ศาลรธน.เริ่มประชุมนัดชี้ขาดปมทำประชามติแก้ไขรัฐธรรมนูญ

เมื่อวันที่ 10 ก.ย. เวลา 09.30 น. ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเริ่มประชุมเพื่อลงมติคำร้องเกี่ยวกับการทำประชามติแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญในข้อตกลงจัดตั้งรัฐบาลระหว่างนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี กับนายณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ หัวหน้าพรรคประชาชน โดยมีเงื่อนไขให้รัฐบาลเดินหน้าจัดทำประชามติเพื่อนำไปสู่การตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) เพื่อยกร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ

คำร้องนี้ประธานรัฐสภาส่งให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยตามมาตรา 210 วรรคหนึ่ง (2) หลังรัฐสภามีมติเมื่อ 17 มี.ค. 2568 ให้สอบถามอำนาจหน้าที่ของรัฐสภาเกี่ยวกับการจัดทำประชามติ โดยที่ผ่านมา ศาลได้รวบรวมความเห็นผู้เชี่ยวชาญแล้ว เห็นว่ามีพยานหลักฐานเพียงพอ จึงนัดประชุมแถลงด้วยวาจาและลงมติในวันนี้

ปมหลักที่ต้องวินิจฉัยคือ ต้องทำประชามติกี่ครั้งเพื่อให้ได้รัฐธรรมนูญใหม่ ฝ่ายหนึ่งยืนยัน 2 ครั้ง ได้แก่ ตอนแก้ไขมาตรา 256 เพื่อเปิดทางตั้ง ส.ส.ร. และอีกครั้งเมื่อได้ร่างใหม่เสร็จ ขณะที่อีกฝ่ายเสนอให้ทำ 3 ครั้ง โดยเพิ่มการถามประชาชนตั้งแต่ก่อนรัฐสภาพิจารณาแก้ไขมาตรา 256

ทั้งนี้ ศาลรัฐธรรมนูญเคยวินิจฉัยแล้วเมื่อ 11 มี.ค. 2564 ว่าต้องมีประชามติเสียก่อนว่าสมควรมีรัฐธรรมนูญใหม่หรือไม่ และเมื่อร่างเสร็จต้องทำประชามติอีกครั้ง แต่ยังมีความเห็นทางการเมืองและวิชาการที่แตกต่าง จึงต้องชี้ขาดอีกครั้งในวันนี้

ข้อตกลงพรรคภูมิใจไทยกับพรรคประชาชนยังระบุไว้ชัดว่า หากศาลเห็นว่าต้องทำประชามติก่อน รัฐบาลใหม่ต้องดำเนินการทันที แต่หากไม่จำเป็น ก็จะผลักดันแก้รัฐธรรมนูญมาตรา 256 เพื่อตั้ง ส.ส.ร. ในสภาชุดนี้โดยเร็ว