ฝ่าตะวัน...บุกทะเลทราย ท่องไปในดินแดนตะวันออกกลาง

โดย...ทีมงานโลก 360 องศา facebook : โลก 360 องศา youtube : โลก 360 องศา

สรรพสิ่งในโลกนี้ต่างวิ่งเข้าหาภาวะสมดุล ภาวะซึ่งทำให้เกิดความนิ่ง สงบสุข สบาย และที่ใดมีข้อด้อย มีปัญหา ธรรมชาติก็มักจะมีสิ่งชดเชยให้เสมอ เพื่อให้เกิดภาวะสมดุลในการดำรงชีวิต เช่นเดียวกับดินแดน “ตะวันออกกลาง” ดินแดนที่ทั้งร้อนจัด หนาวจัด เต็มไปด้วยทะเลทราย แต่ที่นั่นกลับเป็นแหล่งน้ำมันที่นำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีของผู้คน จนขึ้นชื่อว่า ดินแดนแห่งมหาเศรษฐี

ประสบการณ์การเดินทางของโลก 360 องศา ได้ไปเยือนหลายประเทศในดินแดนตะวันออกกลาง และก็พบจุดร่วมที่คล้ายคลึงกันของวิถีผู้คนคือ ความมีน้ำใจไมตรีต่อมิตรผู้มาเยือนนั่นเอง สำหรับดินแดนตะวันออกกลาง แม้จะยังมีข้อถกเถียงถึงอาณาเขตที่แน่ชัด แต่ก็พอจะระบุได้ว่า มีอาณาเขตครอบคลุม ตั้งแต่ภาคเหนือของแอฟริกา ชายฝั่งตะวันออกของเมดิเตอร์เรเนียน คาบสมุทรอาระเบีย ไปจนถึงรอบๆ อ่าวเปอร์เซีย เป็นดินแดนที่ตั้งอยู่ระหว่างทวีปยุโรป เอเชีย และแอฟริกา

ประเพณีการต้อนรับแขกผู้มาเยือนของชาวคูเวต เรียกว่า “ดิวาเนีย” (Dewaniya)

 

ข้อมูลจากกองตะวันออกกลาง กระทรวงการต่างประเทศ ระบุว่า เดิมดินแดนแห่งนี้ถูกเรียกจากชาวตะวันตกว่า ตะวันออกใกล้ หรือ Near East เพราะเห็นว่า เป็นดินแดนแรกที่พบก่อนจะมาถึงตะวันออก จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1902 จึงค่อยเปลี่ยนมาเรียกว่า ตะวันออกกลาง หรือ Middle East ตามที่ Captain Alfred Thayer Mahan นักยุทธศาสตร์ทหารเรือชาวสหรัฐอเมริกาเรียกขาน โดยเห็นว่าการเรียกว่าตะวันออกใกล้นั้น ไม่ครอบคลุม และยึดติดกับความเป็นตะวันตกมากไป จึงได้เปลี่ยนมาใช้คำว่า ตะวันออกกลาง ซึ่งจะบ่งบอกถึงดินแดนที่อยู่กึ่งกลางระหว่างสองอารยธรรมระหว่างตะวันตกและตะวันออก และเป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างสามทวีปอีกด้วย

ความสำคัญของตะวันออกกลางมีหลายมิติ ทั้งด้านการเมือง ที่ภูมิภาคแห่งนี้ถือเป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญเป็นที่ต้องการของจักรวรรดิและมหาอำนาจ และยังเป็นทั้งชนวนและสนามรบของสงครามและความขัดแย้งที่สำคัญหลายครั้ง ส่วนมิติด้านเศรษฐกิจ ภูมิภาคตะวันออกกลาง เป็นเส้นทางคมนาคมสำคัญในการเดินทางติดต่อค้าขายระหว่างตะวันตกกับตะวันออก และที่สำคัญเป็นดินแดนที่มีความอุดมสมบูรณ์ในทรัพยากรธรรมชาติที่มีค่า คือ น้ำมัน นั่นเอง ขณะที่ มิติด้านสังคม ภูมิภาคนี้เป็นแหล่งกำเนิดอารยธรรมโบราณที่สำคัญ คือ อารยธรรมลุ่มแม่น้ำไทกริส-ยูเฟรทิส หรืออารยธรรมเมโสโปเตเมีย และยังเป็นแหล่งกำเนิดศาสนาที่สำคัญของโลก คือ ศาสนาคริสต์ อิสลามและยูดาย

เพอร์ซิโพลิส (Persipolis) เมืองโบราณของอาณาจักรเปอร์เซีย

 

ได้ทำความรู้จักกับตะวันออกกลางในภาพรวมไปแล้ว ลองมาโฟกัสเป็นรายประเทศที่สร้างความประทับใจจากประสบการณ์ตรงของทีมงานโลก 360 องศากันบ้าง ประเทศแรกที่จะกล่าวถึง เป็นประเทศที่เล็กที่สุด แต่ก็มีสถานะทางเศรษฐกิจดีเป็นอันดับต้นๆ ของภูมิภาค นั่นก็คือ ราชอาณาจักรบาห์เรน

บาห์เรนเป็นประเทศหมู่เกาะ ประกอบไปด้วย 33 เกาะ ตั้งอยู่ในอ่าวเปอร์เซีย พื้นที่รวม 765 ตารางกิโลเมตร มีประชากรจำนวน 1.35 ล้านคน ฤดูหนาวในบาห์เรนอุณหภูมิประมาณ 19-29 องศา กำลังเย็นสบาย แต่ถ้าเป็นช่วงหน้าร้อน ระหว่างเดือน เม.ย.-ต.ค. อุณหภูมิอาจสูงขึ้นถึง 49 องศาเซลเซียส เรียกได้ว่าร้อนระอุกันเลยทีเดียว

รายได้เฉลี่ยต่อหัวของประชากรบาห์เรนอยู่ที่ประมาณ 28,500 เหรียญสหรัฐ หรือเกือบ 1 ล้านบาท/ปี สูงกว่าของไทยประมาณ 5 เท่า โดยในปี 2559 รายได้ตัวหัวเฉลี่ยของคนไทยอยู่ที่ 6,032 เหรียญสหรัฐ หรือประมาณ 212,992 บาท ส่งผลให้บาห์เรนเป็นสังคมที่มีกำลังซื้อมาก และมีการพัฒนาด้านสาธารณูปโภคพื้นฐานแทบทุกด้าน

 

หากจะไปท่องเที่ยว ก็มีทั้งโบราณสถานเก่าแก่ มีสนามแข่งรถระดับโลก มีทะเลที่สวยงาม พร้อมกิจกรรมทางน้ำที่หลากหลาย ประเทศนี้มีทั้งทะเลทรายและสนามกอล์ฟ อยู่ในประเทศเดียวกัน

อีกประเทศที่น่าประทับใจคือ “คูเวต” ซึ่งเป็นประเทศเล็กๆ ที่อุดมไปด้วยน้ำมัน ริมฝั่งของอ่าวเปอร์เซีย ประชากรประมาณ 4 ล้านคน แต่มีสัญชาติคูเวตไม่ถึงครึ่ง เพราะส่วนใหญ่เป็นชาติอาหรับอื่นๆ ชาวคูเวตมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวอยู่ที่ ประมาณ 44,850 เหรียญสหรัฐ หรือคิดเป็นเงินไทยประมาณ 1,569,000 บาท/ปี

ประวัติศาสตร์สมัยใหม่ของคูเวตเริ่มตั้งแต่ศตวรรษที่ 18 ตั้งแต่การเป็นชนเผ่าเร่ร่อนมาจากกาตาร์ เข้ามาตั้งรกรากและหนีการยึดครองของพวกเติร์ก จนกระทั่งเป็นรัฐในอารักขาของอังกฤษ และเป็นอิสรภาพอย่างสมบูรณ์ในปี 1961 ซึ่งนั่นเป็นหนึ่งปัจจัยที่ทำให้คนที่นี่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษาราชการที่สอง รองจากภาษาอาหรับ

 

นอกจากธุรกิจน้ำมันแล้ว คูเวตยังมีรายได้จากการผลิตปูนซีเมนต์ และอุตสาหกรรมต่อเรือ ส่วนสถานที่ท่องเที่ยวนั้น ก็มีทั้งห้างหรู ทะเลทรายกับกิจกรรมอันสนุกสนาน และการล่องเรือยอชต์ในอ่าวเปอร์เซีย ที่คูเวตจะมีประเพณีการต้อนรับแขกผู้มาเยือน ที่จะทำให้สนิทสนมและรู้จักมักคุ้นกันมากขึ้น เรียกว่า “ดิวาเนีย” (Dewaniya) ถือเป็นพิธีการทางสังคมของผู้ชายชาวคูเวตสำหรับการต้อนรับแขก

ถัดจากคูเวต มีอีกประเทศที่ยังประทับใจไม่ลืมเลือนก็คือ “อิหร่าน” เพราะเป็นประเทศที่สวยงามมาก อากาศดี ผู้คนน่ารัก และมีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ ด้วยความเป็นเชื้อชาติเปอร์เซีย ที่ทำให้อิหร่าน ดูมีเสน่ห์กว่าทุกประเทศในตะวันออกกลางที่เป็นอาหรับ

ประเทศอิหร่านมีขนาดใหญ่ประมาณ 3 เท่าของประเทศไทย มีประชากรกว่า 80 ล้านคน รายได้หลักมาจากน้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ และปิโตรเคมี รวมไปถึงสินค้าเกษตรและเคมีภัณฑ์ที่สามารถผลิตได้เอง

 

การเดินทางไปอิหร่าน มีสถานที่ที่นักท่องเที่ยวไม่ควรพลาด คือเมืองโบราณของเปอร์เซียที่ชื่อว่า เพอร์ซิโพลิส (Persipolis) ที่นั่นจะได้ชมหลักฐานความยิ่งใหญ่ของอาณาจักรเปอร์เซีย ซึ่งแม้ว่าปัจจุบันจะล่มสลายไปแล้ว แต่ร่องรอยที่เหลืออยู่คือเครื่องพิสูจน์แบบไม่ต้องสงสัยว่า ครั้งหนึ่งสถานที่แห่งนี้คือจักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

ติดตามเรื่องราวเหล่านี้ได้ทางรายการ โลก 360 องศา เสาร์นี้ ทาง ททบ. 5