในหมู่บ้านช่วยละลายพฤติกรรมและสร้างความไว้วางใจ ทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาอยู่ร่วมกับชุมชนได้อย่างปกติ

ด้านนายแพทย์ยงยุทธ วงศ์ภิรมย์ศานติ์ ที่ปรึกษากรมสุขภาพจิต ระบุว่า ปัญหายาเสพติดในอีสานยังคง “แก้ไม่ตก” เพราะผู้ป่วยกลับไปใช้ยาซ้ำ สาเหตุสำคัญมาจากสภาพแวดล้อมชุมชนและครอบครัว จึงต้องสร้างระบบดูแลที่เข้มแข็ง เช่น การติดตามรายสัปดาห์ จัดกิจกรรมสื่อสารสร้างสติ และส่งเสริมอาชีพให้ผู้ผ่านบำบัดมีรายได้

“ชุมชนเข้มแข็งคือหัวใจของการแก้ปัญหา เมื่อครอบครัวให้กำลังใจและสังคมไม่ผลักไส โอกาสกลับไปใช้ยาซ้ำจะลดลงอย่างมาก” นายแพทย์ยงยุทธกล่าว พร้อมชี้ว่าชุมชนต้นแบบที่ใช้ CBTx สำเร็จลดปัญหาได้กว่าครึ่ง และสามารถขยายผลสู่พื้นที่อื่นได้

การประชุมครั้งนี้มุ่งให้ทุกอำเภอเรียนรู้จากพื้นที่ต้นแบบ ประเมินจุดแข็ง–จุดอ่อน และต่อยอดสู่แผนปฏิบัติจริง เพื่อให้ชุมชนไทยสามารถต่อสู้กับปัญหายาเสพติดได้อย่างยั่งยืน