ดร.ณัฏฐ์ แจงอำนาจศาลรธน.วินิจฉัยปมตั้งส.ส.ร.ได้ไม่เกินคำขอ

สืบเนื่องจากกรณีนายบวรศักดิ์ อุวรรณโณ รองนายกรัฐมนตรีฝ่ายกฎหมาย ระบุศาลรัฐธรรมนูญ “ไม่มีอำนาจวินิจฉัยเกินคำขอ” กรณีคำวินิจฉัยที่ 18/2568 เรื่องอำนาจรัฐสภาในการจัดให้ประชาชนเลือก ส.ส.ร.โดยตรง จนเกิดการถกเถียงอย่างกว้างขวาง

 “ดร.ณัฏฐ์ วงศ์เนียม” นักกฎหมายมหาชน อธิบายว่า หลัก Ultra Petita หรือ “ห้ามศาลพิพากษาเกินคำขอ” เป็นหลักสากลที่ใช้ในทั่วโลก เพื่อให้คู่ความทุกฝ่ายได้รับความเป็นธรรมและรู้ล่วงหน้าว่าฝ่ายตรงข้ามร้องขอเรื่องใด

อย่างไรก็ตาม ศาลรัฐธรรมนูญแตกต่างจากศาลยุติธรรมทั่วไป เพราะเป็นศาลการเมืองที่มีอำนาจพิจารณาเรื่องที่ “เกี่ยวเนื่องจำเป็น” กับคำร้อง เพื่อให้คำวินิจฉัยครบถ้วนสมบูรณ์ตามเจตนารมณ์รัฐธรรมนูญ

ดร.ณัฏฐ์ ระบุว่า แม้รัฐธรรมนูญไม่ได้เขียนชัดว่าห้ามวินิจฉัยเกินคำขอ แต่ พ.ร.ป.ว่าด้วยการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2561 มาตรา 74 ให้อำนาจศาลกำหนดคำบังคับหรือเงื่อนไขเพื่อความเป็นธรรมได้ หากจำเป็นต่อประเด็นคำร้อง

“พูดง่าย ๆ คือ ศาลรัฐธรรมนูญจะวินิจฉัยได้เฉพาะเรื่องที่เกี่ยวเนื่องโดยตรง ไม่ใช่ขยายความตามอำเภอใจ แต่ต้องอยู่ในกรอบเพื่อคุ้มครองประโยชน์สาธารณะ” ดร.ณัฏฐ์ กล่าว