ดร.ณัฏฐ์ ชี้ภัยสู้รบเป็นเหตุให้กกต.กำหนดวันเลือกตั้งใหม่ได้

เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 2568 ภายหลังมีพระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎร ส่งผลให้กระบวนการเลือกตั้งทั่วไปต้องเริ่มต้นขึ้น ท่ามกลางสถานการณ์สู้รบตามแนวชายแดนไทย–กัมพูชา ซึ่งก่อให้เกิดข้อถกเถียงว่าคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) สามารถชะลอหรือเลื่อนการเลือกตั้งได้หรือไม่

ดร.ณัฏฐ์ หรือ ดร.ณัฐวุฒิ วงศ์เนียม นักกฎหมายมหาชน ให้ความเห็นว่า การยุบสภามีผลทางกฎหมายชัดเจน 3 ประการ ได้แก่ สมาชิกภาพ สส.สิ้นสุดลง คณะรัฐมนตรีเปลี่ยนสถานะเป็นรัฐบาลรักษาการ และ กกต.มีหน้าที่กำหนดวันเลือกตั้งภายในกรอบเวลาไม่น้อยกว่า 45 วัน แต่ไม่เกิน 60 วัน นับแต่วันที่พระราชกฤษฎีกายุบสภามีผลบังคับ

ประเด็นสำคัญอยู่ที่รัฐธรรมนูญ มาตรา 103 วรรคสาม ซึ่งบัญญัติให้การเลือกตั้งต้องจัด “เป็นวันเดียวกันทั่วราชอาณาจักร” โดยถือเป็นบทบังคับเด็ดขาด เพื่อความเป็นธรรม ความเรียบร้อย และป้องกันการชี้นำหรือบิดเบือนผลการเลือกตั้งในแต่ละพื้นที่

อย่างไรก็ตาม รัฐธรรมนูญ มาตรา 104 เปิดช่องให้ กกต.กำหนดวันเลือกตั้งใหม่ได้ในกรณีมี “เหตุจำเป็นอันมิอาจหลีกเลี่ยงได้” เช่น ภัยสู้รบระหว่างประเทศที่กระทบความปลอดภัยของประชาชนและทำให้ไม่สามารถจัดการเลือกตั้งในบางพื้นที่ได้ โดยต้องจัดการเลือกตั้งภายใน 30 วัน นับแต่เหตุจำเป็นนั้นสิ้นสุดลง

ดร.ณัฏฐ์ ย้ำว่า กฎหมายไม่ได้เปิดช่องให้ กกต.งดการประกาศวันเลือกตั้งตั้งแต่ต้น แต่ให้พิจารณาสถานการณ์จริง ณ วันหย่อนบัตรเป็นสำคัญ หากภัยสู้รบยังไม่สิ้นสุดและเป็นอุปสรรคต่อการจัดการเลือกตั้ง จึงจะเข้าเงื่อนไขการเลื่อนตามรัฐธรรมนูญ เพื่อป้องกันไม่ให้การตีความกฎหมายถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือยืดอำนาจรัฐบาลรักษาการโดยไม่มีกำหนด