เปิดมุมมอง ปณิธาน บทบาทไทย กับสถานการณ์สู้รบในอิสราเอล

จากสถานการณ์อันตึงเครียด ทหารอิสราเอล และ กลุ่มบาฮามาส เปิดฉากสู้รบ ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บ เสียชีวิตจำนวนมาก โดยเฉพาะ พี่น้องแรงงานไทย ที่เข้าไปทำงานในประเทศอิสราเอล เสียชีวิต บาดเจ็บ และยังไม่รู้ชะตากรรมอีกไม่น้อย ยังไม่รู้ สถานการณ์ จะลุกลามบานปลาย หรือ คลี่คลายลงในเร็ววัน

'ปณิธาน วัฒนายากร' อาจารย์พิเศษคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักวิชาการด้านต่างประเทศ เกาะติดสถานการณ์อย่างใกล้ชิด ให้สัมภาษณ์ โพสต์ทูเดย์ การวางท่าที บทบาทไทย หนทางการเจรจา ที่สามารถทำได้หลายช่องทาง รวมทั้งมองไปถึง การเมืองโลก อันเชื่อมโยงถึงกัน    

จากการปรับท่าทีของไทย มาวางตัวเป็นกลาง นายปณิธาน มองว่า การปรับท่าทีของไทย โดยการบริหารสถานการณ์ลักษณะแบบนี้ อย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ตามขั้นตอนปกติ ทำได้ดีพอสมควร

1.มีการตั้งศูนย์บริหารสถานการณ์ ตั้งโต๊ะแถลงข่าวต่อเนื่อง ตั้งศูนย์ฯ ทำให้อยู่จุดเดียว นำคนที่มีตำแหน่งสำคัญๆมาวาง ถือว่า ในโครงสร้างแบบนี้ใช้ได้ 

2.การบริหารสถานการณ์ให้ข่าวเป็นระยะๆ การควบคุมข่าวสาร ทำได้ดีพอสมควร แม้ข้อความของนายกฯ(เศรษฐา ทวีสิน) อาจจะไม่ครบถ้วน แต่กระทรงการต่างประเทศ ได้แก้เลยว่า ไทยไม่ได้เลือกข้าง เราประณามทุกฝ่าย ถือว่าดีใช้ได้ 

3.การให้ความสำคัญกับแรงงานไทยที่ไปทำงานประเทศอิสราเอลประมาณ 3 หมื่นคน ถือว่าดีมาก ซึ่งทั้ง 3 เรื่องต้องขอชมเชย 

แต่ที่จะติ ข้อแรกคือ น้ำหนักความสัมพันธ์อาจจะยังไม่ค่อยดี อันดับแรก ต้องระมัดระวังว่า เราเลือกข้าง แม้เราจะสนับสนุน ปาเลสไตน์ตั้งรัฐ ก็จริง ขณะเดียวกัน ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับอิสราเอล ใกล้ชิดมาก มีคนงานไปทำงานที่นั่นเยอะ เราต้องรักษาน้ำหนักนี้ไว้  

2. เราต้องรีบดำเนินการเจรจาทั้งทางตรง ทางอ้อม ทางเปิด ทางปิด เพื่อนำคนไทยที่ยังอยู่ในอิสราเอลออกมาจากจุดที่อาจจะถูกมองว่าเป็น โล่มนุษย์ หรือ เกราะกำบัง ให้ได้ โดยตัวเลขแรงงาน อาจจะมีมากกว่าตัวเลขที่ได้เคยรายงานไปด้วยซ้ำ 

เรามีช่องทางพิเศษอยู่เยอะ มีทีมพิเศษที่คุยกับ ฮามาสได้ ทั้งทางตรง ทางอ้อม สำหรับ ทางตรง ทางการคือ อาจจะผ่าน สำนักงานปาเลสไตน์ ที่มีอยู่ในประเทศมาเลเซีย ทางลับ เราคุยกับ ฮามาสได้โดยตรง คนเหล่านี้เดินทางเข้าออกประเทศไทย มาเลเซียอยู่เสมอ ก็ไม่อยากพูดให้ชัดเจนกว่านี้ แต่ว่า คนเหล่านี้เราทั้งบีบหรือขอร้องได้

ที่สำคัญ ผมเคยไปประเทศอิสราเอล มีผู้หญิงไทยแต่งงานกับ ผู้นำระดับสูงมากของ ผู้นำปาเลสไตน์ เคยไปเจอที่ กรุงเยรูซาเล็ม เราสามารถใช้ช่องทางเหล่านี้ได้หมดเลย อย่างน้อยๆนำคนไทย ออกมาจากจุดที่ อาจจะตกเป็นเป้าการโจมตี ออกมาก่อน พอออกมาได้ คนไทยเหล่านั้นจะกลับหรือไม่กลับ ก็เป็นอีกเรื่อง 

สำหรับการอพยพคนไทยกลับประเทศ เป็นเรื่องรองลงไป เพราะว่า ตอนนี้ผู้คนเข้าหลบลงหลุมหลบภัยกันหมดแล้ว สถานการณ์เริ่มคลี่คลาย แต่ควรไปเน้นการนำคนออกมา แม้การเดินทางอาจจะยาก เพราะพรมแดนปิด แต่อย่างไรก็ดี ควรทำให้เต็มที่ในการช่วยเหลือแรงงานไทย คนไทย ควรเปิดเจรจากับอิสราเอล เมื่อเกิดเหตุในอนาคต ระยะกลาง เมื่ออพยพคนออกมาแล้ว จะกลับไปทำงานใหม่ได้อีกหรือไม่ แม้โดยส่วนใหญ่จะไม่ได้ แต่เราก็ต้องเจรจาเป็นพิเศษ บางส่วนต้องจัดระเบียบใหม่ 

เคยไปเมื่อหลายปีก่อน ก็ตายแบบนี้ ครั้งนี้ไม่ใชครั้งแรก เราต้องถอดบทเรียนจริงๆ ทำอย่างไรให้คนไทยไม่ตาย แล้วครั้งนี้ บทเรียนสำคัญมาก คือ ไม่ใช่แค่โดนลูกหลง แต่ครั้งนี้ เขาตั้งใจจับแรงงานไทยไปเป็นตัวประกันไปด้วย คงต้องหาทางบีบฮามาส ที่อยู่กับเรา ให้จัดการให้เรา 

ความกังวล เหตุการณ์ในอิสราเอล จะขยายวงไปมากกว่านี้หรือไม่ นายปณิธาน ให้ความเห็นว่า ถ้าอิหร่าน ไม่เปิดศึก หรืออิสราเอลไม่เปิดศึกโจมตีโรงงานนิวเคลียร์ในอิหร่าน ซึ่งเป็นเป้าใหญ่ รวมทั้งอิหร่านไม่สนับสนุน ฮิซบอลเลาะห์ โจมตีอิสราเอล ก็คงไม่ขยาย เพราะตอนนี้เท่าที่ทราบ กองกำลังอเมริกันเริ่มเข้าไปใน อิสราเอลแล้ว ซึ่งอิหร่านอาจจะไม่กล้า โจมตีอิสราเอล

แต่ถ้าอิสราเอลได้ใจ เห็นว่า อเมริกันมาคุมท้ายให้ โจมตีอิหร่าน อาจจะเกิดเรื่องเหมือนกัน เพราะจีนก็จะขยับ คงต้องรอดูกันไปอีก 2-3วันว่า โรงงานนิวเคลียร์ของอิหร่าน อิสราเอลจะโจมตีเลยหรือไม่ ถ้าโจมตี ซึ่งอิสราเอล คงอยากจะโจมตีอยู่แล้ว อยากจะล้างบางกลุ่มฮามาส ฮิซบอลเลาะห์ ซึ่งอันนั้นคงจะใหญ่เกินไป เพราะตอนนี้ นายเบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอล ก็ง่อนแง่นอยู่  เพราะ5ปี เลือกตั้งมา 4 ครั้งแล้ว 

คราวนี้ต้องรอดูรายงานทหาร ที่ส่งให้ เนทันยาฮู ก็เห็นชัดแล้วว่า ทางฝ่ายการเมืองคล้ายๆกับไม่สนใจต่อการแจ้งเตือน แล้วอย่างนี้ จะอยู่ได้หรือไม่ ตรงนี้คงจะโดนตีหนักเลย เขาก็ต้องรับผิดชอบ เพราะตอนนี้คนตายเยอะ 

สถานการณ์น่าจะคลี่คลายไปในทางที่ดีขึ้นเร็วหรือไม่ นายปณิธาน มองว่า วันนี้ก็ดูดีขึ้นเยอะ แต่ก็ไม่ควรประมาท เพราะเป็นระลอก ตอนนี้ ฮามาส หนีกลับเข้าที่ตั้งแล้ว อิสราเอลก็คงรอดูท่าที คาดว่า เขาน่าจะต้องบุกเพื่อล้างบาง เพราะมันเสียหายต่อเขามาก แต่ต้องรอให้อเมริกันเข้ามาใกล้กว่านี้ก่อน เพื่อปิดข้างหลังไม่ให้ อิหร่านหรือกลุ่มอื่นหันมาโจมตีได้ คงต้องให้เวลาอีกนิดหน่อย