การต่อต้านโดยสันติวิธี vs การละเมิดกฏหมาย

หนึ่งในนั้นคือกรณีที่มีอาจารย์ท่านหนึ่งฉีกบัตรลงคะแนนในวันเลือกตั้ง เมื่อวันที่ 2 เม.ย. 2549 จนเป็นเหตุให้พนักงานอัยการเป็นโจทก์ยื่นฟ้องอาจารย์ท่านนั้นต่อศาล ในความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์ ความผิดต่อพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา ก่อนหน้านี้ศาลอุทธรณ์ภาค 9 ได้มีคำพิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้ยกฟ้อง เนื่องจากศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยว่าการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 2 เม.ย. 2549 ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ การกระทำของจำเลยเป็นการกระทำที่พอสมควรแก่เหตุเพื่อต่อต้านการเลือกตั้งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จึงเป็นการใช้สิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีตามความมุ่งหมายของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2540 มาตรา 65 ที่กำหนดว่า “บุคคลย่อมมีสิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีซึ่งการกระทำใดๆ ที่เป็นไปเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจในการปกครองประเทศโดยวิธีการซึ่งมิได้เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้”

ประเทศในระบอบประชาธิปไตย เช่น ประเทศไทยให้ความสำคัญเกี่ยวกับการเปิดโอกาสให้ประชาชนในสังคมได้มีส่วนร่วม และมีโอกาสแสดงความคิดเห็นเสมอมา เห็นได้จากมีการบัญญัติเกี่ยวกับการใช้สิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยมาโดยตลอด ทั้งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2540 มาตรา 65 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2550 ฉบับปัจจุบัน มาตรา 69 กำหนดว่า “บุคคลย่อมมีสิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีซึ่งการกระทำใดๆ ที่เป็นไปเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจในการปกครองประเทศโดยวิธีการซึ่งมิได้เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้”

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยทั้งสองฉบับไม่ได้กำหนดคำนิยามของคำว่า “ต่อต้านโดยสันติวิธี” ไว้ ดังนั้นคำพิพากษากรณีฉีกบัตรเลือกตั้งดังกล่าว จึงตีความคำว่า “ต่อต้านโดยสันติวิธี” โดยถือตามความหมายที่ยอมรับกันโดยทั่วไป ซึ่งตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน 2542 ให้ความหมายคำว่า “ต่อต้าน” หมายถึง ปะทะไว้, ต้านทานไว้, สู้รบป้องกันไว้ และให้ความหมายของคำว่า “ป้องกัน” หมายถึง กั้นไว้เพื่อต้านทานหรือคุ้มครอง คำว่า “ต่อต้าน” กับ “ป้องกัน” มีความหมายตรงกันอย่างหนึ่งว่า “ต้านทาน” หมายถึง ขัดขวาง, ยับยั้ง, ต่อสู้ยันไว้ และยังให้ความหมายคำว่า “สันติวิธี” หมายถึง วิธีที่จะก่อให้เกิดความสงบ

กรณีการต่อต้านอังกฤษในประเทศอินเดียเมื่อปี ค.ศ. 1930 โดยมหาตมะ คานธี สมัยนั้นประเทศอินเดียมีกฎหมายบังคับให้การผลิตและขายเกลือกระทำได้โดยรัฐบาลอังกฤษเท่านั้น ถึงแม้คนอินเดียจะผลิตเกลือเพื่อบริโภคเองได้ ก็จำต้องซื้อจากประเทศอังกฤษ หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุก มหาตมะ คานธี จึงดำเนินการต่อต้านโดยสันติวิธีคือ ขุดดินที่เต็มไปด้วยเกลือ ต้มในน้ำทะเลเพื่อผลิตเกลือ ท้าทายมาตรการผูกขาดนั้น เป็นเหตุให้ถูกจับกุมตัวและได้รับโทษ อย่างไรก็ตามการต่อต้านโดยสันติวิธีของมหาตมะ คานธี เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของประวัติศาสตร์อินเดีย ส่งผลให้คนอินเดียได้รับอิสรภาพในปี ค.ศ. 1947 และกรณีนางอองซานซูจี ที่ต่อสู้โดยสันติวิธีเพื่อเรียกร้องการปกครองระบอบประชาธิปไตยในบ้านเกิดของเธอ จนยูเนสโก (UNESCO) ประกาศให้เธอเป็น “สัญลักษณ์แห่งการต่อต้านการกดขี่โดยสันติ” เมื่อวันที่ 5 ต.ค. 2545