มติศาลรธน.6ต่อ1 รัฐสภาแก้รัฐธรรมนูญได้ ต้องทำประชามติ 3 ครั้ง

เมื่อวันที่ 10 ก.ย. ศาลรัฐธรรมนูญประชุมปรึกษาคดีรวม 5 เรื่อง โดยมีคดีสำคัญคือกรณีที่ประธานรัฐสภาขอให้วินิจฉัยอำนาจรัฐสภาในการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 210 วรรคหนึ่ง (2)

ศาลมีมติ 5 ต่อ 2 วินิจฉัยว่า รัฐสภามีอำนาจริเริ่มหรือแสดงความต้องการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ แต่ต้องผ่านการทำประชามติให้ประชาชนเห็นชอบเสียก่อน โดยการดำเนินการต้องอยู่ภายใต้หมวด 15 การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญโดยตรง

สำหรับจำนวนครั้งในการทำประชามติ ศาลมีมติ 6 ต่อ 1 ว่า ต้องทำ 3 ครั้ง ได้แก่

ถามประชาชนว่าสมควรมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่

ถามถึงวิธีการและเนื้อหาสำคัญของการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ (ซึ่งอาจรวมกับครั้งแรกได้)

ถามประชาชนอีกครั้งว่าเห็นชอบกับร่างรัฐธรรมนูญใหม่ที่จัดทำเสร็จแล้วหรือไม่

เสียงข้างมากเห็นว่าต้องทำ 3 ครั้ง ส่วนเสียงข้างน้อยเสนอว่าเพียง 2 ครั้งก็เพียงพอ คือครั้งแรกและครั้งสุดท้าย

ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเสียงข้างมาก จำนวน 6 คน คือ นายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ นายวิรุฬห์ แสงเทียน นายจิรนิติ หะวานนท์ นายนวดล เทพพิทักษ์ นายบรรจงศักดิ์ วงศ์ปราชญ์ และนายสุเมธ รอยกุลเจริญ

ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเสียงข้างน้อย จำนวน 1 คน คือ นายอุดม สิทธิวิรัชธรรม เห็นว่า การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต้องมีการจัดให้มีการออกเสียงประชามติ 2 ครั้ง ได้แก่ ครั้งที่ 1 และครั้งที่ 3

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า การทำประชามติแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญในข้อตกลงจัดตั้งรัฐบาลระหว่างนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี กับนายณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ หัวหน้าพรรคประชาชน โดยมีเงื่อนไขให้รัฐบาลเดินหน้าจัดทำประชามติเพื่อนำไปสู่การตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) เพื่อยกร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ 

ข้อตกลงพรรคภูมิใจไทยกับพรรคประชาชนยังระบุไว้ชัดว่า หากศาลเห็นว่าต้องทำประชามติก่อน รัฐบาลใหม่ต้องดำเนินการทันที แต่หากไม่จำเป็น ก็จะผลักดันแก้รัฐธรรมนูญมาตรา 256 เพื่อตั้ง ส.ส.ร. ในสภาชุดนี้โดยเร็ว