เอาไมเคิล แจ็กสันคืนไป เอาทับหลังนารายณ์คืนมา

โดย...ส.สต

เมื่อมีการทวงคืนทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์แห่งปราสาทหินพนมรุ้ง จากสถาบันศิลปะชิคาโก ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี 2530 นั้น บรรยากาศการทวงคืนเร่งเร้าและกดดันให้ผู้ครอบครองต้องคืน เพราะสื่อมวลชนทั้งไทยและต่างประเทศรวมพลังเป็นหนึ่งกู่ก้องตะโกนได้ยินทั้งโลก รวมทั้งวงดนตรีเพื่อชีวิต เช่น แอ๊ด คาราบาว ยังแต่งเพลงทับหลัง มีเนื้อร้องทวงถามที่จำกันได้ เอาไมเคิล แจ็กสันคืนไป เอาทับหลังนารายณ์คืนมา และที่สุดชาวไทยก็ได้ทับหลังชิ้นนี้คืนมาทันวันพิธีเปิดอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง เดือน พ.ย. 2531

ผู้ที่มีบทบาทสำคัญยิ่งในการทวงคืน นอกจากสื่อมวลชนและรัฐบาลไทยแล้ว ก็ได้แก่ ศ.ม.จ.สุภัทรดิศ ดิศกุล นักประวัติศาสตร์ศิลปะและโบราณคดีชาวไทย

ทับหลังปะทุขึ้นอีก เมื่อ 2 ส.ค. 2559 เมื่อ TNN 24 รายงานว่ามีการพบภาพถ่าย “ทับหลัง” ชิ้นหนึ่งในเว็บไซต์ของพิพิธภัณฑ์ Asian Art Museum Chong-Moon Lee Center for Asian Art and Culture ที่เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ดูจากรูปแบบและลวดลายรวมถึงรายละเอียดต่างๆ ตรงกับทับหลังที่สูญหายไปจากปราสาทหนองหงส์ อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ ข้อมูลนี้เปิดเผยโดย ทนงศักดิ์ หาญวงษ์ นักวิชาการอิสระคนหนึ่ง

วันที่ 20 มิ.ย. 2560 ณ ห้องประชุมศรีอยุธยา หอวชิราวุธานุสรณ์ สำนักหอสมุดแห่งชาติ คณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย ประชุมครั้งที่ 1/2560  โดยมี วีระ โรจน์พจนรัตน์ รมว.วัฒนธรรม (วธ.) เป็นประธาน เมื่อประชุมเสร็จ รัฐมนตรีวีระได้เปิดเผยว่า จะทวงคืนทับหลัง 2 ชิ้นที่อยู่ในพิพิธภัณฑ์สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นทับหลังที่หายไปจากปราสาทหนองหงส์ อ.โนนดินแดง จ.บุรีรัมย์ และอีกชิ้นหนึ่งหายไปจากปราสาทเขาโล้น จ.สระแก้ว

ทั้ง 2 ชิ้นนี้ ทางราชการไทยมีภาพถ่ายโบราณยืนยันว่าเป็นของไทย และจะนำไปยืนยันกับผู้ครอบครองในสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นการเจรจาและดำเนินการแบบรัฐต่อรัฐ 

รัฐมนตรีวีระ ยังเล่าว่า การประชุมคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยนัดแรกนี้ ได้ทราบข้อมูลว่ามีการส่งคืนโบราณวัตถุต่างประเทศกลับประเทศไทยตั้งแต่ปี 2508-2560 รวม 19 ครั้ง เป็นวัตถุโบราณ 1,024 รายการ ได้คืนรวม 14 ครั้ง 851 รายการ ในจำนวนนี้รวมถึงการได้คืนนารายณ์บรรทมสินธุ์ด้วย

ในช่วงรัฐบาล คสช.ได้รับคืน 2 ครั้ง รวม 554 รายการ ในปี 2558 ได้รับคืน 2 ครั้ง รวมแล้วได้คืนกว่า 600 รายการ

นอกจากนั้น กรมศิลปากรได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปดูโบราณวัตถุในพิพิธภัณฑ์ต่างๆ พบว่าพิพิธภัณฑ์ 20 แห่งในสหรัฐ มีโบราณวัตถุไทยจัดแสดง 133 รายการ เป็นพระพุทธรูป พระโพธิสัตว์ และทับหลัง

ก่อนหน้านี้ได้หารือกับอุปทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทย พร้อมเจ้าหน้าที่จากสำนักงานสืบสวนเพื่อความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ (Homeland Security Investigations) หรือ HIS ของสหรัฐ โดยทางสหรัฐได้รับทั้ง 133 รายการไปตรวจสอบ

สุดท้าย ในอนาคตประเทศไทยจะทำความร่วมมือกับสหรัฐเพื่อติดตามทวงคืนโบราณวัตถุที่สูญหายแบบรัฐต่อรัฐ รวมทั้งจับตาดูการประมูลโบราณวัตถุจาก 13 สถาบัน

ต่อไปจะมีการตั้งทีมที่รู้เรื่องกฎหมายไทยและระหว่างประเทศ และรู้เรื่องศิลปวัตถุ เพื่อติดตามการเจรจา รวมทั้งสอดส่องโบราณวัตถุของไทยในยุโรปด้วย จึงขอให้ประชาชนเชื่อมั่นคณะทำงานที่ท่านนายกรัฐมนตรีตั้งมา ว่าเป็นผู้มีความรู้ทางด้านศิลปวัตถุและกฎหมายที่พร้อมเดินหน้าเพื่อประเทศไทย