โครงการอวกาศในปี 2560

โดย...วรเชษฐ์ บุญปลอด

สวัสดีปีใหม่คุณผู้อ่านที่เคารพรักทุกท่านครับ เหมือนเช่นปีที่ผ่านมา เมื่อเข้าสู่ปีใหม่ เราจะมาเตรียมพร้อมสำหรับโครงการอวกาศที่น่าสนใจซึ่งมีแผนจะเกิดขึ้นในปีนี้ ต่อเนื่องจากความก้าวหน้าด้านการสำรวจอวกาศในปี 2559 ที่ผ่านพ้นไป

ยานจูโน (Juno) ขององค์การนาซ่าซึ่งเข้าสู่วงโคจรรอบดาวพฤหัสบดีมาตั้งแต่วันที่ 4 ก.ค. 2559 จะโคจรผ่านใกล้ดาวพฤหัสบดีที่ระยะราว 4,000-5,000 กิโลเมตร เหนือเมฆชั้นบนสุด เพื่อถ่ายภาพ เก็บข้อมูลระยะใกล้ของดาวพฤหัสบดี ศึกษาองค์ประกอบทางเคมีและโครงสร้างในบรรยากาศ ทั้งนี้เพื่อทำความเข้าใจธรรมชาติภายในดาวพฤหัสบดี ขณะนี้ยานจูโนโคจรรอบดาวพฤหัสบดีด้วยคาบ 53 วัน มีกำหนดเข้าใกล้ที่สุดอีกครั้งในวันที่ 2 ก.พ. 2560 โครงการจูโนสะดุดเล็กน้อยในปลายเดือน ต.ค. 2559 เมื่อยานเข้าสู่เซฟโหมด และระบบคอมพิวเตอร์บนยานรีบูตตัวเอง แต่สามารถกลับมาทำงานตามปกติได้ในภายหลัง

ปีที่แล้วสเปซเอกซ์ (SpaceX) ซึ่งเป็นบริษัทเอกชนด้านอวกาศในสหรัฐ ประสบความสำเร็จในการนำจรวดฟอลคอน 9 กลับมาลงจอดบนฐาน หลังจากใช้ส่งดาวเทียมและยานอวกาศแล้ว ซึ่งจะทำให้สามารถนำจรวดที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ได้ และช่วยให้การขนส่งทางอวกาศประหยัดเงินมากขึ้น แต่ก็ประสบปัญหาร้ายแรงในเที่ยวบินล่าสุด เมื่อจรวดระเบิดบนฐานปล่อยเมื่อวันที่ 1 ก.ย. 2559 สเปซเอกซ์ต้องตรวจสอบและแก้ปัญหาก่อนกลับมาปล่อยจรวดอีกครั้งในปีนี้

ความสำเร็จและความล้มเหลวของบริษัทเอกชนอย่างสเปซเอกซ์ ส่งผลต่ออนาคตของการสำรวจอวกาศโดยมนุษย์ของชาวอเมริกัน เนื่องจากนาซ่าคาดหวังว่าคนอเมริกันจะสามารถส่งนักบินขึ้นไปได้เองอีกครั้ง หลังจากต้องหยุดชะงักมาตั้งแต่โครงการยานขนส่งอวกาศยุติลงเมื่อปี 2554 และต้องพึ่งพารัสเซียในการนำนักบินเดินทางไปยังสถานีอวกาศนานาชาติ ซึ่งปลายปีนี้สเปซเอกซ์ก็มีแผนจะทดสอบการส่งนักบินอวกาศขึ้นไปกับยานดรากอน นับเป็นเที่ยวบินที่มีมนุษย์เดินทางไปด้วยครั้งแรก

องค์การอวกาศจีนมีแผนส่งยานฉางเอ๋อ 5 (Chang’e 5) ไปลงจอดบนดวงจันทร์ในปี 2560 โดยยานจะเก็บตัวอย่างดินและหินหนักราว 2 กิโลกรัม กลับมาศึกษาบนโลก หากสำเร็จจะเป็นครั้งแรกในรอบ 41 ปี ที่ดินจากดวงจันทร์ถูกนำกลับมายังโลกนับตั้งแต่ยานลูนา 24 ของสหภาพโซเวียตนำดินกลับมาในปี 2519

ยานแคสซีนี (Cassini) ขององค์การนาซ่า ซึ่งเข้าสู่วงโคจรรอบดาวเสาร์มาตั้งแต่ปี 2547 จะยุติภารกิจการสำรวจดาวเสาร์ในกลางเดือน ก.ย. 2560 โดยถูกควบคุมให้พุ่งดิ่งลงสู่บรรยากาศของดาวเสาร์ ที่ไม่ปล่อยยานไว้ก็เพื่อหลีกเลี่ยงการชนกับดาวบริวารของดาวเสาร์ ซึ่งอาจทำให้สภาพบนดาวซึ่งอาจเหมาะกับสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งบนดาวบริวารไททันและเอนเซลาดัสถูกปนเปื้อน

ปลายเดือน ก.ย. 2560 ยานโอไซริส-เรกซ์ (OSIRIS-REx) จะผ่านใกล้โลกเพื่ออาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกช่วยเหวี่ยงยานไปหาเป้าหมาย ยานโอไซริส-เรกซ์กำลังเดินทางไปดาวเคราะห์น้อยเบนนู เพื่อเก็บตัวอย่างดินแล้วเดินทางกลับโลกในเดือน ก.ย. 2566

ปลายปี 2560 จะมียานอวกาศลำใหม่ออกสำรวจดาวเคราะห์ต่างระบบ ซึ่งเป็นดาวเคราะห์ที่โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงอื่นที่ไม่ใช่ดวงอาทิตย์ โดยนาซ่าจะส่งยานเทสส์ (TESS ย่อมาจาก Transiting Exoplanet Survey Satellite) เข้าสู่วงโคจรระดับสูงรอบโลก ยานเทสส์จะสังเกตดาวฤกษ์ราว 2 แสนดวง เพื่อค้นหาดาวที่มีรูปแบบการลดลงของแสงสว่างอย่างเป็นคาบที่แน่นอน ซึ่งแสดงว่ามีดาวเคราะห์โคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์ โดยคาดหวังว่าอาจค้นพบดาวเคราะห์ขนาดพอๆ กับโลกหรือใหญ่กว่าราว 2 เท่า ได้ถึง 500 ดวง จากนั้นคาดว่าการศึกษาดาวเหล่านี้อย่างละเอียดจะสามารถพบได้ว่าดวงใดมีสภาพแวดล้อมเหมาะกับการดำรงอยู่ของสิ่งมีชีวิต