AI เทคโนโลยีปฏิวัติโลก กับบทบาทด้านอากาศยานไร้คนขับ (Drone)

วิทยาลัยการพัฒนาและฝึกอบรมด้านการบิน มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ (CADT DPU)  ร่วมกับ ชมรมสถาบันการศึกษาและบุคลากรด้านการบินประเทศไทย  จัดสัมมนาเรื่อง อากาศยานไร้คนขับ (Drone) กับทิศทางการกำกับดูแลของไทย 

กองทัพกับการพัฒนาอากาศยานไร้คนขับ 

นาวาอากาศเอกทรงศักดิ์ ธรรมสาร นายทหารฝ่ายเสนาธิการ ประจำเสนาธิการทหารอากาศ กล่าวว่าอากาศยานไร้คนขับทางทหารถูกเรียกว่า  UAV (Unmanned Aerial Vehicle)   ซึ่งบทบาททางทหาร UAV ที่ใช้ในกองทัพจะเข้ามาทดแทนการทำงานของทหาร โดยการบินต่อไปจะไม่ใช้ทหารในการขึ้นบินแต่จะคอยควบคุมแทน เช่น เครื่องบินรบ หรือ เครื่องบินขับไล่   

ทั้งนี้ บทบาทอากาศยานไร้คนขับทางการทหารและความมั่นคง  โดยภารกิจทางด้านการทหาร มีการบินลาดตระเวนและเฝ้าตรวจ  การบินโจมตีทางอากาศ  การบินสนับสนุนการรบ  

นอกจากนี้ยังใช้ในภารกิจทางลับ หรือ ภารกิจที่เป็นอันตราย  การบรรเทาสาธารณภัย ฯลฯ  ปัจจุบัน กองทัพอากาศ ได้ตั้งกองบินขึ้นใหม่ ที่จ.สระแก้ว โดยเป็นกองบินที่เป็นอากาศยานไร้คนขับโดยเฉพาะ

สำหรับผลกระทบจากการบินที่ผิดกฎหมายของอากาศยานไร้คนขับ ได้แก่ การบินถ่ายภาพบริเวณสนามบิน ที่ตั้งทางทหาร หรือ พื้นที่หวงห้ามทางราชการ การโจมตีเป้าหมายที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติ 

ส่วนผลกระทบด้านความปลอดภัย ได้แก่ การบินรบกวนวงจรการบิน  และชนกับอากาศยานบริเวณสนามบินและแนวร่อน หรือการชนกับอากาศยานที่บินในห้วงอากาศ  การบินละเมิดสิทธิพื้นที่ส่วนบุคคล  คลื่นสัญญาณควบคุมอากาศยานไร้คนขับผิดกฎหมายรบกวนสัญญาณคลื่นความถี่สื่อสาร 

อนาคตเทคโนโลยี Drone 

นายจรรยวรรธน์  ชาติอนุลักษณ์ นายกสมาคมโดรนชอคเกอร์ประเทศไทย กล่าวว่า  

ที่ผ่านมา ผู้ใช้โดรนกังวลกับการนำโดรนลงมาชาร์จ แต่วันนี้ เทคโนโลยี AI ช่วยทำให้การใช้โดรนไม่ต้องใช้คนมาคอยบังคับ หรือกังวลเรื่องที่ชาร์จ เพราะ AI สามารถบังคับโดรนให้สามารถบินขึ้นลงตามเวลา และพิกัดตามที่กำหนด สามารถบังคับโดรนที่อยู่มุมไหนของโลกก็ได้  เพียงแค่มีสัญญาณโทรศัพท์ 4G 5G  เพียงแต่ต้องมีกฎหมายมาควบคุมให้ชัดเจน  เพื่อไม่ให้นำโดรนไปใช้ในทางที่ไม่ถูกต้อง

อนาคตของโดรนอีกอย่างหนึ่ง คือ การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของการพัฒนาด้านซอฟต์แวร์ ทำให้เทรนด์ของโดรนเปลี่ยนแปลงไป คนที่อยู่ในวงการต้องปรับตัวและเปลี่ยนตามให้ทัน 

ปัจจุบันเทคโนโลยี AI  เข้ามามีบทบาทต่ออนาคตอากาศยานไร้คนขับ (Drone)  เช่น ปัจจุบันถ้าต้องการภาพถ่ายมุมสูงที่ต้องใช้โดรน ไม่ต้องถ่ายเองแล้วเพราะมีซอฟแวร์ ฟุตเทจภาพมุมสูงอย่างที่เราต้องการมาให้เราใช้ได้โดยไม่ต้องบินโดรน เพราะการบินโดรนในบางพื้นที่ต้องขออนุญาต และการบินแต่ละครั้งต้องขออนุญาตหลายหน่วยงานกว่าจะบินได้ มีค่าใช้จ่ายจำนวนไม่น้อย จึงมีคนนำภาพมุมสูงมาขาย ซึ่งมีราคาขายอย่างน้อย 3,000-5,000 บาท ปัจจุบันราคาถึงหลักหมื่นบาท

ส่วนโดรนใต้น้ำ  เดิมในอดีตการบินโดรนใต้นำค่อนข้างยาก เพราะต้องเชื่อมต่อสายเคเบิ้ลใต้น้ำ  แต่วันนี้ เราสามารถส่งสัญญาณแบบไร้สายได้ ทำให้การทำงานสะดวกขึ้น ไม่ต้องเชื่อมสายเหมือนในอดีตที่อาจเกิดสายพันกันใต้น้ำได้ และอีกเทคโนโลยีที่มาจากอากาศยานไร้คนขับหรือโดรนอีกอย่างหนึ่ง คือ การพัฒนาด้านการขนส่งโดยใช้โดรน  ซึ่งที่ดูไบสามารถใช้อากาศยานไร้คนขับบินในแนวดิ่ง ให้บริการขนส่งผู้โดยสารระหว่างเมืองใกล้กันได้

แนวทางการกำกับดูแล

นายฉัตรชัย ปั่นตระกูล รักษาการผู้จัดการฝ่ายมาตรฐานอากาศยานไม่มีนักบิน สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย  กล่าวถึง แนวทางการกำกับดูแลการใช้งานอากาศยานไร้คนขับ (Drone)ในประเทศไทย ว่า

เนื่องจากการใช้อากาศยานไร้คนขับ ต้องอยู่ร่วมกับอากาศยานที่มีคนขับ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหลายเรื่อง ทั้งผลกระทบตัวกฎหมายในปัจจุบัน มาตรฐานอากาศยานจริงในห้วงอากาศมีเท่าเดิม เรื่องความปลอดภัยหากมีการใช้งานโดรนอย่างแพร่หลาย ทั้งเรื่องสิ่งแวดล้อม มลภาวะทางเสียง  และเทคโนโลยีที่นำมาใช้มีความปลอดภัยขนาดไหน  

สำหรับการกำกับดูแลอากาศยานไร้คนขับ (Drone) ใช้มาตรฐานเดียวกัน ทั่วโลก คือ พิจารณาจาก 3 ประเภทหลัก  คือ

1. ความเสี่ยงต่ำ กลุ่มบันเทิง   

2. เสี่ยงปานกลาง กลุ่มธุรกิจ  

3.ความเสี่ยงสูง เป็นโดรนที่มีขนาดเท่าเครื่องบินจริงและมีการขนผู้โดยสาร

ซึ่งคาดว่าในปี 2025 จะมีอากาศยานไร้คนขับสำหรับขนส่งผู้โดยสารในอีกหลายประเทศ  ดังนั้น การกำกับดูแลจึงไม่สามารถใช้วิธีการกำกับดูแลแบบเดียวได้ต้องขึ้นอยู่ประเภทความเสี่ยง

ส่วนความรับผิดชอบ แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ ตามหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กสทช. ดูแลด้านคลื่นความถี่ ตำรวจดูเรื่องความมั่นคง ส่วนสำนักงานการบินพลเรือนดูเรื่องความปลอดภัย บุคลากรด้านการบิน ซึ่งบุคลากรสำคัญ คือ นักบิน ต้องมีขีดความสามารถ ต้องมีความรู้เรื่องกฎหมาย มั่นใจว่าบังคับได้จริง มีทักษะ ฯลฯ และต้องผ่านอบรมหลักสูตร เหมือนสอบใบขับขี่ ซึ่งแบ่งเป็นประเภทตามความเสี่ยง การสอบใบขับขี่อากาศยานไร้คนขับ คาดว่าออกกฎหมายรับรองได้ภายในปีนี้ เพื่อนักบินที่ขึ้นทะเบียนและผ่านการสอบจะได้มีใบอนุญาตในการใช้งานโดรน 

ในส่วนการอนุญาตทำการบินโดรนอากาศยานไร้คนขับเป็นมาตรฐานสากล ปัจจุบันมีทีมงานทั่วโลกตั้งขึ้นมาเพื่อทำงานด้านนี้ โดยเฉพาะเพื่อทุกประเภทจะได้นำไปเป็นแนวทางในการปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความปลอดภัย และใช้การบริหารความเสี่ยง ที่จะเกิดขึ้นกับคนที่อยู่บนภาคพื้น ทรัพย์สิน  อากาศยาน อื่น ๆ  ทำอย่างไรไม่กระทบกับสิ่งเหล่านี้ และเกิดความปลอดภัยสูงสุด   สุดท้าย เมื่อมีการออกใบขับขี่และมีการใช้บินกันอย่างมากขึ้น ก็ต้องการจัดการห้วงอากาศ ซึ่งใครจะมาเป็นคนดูแลการจราจรตรงนี้เป็นเรื่องที่ท้าท้ายมาก เพราะต้องมีการลงทุนค่อนข้างสูง รัฐจะให้ใครจะมาช่วยบริหารจัดการ จะเป็นหน่วยงานรัฐหรือเอกชน สุดท้ายก็ต้องมาดูกันตรงนี้ และคนที่ใช้บริการจะต้องเสียค่าใช้จ่ายอย่างไร