ความล้มเหลว

โดย...ทายาท ศรีปลั่ง กรรมการผู้จัดการ บริษัท เดอะไนล์

การศึกษาทางจิตวิทยา พบว่า คนที่มีความล้มเหลวซ้ำแล้วซ้ำอีก จิตวิทยาเรียกสภาพนี้ว่า Repetition Compulsion คือความล้มเหลวที่เกิดซ้ำรอย

คนหลายคนมีพฤติกรรมแห่งความล้มเหลว พฤติกรรมแห่งความยากจน เป็นต้น ถ้ายังคงทำพฤติกรรมเหล่านั้นอีก ความล้มเหลวจะเกิดซ้ำแล้วซ้ำอีก

สมองบันทึกรูปแบบพฤติกรรมสู่ความล้มเหลวเอาไว้และผลลัพธ์เอาไว้ และมันจะวนกลับไปเรื่อยๆ

เราจึงต้องถามตัวเองว่า ทำไมเราล้มเหลว? เราทำอะไรลงไป? เมื่อหาพฤติกรรมล้มเหลวเจอ เราจะไม่ทำพฤติกรรมนั้นซ้ำอีก วงจรความล้มเหลวจะถูกตัดขาดทันที

ตัวอย่างที่น่ากลัวในสังคมไทย คือ การสร้างภาพในใจ จินตนาการ หรือมโน กล่าวคือ การจินตนาการให้เราเป็นคนรวย อันนี้เป็นเรื่องใหญ่ที่คนตัวเล็กมักทำเป็นประจำ

มีนักจิตวิทยาระบบประสาทท่านหนึ่ง กล่าวว่า ความรวยไม่ได้มีกันทุกคน คนจำนวนไม่มากที่รวย ดังนั้น ถ้าเราจะจินตนาการว่าเรารวย เรากำลังกำหนดเส้นทางชีวิตที่มีโอกาสเป็นจริงได้ยาก

แต่มันก็มีความเป็นไปได้เช่นกัน ถ้าคนเคยรวย จะรื้อฟื้น อารมณ์ของความเป็นคนรวยได้ รื้อฟื้น รูปแบบและวิถีพฤติกรรมของคนรวยได้ ใช้จิตวิทยาของความหวัง Hope มาใช้ เพื่อจะรวยอีกครั้ง หรือรวยกว่าเดิม

คนไม่เคยรวยแต่อยากรวย จะจินตนาการลำบาก เพราะตนไม่ทราบว่าอารมณ์ของความรวยคืออะไร อะไรก็หนทางก้าวไปสู่ความรวย

ดังนั้น คนไม่เคยรวยต้องตั้งคำถามให้สมองอีกแบบหนึ่งครับ เช่น ไม่อยากจนอีกแล้ว? เส้นทางที่ไม่อดอยากคืออะไร? อาจต้องใช้ความกลัวจน การไม่อยากลำบากมาเป็นตัวขับ

ส่วนการจู้จี้กับสมอง เช่น ขอรวย 200 ล้าน ต้องถูกหวย สิ่งนี้จะเกินอำนาจสมองแล้ว สมองอาจไม่มีคำตอบ ดังนั้นควรตั้งโจทย์ง่ายๆ ที่นำไปสู่ความรวย ทีละขั้นๆ จะยุติธรรมกับสมองเรามากกว่า

สำหรับคนไม่รวยต้องไปสัมผัสความรวยบ่อยๆ อ่านประวัติคนที่สร้างตัวจนรวย แล้วต้องรู้สึกว่า มันใช่เลย เราเป็นอย่างเขาได้ เราจะทำอะไร อย่างไรหนอจึงจะรวยแบบนั้นได้

การมโนบ่อยๆ จะเกิดการสร้าง “ความจำเทียม” ความจริงตำราใช้ False Memory น่าจะแปลว่า “ความจำผิดๆ” หรือ “ความจำจอมปลอม” ในสมองความจำ แล้วให้คนตั้งสมมติฐานหรือความเชื่อที่ว่า สมองจะค้นพบวิธีไปสู่ความสำเร็จและมีพลังที่เราคาดไม่ถึงจะนำเหตุและความสำเร็จมาให้ แต่ความเป็นจริงในโลก คนคนนั้นไม่ประสบความสำเร็จทุกครั้งไป

ความจริง Imagination เป็นเทคนิคผ่อนคลาย แต่ทำกันเอาเป็นเอาตายแบบบ้านเรามันก็สำเร็จกับบางคนที่มี “ทุนเดิม” “เคยทำมาก่อน”

เนื่องจากว่า มีคนมาปรึกษากันมากว่าทำไมชีวิตตนเองมีความผิดปกติ เกิดอาการที่ว่า ชีวิตนี้ทำไมทำอะไรก็ล้มเหลว Repetition Compulsion คือ ความล้มเหลวที่เกิดซ้ำรอย

ถ้าอาการหนัก อาจกลายเป็นโรคจิตประเภทหนึ่ง ในเมืองนอกยังไม่มีใครพบอาการแบบนี้ ที่เขาพบกัน คือ “โรคทางจิต” หนึ่ง คือ Replicative Paramnesia คือ เห็นของจริงแต่คิดว่าเป็นเรื่อง มโนไปเอง แต่เราจะสร้างโรคจิตสายพันธุ์ใหม่คือ ทึกทักว่า มโนเป็นของจริง

ความจริงทาง HR มีวิธีรูปธรรมมากเลย เช่น OJT หรือ สอนงาน หรือ Coaching แต่คนกลุ่มนี้ไม่ยอมรับง่ายๆ เพราะบอกว่ามันเหนื่อยมันลำบาก “เราต้องทำน้อยแล้วได้มาก” พวกพี่ๆ มันรุ่นเก่า เขาไม่ทำกันแล้ว