ข้อพิพาทที่ดินเขากระโดง – มหากาพย์ความขัดแย้งที่ยังไม่สิ้นสุด

จุดเริ่มต้นของความขัดแย้ง

นายไชยชนก ชิดชอบ สส.บุรีรัมย์ เลขาภูมิใจไทย หนึ่งในผู้ที่อ้างตัวเป็นตัวแทนของประชาชน ได้ยืนยันหนักแน่นว่าที่ดินบริเวณเขากระโดงเป็นของประชาชน ไม่ใช่ของการรถไฟแห่งประเทศไทย โดยมองว่าตนเองเป็น "พ่อเมือง" ที่ต้องปกป้องผลประโยชน์ของชาวบุรีรัมย์กว่า 4,000 ไร่ หากยอมแพ้ประชาชนจะไม่มีที่ยืน

มุมมองของภาครัฐและความซับซ้อนทางกฎหมาย

ความเห็นของภาครัฐในประเด็นนี้มีความแตกต่างกันออกไป นายอนุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยคนปัจจุบัน มองว่าการกระทำของตนถูกต้อง ขณะที่นายภูมิธรรม อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กลับตั้งคำถามถึงการไม่ปฏิบัติตามคำสั่งศาลก่อนหน้านี้ และได้ขอคำชี้แจงจากกรมที่ดิน

สถานการณ์ยิ่งซับซ้อนขึ้นเมื่อกรมที่ดินได้ออกคำสั่งทางปกครองให้ระงับการเพิกถอนโฉนดที่ดิน โดยอ้างว่าไม่ใช่ที่ดินของการรถไฟฯ ทำให้เกิดคำสั่งทางปกครองใหม่และกระบวนการทางกฎหมายก็เริ่มต้นขึ้นอีกครั้ง การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงได้ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อโต้แย้งคำสั่งใหม่นี้ หากคำสั่งของกรมที่ดินได้รับการยืนยัน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายเชื่อว่าโอกาสที่รัฐจะเรียกคืนที่ดินจะกลายเป็นศูนย์
 

สถานการณ์ยิ่งซับซ้อนขึ้นเมื่อกรมที่ดินได้ออกคำสั่งทางปกครองให้ระงับการเพิกถอนโฉนดที่ดิน โดยอ้างว่าไม่ใช่ที่ดินของการรถไฟฯ ทำให้เกิดคำสั่งทางปกครองใหม่และกระบวนการทางกฎหมายก็เริ่มต้นขึ้นอีกครั้ง การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงได้ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อโต้แย้งคำสั่งใหม่นี้ หากคำสั่งของกรมที่ดินได้รับการยืนยัน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายเชื่อว่าโอกาสที่รัฐจะเรียกคืนที่ดินจะกลายเป็นศูนย์

ประวัติศาสตร์ที่ซ้ำรอยและคำถามที่ค้างคา

นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่กรมที่ดินไม่ยอมเพิกถอนโฉนดที่ดิน เคยมีเหตุการณ์คล้ายกันเกิดขึ้นในปี 2554 ตามคำสั่งของ ป.ป.ช. นอกจากนี้ สำนักงานอัยการสูงสุดเองก็เคยแนะนำในปีเดียวกันว่าการรถไฟฯ สามารถฟ้องร้องโดยตรงเพื่อเพิกถอนโฉนดได้ แต่คำถามคือ เหตุใดการรถไฟฯ จึงไม่ดำเนินการทางกฎหมายโดยตรงนี้

ที่ดินพิพาทส่วนหนึ่งยังถูกถือครองโดยบุคคลที่เกี่ยวข้องกับครอบครัวนักการเมือง เช่น ตระกูลชิดชอบ และธุรกิจที่เกี่ยวข้อง ซึ่งมีพื้นที่รวมกว่า 178 ไร่ ยิ่งไปกว่านั้น ยังมีหลักฐานว่าบางฝ่าย รวมถึงนักการเมืองท้องถิ่น เคยขอเช่าหรือใช้ที่ดินจากการรถไฟฯ ซึ่งอาจหมายถึงการยอมรับความเป็นเจ้าของของการรถไฟฯ มาก่อน

คำถามถึงผลประโยชน์ทับซ้อนและความโปร่งใส

ข้อพิพาทที่ดินเขากระโดงทำให้เกิดคำถามสำคัญหลายประการ:

• ที่ดินทั้งหมดที่ประชาชนอ้างสิทธิ์นั้นเป็นของพวกเขาจริงหรือไม่ หรือบางส่วนยังคงเป็นของรัฐ?
• นักการเมืองที่มีส่วนได้ส่วนเสียในที่ดินและมีส่วนร่วมในการแก้ไขข้อพิพาทกำลังเผชิญกับ ผลประโยชน์ทับซ้อน หรือไม่?
• การอ้างสิทธิ์ความเป็นเจ้าของที่ดินของประชาชนอย่างกว้างขวางนั้นเป็นของจริง หรือมีการ ถือครองโดยตัวแทน?

เมื่อทั้งกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงคมนาคม (ซึ่งดูแลการรถไฟฯ) อยู่ภายใต้รัฐบาลเดียวกัน เหตุใดปัญหาจึงยังไม่ได้รับการแก้ไข เป็นทางตันที่แท้จริง หรือเป็นความล่าช้าที่มี แรงจูงใจทางการเมือง?

จึงมีความจำเป็นในการสร้าง ความโปร่งใส เพื่อพิจารณาว่านี่เป็นปัญหาพลเมือง-รัฐอย่างแท้จริง หรือเป็นเกมการเมืองที่ซับซ้อน การรถไฟแห่งประเทศไทยควรฟ้องร้องโดยตรงเพื่อชี้แจงความเป็นเจ้าของ

โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีคำตัดสินของศาลฎีกาในปี 2561 ที่สนับสนุนการรถไฟฯ ในข้อพิพาทที่ดิน 35 แปลงที่คล้ายกันใกล้กับที่ดินของครอบครัวที่เกี่ยวข้องกับการเมือง

ข้อพิพาทเขากระโดงยังคงเป็นบทเรียนที่สำคัญถึงความซับซ้อนของปัญหาที่ดินในประเทศไทยที่ผสมผสานระหว่างกฎหมาย การเมือง และผลประโยชน์ส่วนบุคคล

ที่มาประกอบเนื้อหาข่าว เนชั่นอินไซต์