'ศักดิ์ณรงค์'ชี้รัฐขอกู้ธกส.แจกดิจิทัล สถาบันการเงินเสี่ยงขาดสภาพคล่อง

ดร.ศักดิ์ณรงค์ ศิริพร ณ ราชสีมา รองเลขาธิการพรรคไทยสร้างไทย ในฐานะอดีตนักวิชาการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) และได้ติดตามงานด้านเศรษฐกิจการเกษตรมาอย่างต่อเนื่อง ด้วยความสนใจ กล่าวถึง กรณีที่รัฐบาล ประกาศว่าแหล่งที่มาของเงิน จำนวนหนึ่ง จะมาจาการกู้ยืม ธ.ก.ส. เพื่อนำไปใช้ในโครงการประชานิยม "แจกเงิน" ให้กับประชาชนที่อยู่ในข่ายที่เป็นเกษตรกรซึ่งขึ้นทะเบียนกับ ธ.ก.ส. จำนวน 172,300 ล้านบาท

ขอตั้งข้อสงสัยว่า อาจเกิดอันตรายขึ้นกับสถาบันทางการเงินเฉพาะกิจที่เป็นที่พึ่งของเกษตรกร และประเทศชาติโดยส่วนรวม โดยเฉพาะการนำเงินจำนวนมากมาใช้ในโครงการนี้ จะทำได้หรือไม่ ซึ่งประเด็นนี้กลายเป็นข้อถกเถียงที่แต่ละฝ่ายได้นำมาตรา 9 (3) แห่ง พ.ร.บ. ธ.ก.ส. มาเป็นหลักในการพิจารณา ซึ่งต่อมาความใน (3) ของมาตรา 9 ได้ถูกแก้ไขเพิ่มเติมใหม่โดยมาตรา 5 แห่ง พ.ร.บ. ธ.ก.ส.  (ฉบับที่ 6) พ.ศ 2549 และใช้บังคับมาตั้งแต่ 15 มีนาคม 2549 
 

โดยฝ่ายรัฐบาลเห็นว่ามาตรานี้เปิดช่องให้สามารถกระทำได้ ตนจึงขอนำเสนอรายละเอียดของมาตรา 9 ให้ทุกท่านได้พิจารณา เพื่อให้เกิดความเข้าใจร่วมกันถึงเจตนารมณ์ ตามวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งธนาคาร ดังนี้ มาตรา 9 กำหนดว่า ธนาคารมีวัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้ 

(1) ให้ความช่วยเหลือทางการเงิน แก่เกษตรกร กลุ่มเกษตรกรหรือ สหกรณ์การเกษตร สำหรับการ 

(ก) ประกอบอาชีพเกษตรกรรม หรืออาชีพที่เกี่ยวเนื่องกับเกษตรกรรม 
(ข) ประกอบอาชีพอย่างอื่นเพื่อเพิ่มรายได้ 
(ค) พัฒนาความรู้ด้านเกษตรกรรม หรืออาชีพอย่างอื่นเพื่อเพิ่มรายได้ หรือพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกร หรือครอบครัวของเกษตรกร 
(ง) ดำเนินกิจการตามโครงการที่เป็นการส่งเสริมหรือสนับสนุนการประกอบเกษตรกรรม ซึ่งเป็นการดำเนินการร่วมกับผู้ประกอบการ  เพื่อเพิ่มรายได้หรือพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรหรือครอบครัวของเกษตรกร 

(2) ประกอบธุรกิจอื่นอันเป็นการส่งเสริมหรือสนับสนุนการประกอบเกษตรกรรม 

(3) ดำเนินงานเป็นสถาบันการเงินเพื่อการพัฒนาชนบท โดยให้ความช่วยเหลือทางการเงินหรือการบริหารจัดการแก่บุคคล กลุ่มบุคคล ผู้ประกอบการ กองทุนหมู่บ้านหรือชุมชน รวมทั้งองค์กรที่จัดตั้งขึ้นในรูปแบบใดที่มีวัตถุประสงค์ในการสนับสนุนการประกอบอาชีพของเกษตรกรหรือชุมชน ทั้งนี้ เพื่อส่งเสริมให้มีการพัฒนาผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ ของเกษตรกรหรือชุมชนให้มีประสิทธิภาพทั้งในด้านการลงทุน การผลิต การแปรรูป และการตลาด หรือเพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจ หรือเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต
 

การที่รัฐบาลบอกว่า (3) คำว่า "เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจ หรือเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตนี่แหละ เข้าข่ายตามเงื่อนไขวัตถุประสงค์ของพ.ร.บ. ธ.ก.ส. เพราะฝ่ายกฎหมาย ของกระทรวงการคลังยืนยันมาแล้วว่าทำได้ ไม่จำเป็นต้องส่งเรื่องให้ สนง.คณะกรรมการกฤษฎีกาตีความก่อน เพราะเมื่อเรื่องนี้ถูกนำเสนอเข้าสู่คณะรัฐมนตรี หน่วยงานต่างๆ รวมทั้ง สนง.คณะกรรมการกฤษฎีกา สภาพัฒน์ฯ ธนาคารแห่งประเทศไทย ฯลฯ ก็ต้องเสนอความเห็นมาประกอบอยู่ดี ซึ่งหากถามความเห็นไป จะทำให้เสียเวลาเปล่าๆ เพราะพี่น้องประชาชนรอคอย  เมื่อฝ่ายกฎหมายของกระทรวงการคลังยืนยันเป็นมั่นเหมาะว่าทำได้ ไม่ผิด พ.ร.บ. ธ.ก.ส. เราก็ต้องเชื่อตามนั้น"

แต่ตนกลับมองว่าว่าเป็นการให้เหตุผลแบบเอาสีข้างเข้าถู ดูเหมือนเป็นการด้อยค่าหน่วยงานที่ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาทางกฎหมายให้กับรัฐบาลหรือผู้มีอำนาจกลัวว่าเมื่อถามไปแล้ว ก็จะได้ความเห็นเหมือนเช่นที่ผ่านมา  

หากพิจารณาให้ดีๆ จะเห็นว่า ข้อความที่ระบุว่า เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจ หรือเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามที่ปรากฏอยู่ใน (3) ซึ่งถูกใช้เป็นข้ออ้างนั้น  ความจริงมันมีปฐมเหตุมาจากการที่เกษตรกรสามารถดำเนินกิจกรรมทางการผลิตและการตลาด ประกอบอาชีพได้ตามหน้าที่ เพราะได้รับเงินทุนสนับสนุนจากทางธนาคารในรูปแบบของการให้สินเชื่อ/การให้ความช่วยเหลือทางการเงินในรูปแบบต่างๆ รวมถึงการพัฒนาความรู้ด้านเกษตรกรรม การประกอบอาชีพ ตามที่ระบุอยู่ใน (1) ซึ่งต้องมีต้นทุนในการดำเนินงานทั้งสิ้น ไม่ใช่เป็นการเอาเงินไปไล่ "แจก" แล้วจะทำให้เกษตรกรมีเศรษฐกิจที่ดี เกิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ อย่างที่รัฐบาลอยากจะให้ ธ.ก.ส.ทำ 

จริงอยู่ที่ไม่จำเป็นต้องฟังความเห็นจากกฤษฎีกาก็ได้ แต่เมื่อเกิดปัญหาขึ้นมา ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องจะต้องรับผิดชอบในสิ่งที่ได้ทำลงไป  แต่ตนว่ามันไม่คุ้ม ถ้าปล่อยให้เกิดความเสียหายกับประเทศชาติก่อน แล้วท่านถูกลงโทษ

โดยความเป็นจริง ธ.ก.ส. เป็นสถาบันการเงินเฉพาะกิจที่ถูกออกแบบมาเพื่อให้การสนับสนุน ช่วยเหลือพี่น้องเกษตรกรให้เกิดการผลิตทางการเกษตร เพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยใช้ปัจจัยการผลิตที่มีราคาถูกกว่าท้องตลาด ควบคู่กับการให้ความรู้ทางวิชาการ และการจัดหาปัจจัยการผลิตที่จำเป็น ภายใต้การดำเนิน งานของสหกรณ์การเกษตรเพื่อการตลาดลูกค้า ธ.ก.ส. ที่มีเครือข่ายอยู่ทั่วประเทศ ซึ่งเงินทุนก็ถือเป็นปัจจัยการผลิตหนึ่งที่มีความสำคัญ

แต่การที่รัฐบาลจะใช้ช่องทางของ ธ.ก.ส. เป็นตัวผ่านเงิน"แจก" ไปสู่ประชาชน โดยให้ธนาคารหาเงินมาจ่ายไปก่อน หรือกู้ยืมเงินจาก สภาพคล่องส่วนเกินของธนาคาร แล้วรัฐบาลจะนำมาชำระคืนให้ในภายหลังโดยไม่มีกำหนดเวลาที่แน่นอนนั้น เป็นการกระทำที่อาจทำให้ ธ.ก.ส. เข้าสู่ภาวะของความเสี่ยงด้านสภาพคล่อง ( Liquidity Risk ) ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อรายได้และเงินกองทุนของธนาคารทั้งในปัจจุบันและอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อความต้องการใช้เงินทุนมีปริมาณสูงกว่าสภาพคล่องที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก อาจทำให้ธนาคารต้องถูกควบคุมหรือหยุดกิจการได้

ตนเห็นว่า ปีบัญชี 2566 สภาพคล่อง ธ.ก.ส. ยังอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ เพียงพอรองรับการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการ ซึ่ง การบริหารความเสี่ยงด้านสภาพคล่องของธนาคารนั้น สอดคล้อง กับหลักเกณฑ์ตามแนวทางที่ธนาคารแห่งประเทศไทยกำหนด  โดยมีสินทรัพย์สภาพคล่องที่ปราศจากภาระผูกพัน รวม 287,241 ล้านบาท คิดเป็นอัตราการดำรงสินทรัพย์สภาพคล่อง ร้อยละ 15.70 เกินกว่าที่ธนาคารแห่งประเทศไทยกำหนดไว้ที่ขั้นต่ำร้อยละ 8.50

แต่หากจะต้องมาแบกรับภาระเงินก้อนโตนี้อีก ในขณะที่หนี้เก่าจากโครงการรับจำนำข้าวที่ยังคงค้าง อยู่อีกกว่า 230,000 ล้าน หรือพิจารณาจากลูกหนี้รอการชดเชย จากรัฐบาล จำนวน 594,207 ล้านบาท ก็จะเป็นปัญหาสะสม ที่เป็น อุปสรรคขัดขวางต่อการมุ่งสู่การเป็นสถาบันการเงินเพื่อพัฒนาชนบทและภาคเกษตรครบวงจร ในทศวรรษที่ 6 ตามที่ธนาคารได้ตั้งความมุ่งหวังไว้

ประเด็นจึงอยู่ที่ว่า แม้ ธ.ก.ส. จะเป็นหน่วยงานของรัฐ ซึ่งรัฐบาล สามารถใช้กลไกภายใต้ พ.ร.บ. การเงินการคลัง มาตรา 28 เชื่อมโยงกับ พ.ร.บ. ธ.ก.ส. มาตรา 9 (3) มาเป็นข้ออ้างความชอบธรรมตามกฎหมาย ที่เห็นว่าเปิดช่องให้ กระทำได้นั้น คำถามที่ต้องหาคำตอบก็คือ ทำได้จริงหรือไม่ และการ นำเงินสภาพคล่องส่วนเกินจาก ธ.ก.ส. เพื่อใช้จ่ายในโครงการนี้ จะถือว่าเป็นการกู้เงินหรือไม่ เพราะในช่วงของการหาเสียง ผู้มีอำนาจได้พูดอย่างชัดเจนว่า โครงการ แจกเงินดิจิทัล10,000 บาทนี้ ทำได้ทันที และไม่มีความจำเป็นต้องกู้ แต่นี่ก็ผ่านมาหลายเดือนแล้ว ประชุมมาก็หลายครั้ง ยังไม่มีความชัดเจนในรายละเอียดใดๆเลย 

ตนจึงเห็นด้วยกับแถลงการณ์ของสหภาพแรงงานฯ ธ.ก.ส. ที่เห็นควรให้ สนง.กฤษฎีกา ธนาคารแห่งประเทศไทย และสำนักงานคณะกรรมการกำกับนโยบายรัฐวิสาหกิจ  พิจารณาให้ความเห็นอย่างชัดเจนเสียก่อน ว่า ธ.ก.ส.จะสามารถดำเนินโครงการ Digital Wallet ให้กับรัฐบาลได้หรือไม่ 

ดังนั้น ตนขอเชิญชวนพี่น้องคนไทยได้ให้ข้อสังเกตร่วมกันว่า ประเทศชาติของเรากำลังประสบกับปัญหา/ความเสื่อมถอยในหลายๆ เรื่อง หนึ่งในนั้นก็คือเรื่องของที่ดิน สปก. ซึ่งที่ผ่านมาได้มีความพยายามให้นายทุนเข้ามาครอบครอง ถือกรรมสิทธิ์ หาผลประโยชน์ แทนที่จะนำไปช่วยเหลือพี่น้องเกษตรกรให้ได้รับประโยชน์อย่างครบถ้วนตามเจตนารมณ์  

ธ.ก.ส. ก็เช่นเดียวกัน หากถูกใช้เป็นเครื่องมือที่จะเอื้อประโยชน์ให้กับนายทุน กลุ่มทุน นักการเมือง เป็นการเฉพาะแล้ว ประโยชน์อันแท้จริงที่พี่น้องเกษตรกรพึงจะได้รับก็จะต้องสูญเสียไป ทำไมการประชุมเรื่องเงิน Digital Wallet ในแต่ละครั้ง ท่านผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยไม่ได้เข้าร่วมประชุมด้วยเลย ซึ่งก็เข้าใจได้ครับว่า "เงินบาท" เป็นสกุลเงินเดียวที่สำคัญของชาติ คงไม่บังอาจที่จะสนับสนุนสกุลเงินอื่นให้เข้ามามีบทบาทใช้คู่ขนานกัน 

ถึงวันที่เราจะต้องผนึกกำลัง ร่วมมือกันเพื่อให้ชาติบ้านเมืองของเราหลุดพ้นออกจากวงจร การทุจริตคอรัปชั่น การทุจริตเชิงนโยบาย ซึ่งถือว่าเป็นมะเร็งร้ายของสังคม เพื่อให้ประเทศของเรามีความเจริญรุ่งเรือง พี่น้องคนไทยได้มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน