Easy Passไม่ง่าย-เข้าใจยาก

อย่าเห็นประชาชนเป็นตัวประกัน อย่ามองว่าประชาชนไม่มีทางเลือก จะทำอะไรก็ได้ อย่าบีบบังคับให้คนต้องเสียเงินซื้อบัตร Easy Pass ด้วยการสร้างเหตุการณ์ให้รถติดมากๆ เพื่อให้คนใช้รถต้องจำยอม....

โดย...สมผล ตระกูลรุ่ง นักวิชาการกฎหมายอิสระ

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย (กพท.) เป็นหน่วยงานแรกๆ ที่หนีออกจากระบบราชการ เพื่อบริหารจัดการทางด่วนสายแรกเมื่อเกือบ 30 ปีมาแล้ว มีหน้าที่แก้ปัญหาการจราจรจลาจลของประเทศไทย และดูเหมือนจะทำได้ดีตลอดมา จะมาตกม้าตายก็โครงการ Easy Pass นี่แหละ

หลังจาก Easy Pass เป็นโรคเลื่อนมาระยะหนึ่ง กพท. ก็สามารถเปิดใช้ช่องทาง Easy Pass มาได้เดือนกว่าแล้ว ผลจะเป็นอย่างไรท่านผู้อ่านคงรู้ดี

แม้ผู้บริหารของ กพท. จะพร้อมใจกันออกมาชื่นชมว่าเมื่อใช้ Easy Pass แล้ว รถไม่ติด แต่ผมในฐานะผู้ใช้คนหนึ่งขอยืนยันว่า รถติดมากกว่าเดิม หมายถึงรถต้องใช้เวลารอเพื่อผ่านช่องเก็บเงินนานขึ้น รถที่ใช้ Easy Pass ก็เช่นกัน เพราะไม่สามารถผ่านเข้าไปใช้ช่อง Easy Pass ได้ แต่เมื่อผ่านเข้าไปได้แล้ว ก็เร็วกว่ารถทั่วๆ ไปครับ เพราะช่อง Easy Pass จะว่าง มีรถใช้บริการน้อย

ที่ผู้บริหารของ กทพ. นั่งยันนอนยันว่า ใช้ Easy Pass แล้วรถไม่ติดนั้น น่าจะพูดความจริงเพียง 10% เพราะที่ว่ารถไม่ติดนั้น น่าจะหมายถึงช่อง Easy Pass ที่ไม่ค่อยมีคนไปใช้บริการ แต่ผมก็ยังยืนยันในฐานะคนใช้บริการทางด่วนประจำครับว่า Easy Pass ทำให้รถติดมากขึ้นครับ

ส่วนสาเหตุผมเห็นตรงกับ กพท. ครับว่า เพราะคนใช้ Easy Pass น้อย และเท่าที่ติดตามข่าวดูก็ไม่เห็นว่า กพท.จะหาสาเหตุหรือมีวิธีการที่จะให้คนใช้ Easy Pass เพิ่มขึ้นได้อย่างไร

เรามาดูว่า กพท. ชี้แจงอย่างไร

เรื่องราคาบัตรแพง กพท.กำหนดาคาใบละ 1,000 บาท ผู้ว่าการท่านบอกว่า “เรายืนยันได้ว่าการทางพิเศษไม่ได้คิดกำไรจากค่าอุปกรณ์แต่อย่างใด ราคาที่ขายสะท้อนต้นทุนที่แท้จริง” และยังชี้แจงทำนองว่า ลูกค้าที่ใช้บัตรเป็นกลุ่มลูกค้าเอกซ์คลูซีฟ (โพสต์ทูเดย์ 21 ส.ค.) ต่อมาชี้แจงอีกว่า “ที่เราตั้งราคาเงินมัดจำไว้ที่ 1,000 บาท ก็เพราะอยากให้บัตรมันดูมีคุณค่า เรากลัวว่าถ้าตั้งราคาถูก คนจะไม่ใส่ใจดูแลอุปกรณ์ แต่ถ้ามันดูมีคุณค่า คนใช้ก็จะดูแลอุปกรณ์ ไม่ทิ้งๆ ขว้างๆ ความจริงเราก็อยากลดนะ แต่มันขัดกับหลักการของเรา” (โพสต์ทูเดย์ 23 ส.ค.)

สรุปแล้ว ราคาบัตรใบละ 1,000 บาท เป็นต้นทุน หรือต้องการให้ราคาสูงเพื่อยกฐานะผู้ใช้ให้เป็นลูกค้าวีไอพี เพราะท่านบอกว่าถ้าจะลดก็ได้ แต่ไม่ลด เพราะขัดกับหลักการ (คงเป็นหลักการหากำไร) อะไรจริงอะไรเท็จครับ

ท่านผู้ใช้ทางด่วนทราบแล้วเปลี่ยน ถ้าท่านต้องการเป็นคนเอกซ์คลูซีฟ กพท. ท่านมีวิธีง่ายๆ ราคาถูกๆ เพียงจ่ายแค่ 1,000 บาท ท่านก็ยกระดับจากคนธรรมดาเป็นเอกซ์คลูซีฟได้แล้ว

ผมไม่รู้ว่าท่านใช้อะไรคิด ท่านคงลืมภารกิจพื้นฐานของการทางพิเศษไปแล้วว่ามีหน้าที่แก้ปัญหาจราจร ไม่ใช่มีหน้าที่ทำให้ใครเป็นลูกค้า เอกซ์คลูซีฟ หรือลูกค้าวีไอพี หรือมาแสวงหากำไร

และผู้ใช้ที่ไม่ใช่เอกซ์คลูซีฟ กรุณาทราบไว้ด้วยว่า กพท.เห็นว่า ท่านไม่มีความรับผิดชอบที่จะดูแลอุปกรณ์ ต้องเอาราคามาเป็นตัวบังคับให้เกิดความรับผิดชอบ

ท่านคงยึดติดกับวิธีคิดแบบราชการ คือ ประชาชนไม่มีทางเลือก ไม่ว่าจะพอใจหรือไม่ ก็ต้องใช้บริการของท่าน เพราะเป็นบริการผูกขาด จะไปร้องสำนักงานคุ้มครองผู้บริโภคก็ไม่ได้ จะอาศัยพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า ก็ยกเว้นให้กับท่านอีก จะอาศัยศาลปกครอง ก็ไม่รู้ว่าจะใช้เวลานานเท่าใด จะคุ้มค่าหรือไม่

ผมไม่ปฏิเสธว่า การใช้ Easy Pass ทำให้รถผ่านด่านได้รวดเร็ว ถ้ามีคนใช้จำนวนมาก จะแก้ปัญหาจราจรได้ แต่จะทำอย่างไรจึงจะเพิ่มคนใช้บัตร Easy Pass ได้ อย่างแรก ราคามัดจำบัตร ไม่จูงใจจริงๆ และเป็นการเอาเปรียบผู้บริโภค ผมไม่เชื่อว่าอุปกรณ์ที่ให้กับผู้ใช้รถจะราคาแพงถึง 1,000 บาท แต่ถ้า กพท.คิดไปไกลถึงกับว่า จะขายบัตร Easy Pass ให้ได้ทุนคืนทั้งระบบ ก็เป็นการเอาเปรียบผู้ใช้บริการ เอาเปรียบประชาชน ทุกวันนี้ กพท.เป็นเสือนอนกิน มีรายได้จากการเก็บค่าทางด่วนมากมาย จะไม่ยอมลงทุนเลยหรือ ผมก็ไม่อยากจะตามไปรู้ว่า โบนัสของพนักงานได้ปีละเท่าใด

ประการที่สอง กพท.ยังคิดแบบเต่าล้านปี ไม่มีนโยบายเชิงรุก ถ้าถามว่า จะซื้อ Easy Pass ได้ที่ไหน คำตอบคือ ตามด่านทุกด่าน กพท.คงลืมไปแล้วว่า คนที่ไปใช้ทางด่วน เขามีความจำเป็นเร่งด่วน จะให้เสียเวลาลงไปซื้ออีกหรือ และการซื้อบัตรก็เหมือนลงทะเบียนประวัติอาชญากร จะต้องกรอกคำขอ และใช้บัตรประชาชน อยากจะถามว่า จะเอาข้อมูลไปทำไม เพราะถ้าบัตรเหลือไม่ถึง 200 บาท ก็ใช้ไม่ได้

ถ้าอยากจะให้คนใช้บัตรเพิ่มมากขึ้น ต้องทำงานเชิงรุก เปิดให้บริการตามสถานที่ชุมชนคนทำงาน เช่น สีลม รัชดา นัดวันล่วงหน้า จัดกิจกรรมสักนิดหน่อย และหากจะให้ดี ควรจะหาซื้อ Easy Pass ได้ตามร้านสะดวกซื้อทั่วไป

ประกันภัยบุคคลที่สาม เขายังมีขายที่ห้างสรรพสินค้าได้ ทำไม Easy Pass จะทำไม่ได้ หรือกลัวว่าจะไม่เป็นเอกซ์คลูซีฟ

เปลี่ยนวิธีคิดเสียใหม่เถอะครับ อย่าเห็นประชาชนเป็นตัวประกัน อย่ามองว่าประชาชนไม่มีทางเลือก จะทำอะไรก็ได้ อย่าบีบบังคับให้คนต้องเสียเงินซื้อบัตร Easy Pass ด้วยการสร้างเหตุการณ์ให้รถติดมากๆ เพื่อให้คนใช้รถต้องจำยอม

การงดขายบัตรทางด่วน เป็นวิธีการที่เลวร้ายที่สุดที่คิดไม่ถึงว่าจะเป็นไปได้ ผมเชื่อว่า ยังมีบัตรทางด่วนเหลือในสต๊อกอีกจำนวนมาก ท่านจะเก็บเอาไว้ทำไม จะเอาไว้เผาศพตอนตายก็คงไม่พอ แต่กลับไม่เอาออกมาขายเพราะกลัวคนไม่ซื้อ Easy Pass ไม่รู้ว่าไปเอาความคิดและวิธีการมาจากไหน หากวันนี้มีบัตรทางด่วนขาย ก็จะช่วยให้การจราจรได้ไม่มากก็น้อย

ระวังให้ดีนะครับ แม้กฎหมายทำอะไรท่านไม่ได้ แต่กฎแห่งกรรม ไม่มีข้อยกเว้น ยังมีเวลาที่จะคิดใหม่ทำใหม่ เพื่อให้เป็นไปตามเจตนาของการทางพิเศษแห่งประเทศไทย ที่ตั้งขึ้นเพื่อแก้ไขปัญหาจราจร ไม่ใช่คิดยอกย้อนเพื่อมุ่งหากำไร