ได้เวลาจัดระเบียบ สลัมตลาดโรงเกลือ

โดย...สวาท เกตุงาม

ตลาดโรงเกลือ อ.อรัญประเทศ จ.สระแก้ว เป็นต้นตำรับของตลาดสินค้ามือสอง ที่พ่อค้าแม่ค้าทั่วประเทศไทยรู้จักชื่อเสียงดี ตลาดแห่งนี้มีจุดกำเนิดขึ้นจากผลพวงการสงครามในประเทศกัมพูชาในอดีต ที่ดำรงอยู่อย่างยาวนาน ต่อเนื่องกันไม่น้อยกว่า 20 ปี ช่วงเวลานั้นประชาชนชาวกัมพูชาต้องหนีภัยสงครามเข้ามาพักพิงชั่วคราวตามแนวชายแดนไทย ด้าน จ.สระแก้ว จำนวนนับแสนคน

ผลพวงจากยุคที่เกิดภัยสงครามเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องนั้น ทำให้ประชาชนไม่สามารถประกอบอาชีพได้ตามปกติ จึงเกิดความอดอยากขึ้น ขณะเดียวกัน องค์การสหประชาชาติได้ยื่นมือเข้ามาช่วยเหลือในด้านอาหารและของใช้ในชีวิตประจำวัน โดยได้รับบริจาคจากนานาประเทศ และสิ่งของที่ได้รับบริจาคมีจำนวนมากมาย เมื่อสิ่งของเหลือใช้จำนวนมากมาย จึงมีพ่อค้าแม่ค้าชาวกัมพูชานำสิ่งของที่ได้รับจากการบริจาคมาขายให้คนไทย ตามแนวชายแดน ในตลาดมืด ในราคาชั่งกิโลขาย ทำให้พ่อค้าคนไทยเข้าไปซื้อมาขายที่ตลาดโรงเกลือ ที่อยู่ติดกับบ้านปอยเปต อำเภอโอโจรว จังหวัดบันเตียเมียนเจย ประเทศกัมพูชา

จากสินค้าราคาถูก ทำให้พ่อค้าแม่ค้าจากต่างจังหวัดต่างหลั่งไหลเข้าไปซื้อสินค้ามือสองมาขาย กระทั่งเปิดตลาดสินค้ามือสองอย่างเป็นทางการที่ตลาดโรงเกลือในราวปี 2538 จากราคาสินค้าที่ถูกมากๆ ทำให้ตลาดโรงเกลือเป็นที่รู้จักในวงกว้างขึ้นตามลำดับ และเป็นที่จับจ่ายซื้อสินค้าของผู้มีรายได้น้อย แต่เป็นสินค้ายี่ห้อดังจากต่างประเทศ ในราคาตั้งแต่ 10-100 บาท แต่ถ้าหากซื้อจากต่างประเทศหรือตามห้างร้านทั่วไปที่เป็นยี่ห้อเดียวกัน จะมีราคาไม่ต่ำกว่า 5,000 บาท

จากความแตกต่างของราคาสินค้าแบรนด์เนมในตลาดโรงเกลือ จึงมีเงินสะพัดไม่ต่ำกว่าวันละ 100 ล้านบาท นำไปสู่การขยายตัวทางด้านเศรษฐกิจในตลาดโรงเกลือแบบก้าวกระโดด ดังนั้น ในระยะเวลาไม่ถึง 5 ปี ตลาดโรงเกลือมีตลาดใหม่ๆ เกิดขึ้นอีกไม่น้อยกว่า 5 ตลาด มีห้องเช่าไม่น้อยกว่า 3,000 ห้อง มีชาวกัมพูชาเข้ามาเช่าห้องเพื่อประกอบการค้าไม่ต่ำกว่า 1 หมื่นคน และยังมีชาวกัมพูชาที่เข้ามาประกอบอาชีพอื่นๆ เช่น กรรมกร และรับจ้างทั่วไป อีกนับพันคน ดังนั้น ในแต่ละวันจะมีชาวกัมพูชาเข้ามาทำมาหากินในตลาดโรงเกลือไม่ต่ำกว่า 1 หมื่นคน ทำให้ตลาดโรงเกลือคึกคัก

การเข้ามาของชาวกัมพูชาจำนวนมากส่งผลให้เกิดความแออัด และการสร้างอาคารมีการต่อเติมเองเพื่อใช้เป็นที่วางสินค้าได้มากขึ้น จะเห็นได้ว่าห้องเช่าในตลาดโรงเกลือจะมีช่องทางเข้าไปซื้อสินค้าค่อนข้างแคบ รถจะเข้าไปไม่ได้ ต้องจอดรถไว้ด้านนอก จากความไม่มีระเบียบ ทำให้เกิดความแออัด อาจจะเรียกได้ว่า ตลาดโรงเกลือจะเป็นสลัมแห่งใหม่ที่กำลังจะเกิดขึ้น เมื่อเกิดอัคคีภัย รถดับเพลิงไม่สามารถเข้าไปถึง และยากต่อการดับเพลิง

ทั้งอย่างกรณีเกิดไฟไหม้ที่บริเวณอาคารซี ห้องที่ 5 เมื่อวันที่ 5 ธ.ค. ช่วงเวลา 09.00 น. ซึ่งเป็นเหตุการณ์ไฟไหม้ครั้งล่าสุด (ก่อนหน้านี้เคยเกิดขึ้นเหตุการณ์ไฟไหม้ตลาดโรงเกลือมาแล้วนับ 10 ครั้ง) แต่ละครั้งกว่าจะดับไฟไหม้สงบลงได้ต้องใช้เวลานาน เพราะรถดับเพลิงเข้าไปไม่ถึงที่เกิดเหตุด้วยความยากลำบากเนื่องจากความแออัด ส่งผลให้การดับเพลิงเป็นไปอย่างล่าช้า ก่อให้เกิดไฟลุกลามไปที่อื่นได้ ประกอบกับตลาดโรงเกลือส่วนใหญ่จะเป็นสินค้าจำพวกเสื้อผ้า ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงอย่างดี เมื่อติดไฟจะลุกลามอย่างรวดเร็ว

อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้เจ้าหน้าที่ทหารและตำรวจสระแก้วระดมกำลังบูรณาการตรวจเข้มรถตู้โดยสารที่รับส่งผู้โดยสารเข้า-ออก บริเวณด่านพรมแดนอรัญประเทศและตลาดโรงเกลือ บริเวณจุดจอดพักรถตู้โดยสารรอบตลาดโรงเกลือ ซึ่งมีอยู่กว่า 10 จุด เพื่อป้องกันและคุมเข้มการลักลอบขนแรงงานเถื่อนชาวกัมพูชา และการลักลอบขนสินค้าผิดกฎหมายจากตลาดโรงเกลือไปส่งใน กทม. ซึ่งมาตรการดังกล่าวสามารถสกัดกั้นแรงงานกัมพูชาลักลอบเข้าไทยอย่างได้ผล

พล.ต.เจริญชัย หินเธาว์ ผู้บัญชาการกองกำลังบูรพา กล่าวว่า ในการจัดระเบียบและตรวจค้นเข้มจะทำอย่างต่อเนื่องเพื่อจัดระเบียบบริเวณตลาดโรงเกลือ และหน้าด่านพรมแดนอรัญประเทศ เพื่อเป็นการอำนวยความสะดวกและความปลอดภัยให้แก่นักท่องเที่ยวในช่วงฤดูหนาว ซึ่งถือเป็นช่วงไฮซีซั่นในเทศกาลท่องเที่ยวเมืองชายแดน และเพื่อเป็นการต้อนรับเทศกาลปีใหม่ด้วย

หากจะมองถึงการแก้ปัญหาพื้นที่นี้อย่างยั่งยืน ก็ต้องมองด้วยว่า ปัญหาสลัมตลาดโรงเกลือถึงเวลาแล้วหรือยังที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะลงพื้นที่จัดระเบียบตลาดโรงเกลือให้เป็นชุมชนที่น่าอยู่ เป็นตลาดที่น่าดู สะอาด ปลอดภัย ปลอดโรค

รัฐควรเร่งเข้าไปจัดการพื้นที่นี้ให้เป็นตลาดที่รองรับการเข้าสู่ยุคเออีซี หรือจะปล่อยให้เป็นอย่างที่เป็นอยู่ จนกลายเป็นแหล่งบ่มเพาะปัญหาด้านสุขลักษณะและสิ่งแวดล้อม ซึ่งยังไม่นับถึงปัญหาอื่นๆ ที่ซ่อนตัวอยู่ และจะยิ่งเพิ่มขึ้นหากละเลยการจัดการเช่นเดียวกับที่เคยเห็นเป็นตัวอย่างแล้วจากชุมชนแออัดอื่นๆ